عباس عبدالخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تجارت ایران با کشورهای آسیای میانه، به‌ویژه در حوزه صادرات، به راه‌های زمینی و امن نیاز دارد و زنگزور یکی از گلوگاه‌های حیاتی برای تحقق این پیوندهاست. از این‌رو، هر تحول ژئواستراتژیک در این منطقه، مستقیماً با آینده اقتصادی و جایگاه ایران در معادلات منطقه‌ای گره خورده است.
ادامه مطلب
احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ناتوانی برخی از بخشهای کشور در همراهی با انتظارات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی، نشان می دهد که برای پیشگیری از این بحران ژئوپلیتیکی، بیش از هر چیز، پاکسازی عمیق شبکه نفوذ باکو و آنکارا در ایران ضرورت دارد. شبکه ای که بدلیل گستردگی و تحت پوشش شبکه لندنی – صهیونی، خود را ایمن از هرگونه پاسخگویی و تعقیب قضایی و امنیتی می‌داند و مطمئن است ترک فعل نهادهای ذیربط در کشور در خصوص آنها همچنان ادامه خواهد یافت.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: قفقاز جنوبی در آستانه تغییرات بنیادین ژئوپلیتیکی، بار دیگر در مرکز توجه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است. جمهوری آذربایجان با اتخاذ سیاست‌هایی که در نگاه نخست نشانه‌ای از جسارت راهبردی‌اند، اما در عمق خود سایه خطاهای تکراری گذشته را حمل می‌کنند، امروز در مدار الگویی حرکت می‌کند که پیش‌تر توسط کی‌یف آزموده شد، الگویی که محصول آن نه استقلال راهبردی، بلکه ورود به منطقه پرتنش‌ِ بحران و بی‌ثباتی مزمن بود.
ادامه مطلب
رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: دولت ارمنستان با ارایه طرح چهارراه صلح علاقمند به بهره برداری اقتصادی از فرصت زنگزور است. اما در این قضیه ضمن دشمنی با روس ها تلاش دارد تا خود را در زیر چتر امنیتی ناتو بیمه کند ولی همسایه جنوبی اش ایران نیز به دلیل نگرانی های خاص خودش مخالف رفتار بی محابای ارمنی ها در ارتباط گیری با غرب است.
ادامه مطلب
پس از حمله هماهنگ اسرائیل و ایالات متحده به خاک ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و پاسخ موشکی کوبنده جمهوری اسلامی، منطقه در وضعیت پساجنگی قرار گرفته که به‌طور بالقوه می‌تواند نظم ژئوپلیتیک قفقاز را بازتعریف کند. در این فضا، تحرکات دیپلماتیک کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری آذربایجان، از جهات مختلف قابل‌توجه است. در این میان، تماس تلفنی اخیر بین «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان با معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، حاکی از نوعی موازنه‌سازی میان مواضع باکو در برابر تحولات منطقه‌ای است. جمهوری آذربایجان ضمن تسلیت و محکوم‌کردن تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بر اجرای توافقات میان رؤسای جمهور دو کشور و تسهیل سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به باکو تأکید کرده است.
ادامه مطلب
علی‌بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به تحولات میدانی و مواضع رسمی سران جمهوری اسلامی ایران که در سطوح مختلف و حتی در سطح مقام معظم رهبری در چند مرحله به مقامات طراز اول این کشورها از جمله روسیه، ارمنستان، آذربایجان و ترکیه اعلام شده و به نظر می رسد، چندان جایی برای عملیاتی شدن این کریدور موهوم با شرایطی که مورد نظر باکوست، وجود ندارد؛ چرا که طبیعتا هر گونه تغییر در جغرافیای منطقه، مرزها و اساسا ژئواستراتژی منطقه، به هیچ عنوان برای جمهوری اسلامی ایران پذیرفته شده نیست.
ادامه مطلب
جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه ایران، که تهران را به بازسازی توان دفاعی و هسته‌ای واداشته، فرصتی برای ترکیه، اذربایجان و حتی ایالات متحده ایجاد کرده تا نفوذ خود را در قفقاز گسترش دهند. ترکیه با حمایت از کریدور زنگزور، به دنبال تبدیل شدن به هاب تجاری آسیای مرکزی-اروپا است. دیدار اخیر اردوغان با پاشینیان در ترکیه، نشانه‌ای از تلاش آنکارا برای عادی‌سازی روابط با ارمنستان و پیشبرد این پروژه است. آمریکا نیز با پیشنهاد مدیریت کریدور توسط یک شرکت خصوصی، به دنبال تقویت جایگاه خود در برابر چین و روسیه است. این تحرکات می‌تواند روابط ایران و ترکیه را به تقابل بکشاند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پوتین می‌خواست با حمایت از مواضع باکو علیه ارامنه، ارمنستان را به فاصله گرفتن از غرب وادار کند، اما با تاکتیکی غلط برای خود چاه کند و باعث شد ترکیه و باکو به نمایندگی از غرب هر چه بیشتر در قفقاز جنوبی نفوذ کنند.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با آشکار شدن ابعاد گسترده شراکت نظامی و امنیتی شرارت بار دولت جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونیستی در تجاور نظامی ۱۲ روزه، فرصت های جدیدی برای ایران در جنگ اجتناب ناپذیر آتی با رژیم صهیونی فراهم شده است. برخلاف تلاش های محافل نفوذ که تلاش می کنند شراکت جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونی را تنها به پروازهای پهپادها و جنگنده های رژیم صهیونی از فراز جمهوری آذربایجان که ممکن است بدون اطلاع رژیم باکو باشد، تقلیل دهند و خاندان علی اف را از این ورطه خود ساخته نجات دهند، اما ابعاد شراکت باکو با رژیم صهیونیستی برای کشتار ایرانیان، بسیار گسترده و قابل مقایسه با هیچ کشوری بغیر از امریکا نیست. بخشی از ابعاد این شراکت خصومت آمیز باکو با رژیم صیهونی که بمنزله آشکار شدن قسمت بیشتری از نوک کوه یخی که الهام علی اف در تعبیر روابط اش با تل آویو به کار برده است، می باشد، عبارتند از:
ادامه مطلب
رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این همسایه شمالی با داشتن چشم طمع به جغرافیای مناطق آذری نشین جمهوری اسلامی ایران، تلاش برای باز کردن راهگذر از جنوب ارمنستان و توسعه همکاری های سیاسی با رژیم اشغالگر قدس در واقع به عمله ناتو و صهیونیسم تبدیل شده است که هیچ چاره ای جز برخورد جدی و قاطع برای ایران باقی نمی گذارد.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اسرائیل در جای جای قراباغ که دو سال است به طور کامل به تصرف باکو درآمده حضور گسترده دارد و این فعالیت ها در پوشش اقدامات اقتصادی و تجاری با هدف جاسوسی از ایران انجام می‌شود. اجلاس اکو نیز در مرکز قراباغ یعنی شهر خانکندی (استپاناکرت) برگزار می شود. آیا شما نگران شرایط امنیتی این شهر که پس از کوچ اجباری ارامنه از آن خالی از سکنه شده است، نیستید؟
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امیدوارم این جنگ همه ما را از خواب بیدار کند تا مسائل قفقاز را با دقت و با حساسیت بیشتری پیگیری کنیم. چون به علت تاخیر در درک اهمیت مسائل قفقاز ابزار گسترده قبلی برای دفاع از منافع ایران در اختیارمان نیست و احتمالا قفلی که به سادگی با دست باز می شد را باید در نهایت با دندان باز کنیم!
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مبرهن است که هدف رژیم صهیونیستی و متحدانش، صرفا تغییر نظام ایران اسلامی نیست بلکه هدف نابودی «ایران تاریخی» نیز هست و این موضوع حجّت را برای دفاع همه جانبه از کیان کشور، برای همه ایرانیان، تمام می کند.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: اظهار نظر بی مورد رئیس جمهوری ترکیه نشان می دهد که جمهوری آذربایجان و ترکیه درباره حق حاکمیت دولت ارمنستان و منافع ملی ایران توجیه نشده اند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی در نقد یادداشت منتشرشده توسط شیلا پیلان در نشریه شورای آتلانتیک می‌نویسد: هر طرح ترانزیت منطقه‌ای باید مبتنی بر اصل عمل متقابل و تعادل باشد، و نه دیکته شده از آنکارا، باکو یا تل‌آویو و ارمنستان باید به این مساله توجه کند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حامیان لابی پانترک که متاسفانه نفوذ رسانه ای قابل توجهی در برخی نهادهای انقلابی و رسانه‌های ارزشی دارند، روی حافظه تاریخی کوتاه مدت برخی تصمیم‌گیران حساب کرده‌اند تا بتوانند مطامع باکو و ترکیه را یه خصوص در ارتباط با کریدور جعلی زنگزور در ایران به پیش ببرند. اما حقیقت این ماجرا کاملا متفاوت با چیزی است که آنها این روزها در رسانه های خود القا می کنند.
ادامه مطلب
احمد قاسم‌زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم در وهله اول نشان‌دهنده تغییر در سیاست خارجی چندوجهی این کشور خواهد بود، به‌گونه ای که برخلاف رویه متعادل قزاقستان در سیاست خارجی، این تصمیم می‌تواند کفه ترازو را به نفع ایالات متحده سنگین‌تر کند و به طور بالقوه الهام‌بخش دیگر کشورهای آسیای مرکزی برای پیوستن به این توافق باشد.
ادامه مطلب
آسیب‌پذیری‌های داخلی آذربایجان البته قابل توجه است. اقتصاد وابسته به نفت و گاز، به‌رغم سودهای اخیر، از تنوع کافی برخوردار نیست و کاهش قیمت انرژی در سال ۲۰۲۵ زنگ خطر را برای ثبات مالی جمهوری آذربایجان به‌صدا درآورده است. سرکوب سیاسی در دوران حکومت طولانی الهام علی‌اف نیز افزایش نارضایتی اجتماعی را موجب شده است.
ادامه مطلب
احسان هوشمند می نویسد: عامل حمله به سفارت باکو در تهران به اشد مجازات رسید. تهران در این دوره سه‌ساله تلاش کرد ثابت کند که حمله به سفارت سازمان‌یافته نبود و در نهایت هم حکم اعدام عامل حمله به سفارت اجرا شد و به این ترتیب، یکی از عوامل رفع مسئله بین تهران و باکو بر‌طرف شد. دولت جمهوری آذربایجان ضمن پیگیری اجرای حکم اعدام حسین‌زاده، اینک خرسندی خود را از اجرای این حکم اعلام کرده است.
ادامه مطلب
حکمت حاجی اف در پاسخ به این پرسش که چه برنامه هایی برای بهبود وضعیت اقتصادی دارید، گفت: ما بر پیوندها تاکید داریم. ما شاهد عناصری از گسستگی در منطقه هستیم. آذربایجان بر پیوندها تاکید دارد. باید از فرصت های واقعی به نفع خود و شرکا استفاده کنیم. ما باید خط راه آهن خاصی داشته و باهم کار کنیم. باید باهم عملیات مشترک انجام دهیم. سعی کنیم معماری امنیتی جدیدی برای خودمان بسازیم. همچنین باید پروژه های قابل اجرا تعریف کنیم.
ادامه مطلب
حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با وجود آتش‌بس‌های مقطعی و میانجی‌گری‌های بین‌المللی، روند صلح در قره‌باغ به‌دلیل ترکیبی از عوامل قومی، ملی‌گرایانه، مداخلات بازیگران منطقه‌ای و فقدان اعتماد متقابل، همواره شکننده باقی مانده است.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خبرها حاکی از درخواست رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از الهام علی اف برای شناسایی سریع بخش ترک نشین قبرس به عنوان یک کشور است. این درخواست به دلایل مختلف جمهوری آذربایجان را در وضعیت دشواری قرار داده است.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نزدیکی ایران به آذربایجان هم‌زمان با مذاکرات دیپلماتیک، اقدامی چندوجهی با اهداف گوناگون است. ایران با تقویت عمق استراتژیک و ارتباطات منطقه‌ای خود، در تلاش است تا در مواجهه با فشارهای بین‌المللی در موضع ضعف قرار نگیرد و از طریق ایجاد کانال‌های همکاری (به ویژه در حوزه انرژی و ترانزیت) قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهد.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به دلایل متعدد داخلی و منطقه ای، افکار عمومی کشور با حساسیت، کم و کیف سفر رئیس جمهور به جمهوری آذربایجان را از منظر پیگیری الزامات منافع ملی ایران دنبال می کنند.
ادامه مطلب
محسن پاک آیین می نویسد: سفر دکتر پزشکیان به باکو، موید این است که دو کشور همسایه، با مرزهای طولانی و سابقه دوستی عمیق و خویشاوندی تاریخی، ناگزیر به اعتلا و ارتقای روابط بوده و می خواهند و می توانند روابط دوستانه خود را مسیری مثبت و سازنده ادامه دهند.
ادامه مطلب
کشورهای قفقاز جنوبی در یک مقطع حساس ژئوپلیتیکی قرار دارند. ارمنستان، آذربایجان و گرجستان هر کدام به شیوه خود در تلاش برای تقویت سوبژکتیویته و کاهش وابستگی به بازیگران خارجی هستند. با این حال، محدودیت‌های داخلی، درگیری‌های منطقه‌ای و فشارهای قدرت‌های بزرگ همچنان چالش‌هایی برای دستیابی به خودمختاری کامل ایجاد می‌کنند.
ادامه مطلب
در شرایطی که بخش عمده تمرکز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به مذاکرات حساس با ایالات متحده معطوف است، تهران با هوشمندی و ظرافت، توجهی ویژه به مناسبات منطقه‌ای خود نیز داشته و تلاش کرده است توازنی راهبردی را در مناطق ژئوپلیتیک حساس، به‌ویژه قفقاز جنوبی، حفظ کند. این منطقه، به دلیل موقعیت استراتژیک و هم‌مرزی با ایران، از اهمیتی بی‌بدیل برای سیاست خارجی تهران برخوردار است. کشورمان، به عنوان بازیگری کلیدی در این حوزه، با اتخاذ رویکردی متوازن در روابط با ارمنستان و جمهوری آذربایجان، نه‌تنها به دنبال تقویت همکاری‌های دوجانبه است، بلکه می‌کوشد صلح و ثبات پایدار را در قفقاز جنوبی نهادینه کند. این سیاست، که بر پایه حسن هم‌جواری، احترام به تمامیت ارضی و همکاری منطقه‌ای استوار است، نشان‌دهنده توانایی ایران در مدیریت هم‌زمان اولویت‌های جهانی و منطقه‌ای است.
ادامه مطلب
سیدعلی سقائیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور دکتر عراقچی در ارمنستان در زمانی صورت گرفت که هر دو همسایه جمهوری اسلامی، پس از جنگ‌های اخیر، به شدت به سمت برقراری صلح دائمی و امضای قرارداد صلح حرکت می‌کنند. این سفر قطعا به تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و دوجانبه میان تهران و ایروان خواهد انجامید و همکاری‌های دو کشور را بیش از پیش گسترش خواهد داد.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مدتی است که ارومیه خواسته و ناخواسته به محلی تبدیل شده که در جهت تبلور تعلقات قومی حرکت می کند. این جریان از سویه های مختلف حاکمیتی، جریانات پان کرد و ترک و با حمایت های بیرونی می رود تا مستعدترین شهری شود که تحریکات قومی در آن اگر تدبیر نشود، دامن ایران را به اشکال مختلف فرا بگیرد و خطری جدی شود.
ادامه مطلب
کتاب «مناقشه قره‌باغ از آغاز تا پایان» که در ۱۹۶ صفحه توسط انتشارات «فرهنگ سبز» منتشر شده، نگاهی به یکی از پیچیده‌ترین مناقشات منطقه‌ای معاصر دارد که هم چنان به عنوان یک ترومای سیاسی، دیپلماتیک، امنیتی و ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز و در مجاورت مرزهای ایران فعال است. مؤلف در این اثر، پس از بررسی اهمیت ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی به ریشه‌های تاریخی مناقشه قره‌باغ می‌پردازد و سپس تأثیرات منطقه‌ای و بین‌المللی آن را واکاوی می‌کند. پاک آیین همچنین، دلایل ناکامی تلاش‌های میانجی‌گران بین‌المللی در حل این بحران را بررسی می‌کند.
ادامه مطلب