بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: انتخاب واگذاری اداره کریدور به هر شرکت یا دولتی با صلاحدید سیاست خارجی و تصمیم دولت و پارلمان ارمنستان است. همان‌طور که ایران با روسیه در کریدور شمال-جنوب با هم همکاری دارند و این همکاری هیچ ارتباطی با دولت جمهوری آذربایجان و دیگر دولت‌های همسایه ندارد.
ادامه مطلب
ابوالفضل حسینی‌نیک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ترکیه امروز با سه ابزار کلیدی کریدورهای ترانزیتی راه توسعه عراق و TRIPP، نفوذ نظامی و امنیتی (در شمال سوریه و مقابله با پ‌ک‌ک) و دیپلماسی فعال (میانجی‌گری ها و توافق های اقتصادی) در حال بازتعریف جایگاه خود به عنوان «هارتلند» جدید اوراسیاست.
ادامه مطلب
توافق صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که در ۸ اوت ۲۰۲۵ در کاخ سفید با میانجی‌گری دونالد ترامپ امضا شد، نقطه عطفی در تحولات قفقاز جنوبی بود. این توافق که شامل ایجاد کریدور استراتژیک زنگزور با مدیریت ۹۹ ساله آمریکا است، عملاً روسیه را از معادلات منطقه‌ای کنار گذاشت. کریدور «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» یا TRIPP ، نه تنها ارتباطات زمینی میان آذربایجان و نخجوان را تقویت می‌کند، بلکه نفوذ سنتی مسکو در منطقه را به شدت تضعیف کرده است.
ادامه مطلب
مجید روحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این نوشتار، ترجمه، تلخیص و برداشتی از دو محقق یکی آندری پتروف و همچنین مرکز استراتژی اوراسیای جدید است که اهمیت آذربایجان در سیاست خارجی روسیه و همچنین نگاه آذربایجان به روسیه را نشان می‌دهد. با مطالعه آن، می‌توان درک کرد که چرا روسیه از کریدور زنگزور حمایت می‌کند.
ادامه مطلب
دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، از عصر دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ سفری دو روزه به ارمنستان و سپس بلاروس خواهد داشت. هدف این سفر، طبق اعلام مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور، تقویت مناسبات تجاری و امضای اسناد همکاری است. این سفرها که پیش‌تر برای اوایل تیرماه برنامه‌ریزی شده و به تعویق افتاده بودند، اکنون در سایه تحولات اخیر قفقاز جنوبی و توافق سه‌جانبه ارمنستان، آذربایجان و آمریکا، موسوم به «مسیر ترامپ» TRIPP، اهمیتی دوچندان یافته‌اند. این توافق که با میانجی‌گری دونالد ترامپ در هشتم آگوست ۲۰۲۵ (۱۷ مرداد) امضا شد، معادلات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی منطقه را دستخوش تغییراتی کرده که نگرانی‌های جدی برای ایران و روسیه به دنبال داشته است. سفر پزشکیان در این برهه حساس، تلاشی برای بازسازی جایگاه ایران در منطقه و مدیریت پیامدهای این توافق است.
ادامه مطلب
عاطفه شهسواری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این کریدور نقشه ژئوپلیتیکی منطقه را بازسازی می‌کند و فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی برای بازیگران اصلی ایجاد می‌کند.
ادامه مطلب
محسن پاک ایین می گوید: هم جمهوری آذربایجان و هم جمهوری ارمنستان رضایت کاملی از رفتار و اقدامات و سیاست روسیه در قفقاز ندارند و برای نشان‌دادن این نارضایتی، امتیاز این توافق را به آمریکا و ترامپ دادند و حتی ترامپ را هم به‌عنوان نامزد دریافت جایزه نوبل صلح مطرح کردند، مشابه همان کاری که بنیامین نتانیاهو انجام داد.
ادامه مطلب
ایران اکنون در موقعیتی قرار دارد که باید همزمان از فرصت‌های اقتصادی و ترانزیتی ناشی از بازگشایی مسیرها بهره ببرد و هم از تبدیل این مسیرها به ابزارهای فشار و محاصره ژئوپلیتیک جلوگیری کند. حفظ احتیاط دیپلماتیک، مطالبه سهم مدیریت، تسریع در پروژه‌های زیربنایی داخلی و ترمیم خلأهای اطلاعاتی و هماهنگی بین‌دستگاهی، ارکان یک پاسخ متوازن به تحولات اخیر قفقاز خواهند بود. در غیر این صورت، ممکن است تهران در کوتاه‌مدت بعضی فرصت‌ها را از دست بدهد و در میان‌مدت با تنگنای استراتژیک جدی‌تری مواجه شود.
ادامه مطلب
محمد گل‌افروز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: لزوم بازتعریف راهبرد منطقه‌ای ایران ضروری به نظر می‌رسد. در این رابطه و در چنین شرایطی، تدوین یک استراتژی چند بعدی برای سیاست خارجی و امنیت ملی ایران در قفقاز، به ویژه قفقاز جنوبی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
ادامه مطلب
غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران با سپری کردن دوازده روز جنگ تمام عیار و خروج سرافرازانه از چالش سخت برای حیات و بازسازی، دشمنان و دوستان خود را بیشتر شناخت. علی‌رغم اینکه دولت باکو خود را از هرگونه مشارکت در این جنگ تحمیلی به نفع رژیم صهیونیستی مبرا دانسته اما دخالت‌های باکو در این جنگ برای ایران، مسجل شده است. حکومتی که فاقد هرگونه ریشه مردمی است در طوفان‌های پیش رو ناگزیر بی‌ثبات و فاقد مقاومت خواهد بود.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: شاه طرح جبهه آنگلوساکسونی در این خصوص، «عضویتِ فوری» جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ناتو است که هرگونه فرصت عملی برای مقابله را از سوی تهران، مسکو و پکن سلب کند.
ادامه مطلب
عباس عبدالخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تجارت ایران با کشورهای آسیای میانه، به‌ویژه در حوزه صادرات، به راه‌های زمینی و امن نیاز دارد و زنگزور یکی از گلوگاه‌های حیاتی برای تحقق این پیوندهاست. از این‌رو، هر تحول ژئواستراتژیک در این منطقه، مستقیماً با آینده اقتصادی و جایگاه ایران در معادلات منطقه‌ای گره خورده است.
ادامه مطلب
احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ناتوانی برخی از بخشهای کشور در همراهی با انتظارات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی، نشان می دهد که برای پیشگیری از این بحران ژئوپلیتیکی، بیش از هر چیز، پاکسازی عمیق شبکه نفوذ باکو و آنکارا در ایران ضرورت دارد. شبکه ای که بدلیل گستردگی و تحت پوشش شبکه لندنی – صهیونی، خود را ایمن از هرگونه پاسخگویی و تعقیب قضایی و امنیتی می‌داند و مطمئن است ترک فعل نهادهای ذیربط در کشور در خصوص آنها همچنان ادامه خواهد یافت.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: قفقاز جنوبی در آستانه تغییرات بنیادین ژئوپلیتیکی، بار دیگر در مرکز توجه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است. جمهوری آذربایجان با اتخاذ سیاست‌هایی که در نگاه نخست نشانه‌ای از جسارت راهبردی‌اند، اما در عمق خود سایه خطاهای تکراری گذشته را حمل می‌کنند، امروز در مدار الگویی حرکت می‌کند که پیش‌تر توسط کی‌یف آزموده شد، الگویی که محصول آن نه استقلال راهبردی، بلکه ورود به منطقه پرتنش‌ِ بحران و بی‌ثباتی مزمن بود.
ادامه مطلب
رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: دولت ارمنستان با ارایه طرح چهارراه صلح علاقمند به بهره برداری اقتصادی از فرصت زنگزور است. اما در این قضیه ضمن دشمنی با روس ها تلاش دارد تا خود را در زیر چتر امنیتی ناتو بیمه کند ولی همسایه جنوبی اش ایران نیز به دلیل نگرانی های خاص خودش مخالف رفتار بی محابای ارمنی ها در ارتباط گیری با غرب است.
ادامه مطلب
پس از حمله هماهنگ اسرائیل و ایالات متحده به خاک ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و پاسخ موشکی کوبنده جمهوری اسلامی، منطقه در وضعیت پساجنگی قرار گرفته که به‌طور بالقوه می‌تواند نظم ژئوپلیتیک قفقاز را بازتعریف کند. در این فضا، تحرکات دیپلماتیک کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری آذربایجان، از جهات مختلف قابل‌توجه است. در این میان، تماس تلفنی اخیر بین «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان با معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، حاکی از نوعی موازنه‌سازی میان مواضع باکو در برابر تحولات منطقه‌ای است. جمهوری آذربایجان ضمن تسلیت و محکوم‌کردن تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بر اجرای توافقات میان رؤسای جمهور دو کشور و تسهیل سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به باکو تأکید کرده است.
ادامه مطلب
علی‌بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به تحولات میدانی و مواضع رسمی سران جمهوری اسلامی ایران که در سطوح مختلف و حتی در سطح مقام معظم رهبری در چند مرحله به مقامات طراز اول این کشورها از جمله روسیه، ارمنستان، آذربایجان و ترکیه اعلام شده و به نظر می رسد، چندان جایی برای عملیاتی شدن این کریدور موهوم با شرایطی که مورد نظر باکوست، وجود ندارد؛ چرا که طبیعتا هر گونه تغییر در جغرافیای منطقه، مرزها و اساسا ژئواستراتژی منطقه، به هیچ عنوان برای جمهوری اسلامی ایران پذیرفته شده نیست.
ادامه مطلب
جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه ایران، که تهران را به بازسازی توان دفاعی و هسته‌ای واداشته، فرصتی برای ترکیه، اذربایجان و حتی ایالات متحده ایجاد کرده تا نفوذ خود را در قفقاز گسترش دهند. ترکیه با حمایت از کریدور زنگزور، به دنبال تبدیل شدن به هاب تجاری آسیای مرکزی-اروپا است. دیدار اخیر اردوغان با پاشینیان در ترکیه، نشانه‌ای از تلاش آنکارا برای عادی‌سازی روابط با ارمنستان و پیشبرد این پروژه است. آمریکا نیز با پیشنهاد مدیریت کریدور توسط یک شرکت خصوصی، به دنبال تقویت جایگاه خود در برابر چین و روسیه است. این تحرکات می‌تواند روابط ایران و ترکیه را به تقابل بکشاند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پوتین می‌خواست با حمایت از مواضع باکو علیه ارامنه، ارمنستان را به فاصله گرفتن از غرب وادار کند، اما با تاکتیکی غلط برای خود چاه کند و باعث شد ترکیه و باکو به نمایندگی از غرب هر چه بیشتر در قفقاز جنوبی نفوذ کنند.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با آشکار شدن ابعاد گسترده شراکت نظامی و امنیتی شرارت بار دولت جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونیستی در تجاور نظامی ۱۲ روزه، فرصت های جدیدی برای ایران در جنگ اجتناب ناپذیر آتی با رژیم صهیونی فراهم شده است. برخلاف تلاش های محافل نفوذ که تلاش می کنند شراکت جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونی را تنها به پروازهای پهپادها و جنگنده های رژیم صهیونی از فراز جمهوری آذربایجان که ممکن است بدون اطلاع رژیم باکو باشد، تقلیل دهند و خاندان علی اف را از این ورطه خود ساخته نجات دهند، اما ابعاد شراکت باکو با رژیم صهیونیستی برای کشتار ایرانیان، بسیار گسترده و قابل مقایسه با هیچ کشوری بغیر از امریکا نیست. بخشی از ابعاد این شراکت خصومت آمیز باکو با رژیم صیهونی که بمنزله آشکار شدن قسمت بیشتری از نوک کوه یخی که الهام علی اف در تعبیر روابط اش با تل آویو به کار برده است، می باشد، عبارتند از:
ادامه مطلب
رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این همسایه شمالی با داشتن چشم طمع به جغرافیای مناطق آذری نشین جمهوری اسلامی ایران، تلاش برای باز کردن راهگذر از جنوب ارمنستان و توسعه همکاری های سیاسی با رژیم اشغالگر قدس در واقع به عمله ناتو و صهیونیسم تبدیل شده است که هیچ چاره ای جز برخورد جدی و قاطع برای ایران باقی نمی گذارد.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اسرائیل در جای جای قراباغ که دو سال است به طور کامل به تصرف باکو درآمده حضور گسترده دارد و این فعالیت ها در پوشش اقدامات اقتصادی و تجاری با هدف جاسوسی از ایران انجام می‌شود. اجلاس اکو نیز در مرکز قراباغ یعنی شهر خانکندی (استپاناکرت) برگزار می شود. آیا شما نگران شرایط امنیتی این شهر که پس از کوچ اجباری ارامنه از آن خالی از سکنه شده است، نیستید؟
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امیدوارم این جنگ همه ما را از خواب بیدار کند تا مسائل قفقاز را با دقت و با حساسیت بیشتری پیگیری کنیم. چون به علت تاخیر در درک اهمیت مسائل قفقاز ابزار گسترده قبلی برای دفاع از منافع ایران در اختیارمان نیست و احتمالا قفلی که به سادگی با دست باز می شد را باید در نهایت با دندان باز کنیم!
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مبرهن است که هدف رژیم صهیونیستی و متحدانش، صرفا تغییر نظام ایران اسلامی نیست بلکه هدف نابودی «ایران تاریخی» نیز هست و این موضوع حجّت را برای دفاع همه جانبه از کیان کشور، برای همه ایرانیان، تمام می کند.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: اظهار نظر بی مورد رئیس جمهوری ترکیه نشان می دهد که جمهوری آذربایجان و ترکیه درباره حق حاکمیت دولت ارمنستان و منافع ملی ایران توجیه نشده اند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی در نقد یادداشت منتشرشده توسط شیلا پیلان در نشریه شورای آتلانتیک می‌نویسد: هر طرح ترانزیت منطقه‌ای باید مبتنی بر اصل عمل متقابل و تعادل باشد، و نه دیکته شده از آنکارا، باکو یا تل‌آویو و ارمنستان باید به این مساله توجه کند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حامیان لابی پانترک که متاسفانه نفوذ رسانه ای قابل توجهی در برخی نهادهای انقلابی و رسانه‌های ارزشی دارند، روی حافظه تاریخی کوتاه مدت برخی تصمیم‌گیران حساب کرده‌اند تا بتوانند مطامع باکو و ترکیه را یه خصوص در ارتباط با کریدور جعلی زنگزور در ایران به پیش ببرند. اما حقیقت این ماجرا کاملا متفاوت با چیزی است که آنها این روزها در رسانه های خود القا می کنند.
ادامه مطلب
احمد قاسم‌زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم در وهله اول نشان‌دهنده تغییر در سیاست خارجی چندوجهی این کشور خواهد بود، به‌گونه ای که برخلاف رویه متعادل قزاقستان در سیاست خارجی، این تصمیم می‌تواند کفه ترازو را به نفع ایالات متحده سنگین‌تر کند و به طور بالقوه الهام‌بخش دیگر کشورهای آسیای مرکزی برای پیوستن به این توافق باشد.
ادامه مطلب
آسیب‌پذیری‌های داخلی آذربایجان البته قابل توجه است. اقتصاد وابسته به نفت و گاز، به‌رغم سودهای اخیر، از تنوع کافی برخوردار نیست و کاهش قیمت انرژی در سال ۲۰۲۵ زنگ خطر را برای ثبات مالی جمهوری آذربایجان به‌صدا درآورده است. سرکوب سیاسی در دوران حکومت طولانی الهام علی‌اف نیز افزایش نارضایتی اجتماعی را موجب شده است.
ادامه مطلب
احسان هوشمند می نویسد: عامل حمله به سفارت باکو در تهران به اشد مجازات رسید. تهران در این دوره سه‌ساله تلاش کرد ثابت کند که حمله به سفارت سازمان‌یافته نبود و در نهایت هم حکم اعدام عامل حمله به سفارت اجرا شد و به این ترتیب، یکی از عوامل رفع مسئله بین تهران و باکو بر‌طرف شد. دولت جمهوری آذربایجان ضمن پیگیری اجرای حکم اعدام حسین‌زاده، اینک خرسندی خود را از اجرای این حکم اعلام کرده است.
ادامه مطلب