خاورمیانه

کشته شدن سربازان آمریکایی و فرصت باد‌آورده‌ برای جمهوری‌خواهان

ایران و تنش جدید در منطقه

کوروش احمدی طی یادداشتی می نویسد: اتفاقی را که در مرز اردن و سوریه افتاده و طی آن سه نظامی آمریکایی کشته و ۳۴ نظامی دیگر مجروح شده‌اند، باید افزایشی بی‌سابقه در سطح تنش در منطقه به‌شمار آورد. این احتمال همیشه به‌ویژه در چند هفته گذشته وجود داشت که بر اثر یک اتفاق یا اشتباه محاسبه یا اشتباه در انتقال علائم و پیام‌ها کنترل از دست خارج شود و برخورد ناخواسته بزرگی رخ دهد. سؤال اکنون این است که این واقعه چه عواقبی می‌تواند داشته باشد و آمریکا چه واکنشی به آن نشان خواهد داد و روند تحولات منطقه چگونه تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت. بایدن در نخستین واکنش مدعی شده که این حمله «توسط گروه‌های شبه‌نظامی رادیکال مورد ‌حمایت ایران انجام شده» و قول پاسخ داده ‌است.

ادامه مطلب

نکاتی از مقاله فردریک کمپه در شورای آتلانتیک

ٰایالات متحده برای این سناریوی کابوس‌وار آماده نیست!

دشوار است که با استدلال رابرت گیتس، وزیر دفاع پیشین آمریکا مخالفت کرد که زمانی گفته بود ایالات متحده امروزه با بزرگترین تهدید علیه نظم جهانی "در دهه‌های گذشته، شاید هم در همه تاریخ این نظم" دست به گریبان است—با جنگ‌هایی چاره ناپذیر در اروپا و خاورمیانه و تنش‌هایی که می‌توانند به راحتی در آسیا تشدید شوند.

ادامه مطلب

عدم قطعیت و اوج گیری بحران

پاسخ چندسطحی و چند لایه ای آمریکا

 داستان حمله به پایگاه التنف در سوریه و کشته‌شدن سه سرباز آمریکایی همچنان ادامه دارد و منطقه غرب آسیا ملتهب و نگران از پاسخ ایالات متحده است. همین التهاب در دو روز گذشته مهم‌ترین عامل روانی در تغییرات نرخ ارز و طلا در کشور هم بوده است. در همین زمینه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا احتمال می‌دهد که پاسخ واشنگتن چندسطحی و چندمرحله‌ای باشد که برای مدتی ادامه یابد.

ادامه مطلب

آنچه اروپایی ها را وادار می کند

جنگ اوکراین و غزه و لزوم نگاه استراتژیک اروپا به خاورمیانه

سران اروپا باید پس از عبور از پیامدهای جنگ غزه، از منظر استراتژیک به خاورمیانه بنگرند و کشورهای عضو شورای همکاری نیز باید رویکرد خود درخصوص برقراری صلح و امنیت در منطقه را ارائه دهند.

ادامه مطلب

راهکار واشنگتن- دوحه – قاهره جواب می‌دهد؟

خاورمیانه در یک قدمی جنگ فراگیر

با توجه به تداوم جنگ حماس و اسرائیل، منطقه خاورمیانه کماکان در التهاب و نگرانی ناشی از گسترش تنش به سر می‌برد. از یک سو بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌گوید که درخواست‌ها برای توقف جنگ در قبال آزادی اسرایش در غزه را رد می‌کند و هم‌زمان وزارت دفاع آمریکا اعلام می‌کند که از ۱۷ اکتبر در مجموع ۱۵۱ حمله به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه انجام شده است. به موازاتش دور جدید حملات مشترک ایالات متحده و انگلستان به یمن در شامگاه دوشنبه نیز به وقوع پیوست.

ادامه مطلب

دولت بایدن می‌کوشد تهران را در مشکلات داخلی خود غرق کند

سایه روشن‌های سیاست بایدن

جلال خوش چهره در نوشتاری اعتقاد دارد، تندروهای آمریکایی _ اسرائیلی مانند برخی ناظران طرفدار هیجان، «جوبایدن» را به بی‌عملی ناشی از کهولت سن متهم می‌کنند. آنان براین نظرند که بایدن فاقد اراده لازم برای اقدام فوری در قبال رخدادهایی است که به زعم آنان باید صورت گیرد. تندروها اصرار دارند رئیس‌جمهور ایالات متحده با تغییر رویکرد نزدیک به مسالمت‌جویی در قبال تهران، حوثی‌های یمن و گروه‌های مقاومت فلسطینی، لبنانی، یمنی، عراقی و سوریایی، از مشت آهنین استفاده کرده و آنگونه عمل کند که دولت نتانیاهو در غزه انجام می‌دهد.  اما آیا به راستی بایدن به دلیل کهولت سن یا در هنگامه رقابت‌های انتخاباتی از رویارویی نظامی چه با ایران و چه دیگر گروه‌های مقاومت از جمله درگیری با حوثی‌ها در دریای سرخ پرهیز می‌کند؟ یا با شناخت از پیشینه سیاسی او می‌توان فرض دیگری داشت. خوب یا بد بایدن در اندازه یک معمار سیاسی، اوضاع را در چارچوب سیاست و استراتژی کلان خود مدیریت می‌کند.

ادامه مطلب

سال ۲۰۲۴ و پرونده هسته‌ای ایران

پرونده هسته ای ایران زیر سایه دو جنگ

به نظر می‌رسد در سال جاری میلادی که سال انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکاست، وضعیت پرونده هسته‌ای ایران به تابعی از تحولات ناشی از تداوم جنگ اوکراین، جنگ حماس و اسرائیل و همچنین سایر مناقشات منطقه ای وفرامنطقه ای بدل شده است

ادامه مطلب

وقتی معادلات به هم ریخته باشد

خاورمیانه در وضعیت توازن نامتقارن

ابوالفضل خرم روز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خاورمیانه تقریبا به شکل کاملی در وضع طبیعی‌ای که هابز توصیف کرد، قرار گرفته است. این وضعیت حاصل از بر هم خوردن توازن قوای سنتی در این منطقه است. در واقع ما با وضعیتی مواجه هستیم که می‌توان آن را «توازن نامتقارن» نامید.

ادامه مطلب

بررسی حمله اسرائیل به دمشق و کشته شدن ۵ مستشاران نظامی ایران

ادامه سریال ترور

اگر اسرائیل به دنبال ایجاد موازنه تهدید پس از حمله موشکی ایران به سوریه از طریق موشک خیبرشکن بود، نیازی به حمله دقیق، نقطه‌ای و میدانی نداشت بلکه با بمباران کور سوریه و حمله به مواضع و اهداف نیروهای محور مقاومت می‌توانست به این اهداف نائل آید. ولی زمانی که اسرائیل با یک حمله نقطه‌ای که برگرفته از یک کار اطلاعاتی دقیق است، ترور مستشاران نظامی ایران را در دستور کار دارد، صرفا به این معناست که ریل‌گذاری تل‌آویو، کشاندن ایران به جنگ مستقیم است.

ادامه مطلب

آیا دامنه ی جنگ به "دریاهای آدریاتیک" و "بالتیک" کشیده خواهد شد؟

شعله های جنگ، از دریای سیاه تا دریای سرخ

مرور تاریخی جنگ های بزرگ و کوچک در جوامع مختلف بشری که مولد بزرگترین جریانات در سیر تطورات تاریخی و اجتماعی بوده است، در این مقال نمی گنجد ولی ابتدائی ترین موضوع ملموس ناشی از این وضعیت، تاثیرات و تبعات جنگ ها برای فاتحان و مغلوبان است که به نوعی موازنه ی قدرت جهانی را برای کشورهای مرکزی و پیرامونی مسجل و مشخص می کند.

ادامه مطلب

با وجودی که تنش ها در منطقه تشدید شده است

پرهیز ایران و امریکا از جنگ مستقیم

ایران می خواهد توان افکنی کند، بی آنکه مستقیما با آمریکا یا اسرائیل مستقیما روبه رو شود اما این راهبرد محتاطانه، در معرض خطر بدسنجی همه طرف هاست.

ادامه مطلب

منطقه ملتهبتر شده است

اسرائیل و چالش عبور از یمن

احمدرضا تمدن و علی معظمی گودرزی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: کاهش نفوذ، حضور و اثرگذاری نظامی، سیاسی و امنیتی ایالات متحده کمابیش در منطقه قابل رؤیت است و در این میان دیگر قدرت ها هرچند چراغ خاموش، تلاش می کنند این خلأ را به نفع خود مصادره کنند.

ادامه مطلب

گرفتاری های خاورمیانه بنیادی است، برای رفع آن باید به عمق رفت

خانه از پای بست ویران خاورمیانه

اکنون، غزه در آتش است و هنوز معلوم نیست که شعله‌های این آتش تا چه اندازه گسترش خواهند یافت یا پس از آن چه چیزی بر جا خواهد ماند. آنچه روشن است اینکه نیاز مبرمی به رهبری در همه طرف‌های درگیری وجود دارد تا از خاکستر این آتش‌سوزی وحشتناک، در مجموع آینده‌ای بهتر برای خاورمیانه در سر برآورد.

ادامه مطلب

تنش هایی که از سال گذشته برای ۲۰۲۴ به ارث رسیدند

از بحران قره باغ تا جنگ های اوکراین و غزه

رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سال ۲۰۲۴ می تواند یک سال بسیار بحرانی از دیدگاه امنیت و اقتصاد جهانی باشد و عبور از این بحران به یک اجماع جهانی نیازمند است.

ادامه مطلب

حواشی اظهارنظرها درباره حمله تروریستی کرمان

چرا توهین؟!

صادق زیباکلام در گفتگویی تاکید دارد که، برخی‌ها معتقدند این حمله تروریستی کار اسرائیل است، اما در مقابل من می‌گویم اولا هیچ دلیل، سود و منفعتی برای اسرائیل وجود ندارد و دلیل دوم من این است که براساس رفتارشناسی اسرائیل تا به اکنون شاهد حملات تروریستی از این دست مشابه با حادثه کرمان توسط اسرائیلی‌ها نبوده‌ایم. اگر به سابقه حملات تروریستی آمریکا و اسرائیل نگاه کنیم می‌بینیم که در پروژه‌های ترور این دو بازیگر به شکل نقطه‌ای و مشخص عمل کرده‌اند.

ادامه مطلب

سندروم ژانویه و حمله بامداد جمعه آمریکا و انگلستان

دریای سرخ روی خط سرخ

در سایه نشست پنجشنبه شورای امنیت از قبل قابل پیش‌بینی بود که ایالات متحده آمریکا، حملات محدودی را به یمن در دستور کار خود قرار دهد، به خصوص آنکه اقتضائات منطقه حکایت از اوج‌گیری تنش‌ها داشت. با توجه به همین موضوع، رسانه‌های بین‌المللی بامداد دیروز جمعه از حملات مشترکی آمریکا و انگلیس علیه اهدافی در چند استان یمن خبر دادند.

ادامه مطلب

در چهارمین سفر به خاورمیانه از ۷ اکتبر

بلینکن در منطقه چه می کند؟

شاید سفر اخیر وزیر خارجه امریکا به منطقه، این بار پیام متفاوتی همراه داشته باشد و با توجه به افزایش درگیری ها و خطر آن، بلینکن برنامه ای را به همراه دارد تا شاید از طریق آن امریکا درگیری ها را پایان دهد.

ادامه مطلب

امریکا و اسرائیل چه می خواهند؟

دلایل تشدید کمپین ترور در منطقه

جواد معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همان کسانی که در فرودگاه بغداد با عملیات تروریستی، مهمان دیپلمات دولت و مردم عراق یعنی شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی را به شهادت رساندند قطعا با همرزمان و مهمانان این شهید هم این چنین برخورد کرده‌اند چراکه کینه و عصبانیت آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها از سردار سلیمانی که فرماندهی شکست طرح‌های آن‌ها برای نابودی کشورهای منطقه از طریق تروریست‌ها را برعهده داشت، بر کسی پوشیده نیست و حتی بعد از ترور این «احیاگر مقاومت در منطقه» در حال انتقام‌گرفتن از او و دوستداران بی‌شمارش هستند.

ادامه مطلب

رامین مهمانپرست در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی:

هنوز به تعادل در سیاست خارجی نرسیده ایم/دیپلماسی ما از عدم هماهنگی رنج می برد/چرا پارسال توافق نشد؟

رامین مهمانپرست در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: در رابطه با بحران هایی که پیش آمد به ویژه دو بحران روسیه – اوکراین و بحران غزه و طوفان الاقصی، من فکر می کنم در سیاست خارجی ما باید روی انسجام و اقتدار سیاست خارجی بین همه عواملی که تاثیر دارند و دخیل هستند بیشتر تاکید کنیم. من اعتقاد به جدا بودن عوامل مختلف ندارم. بحثی هم که از قبل بین دیپلماسی و میدان مطرح بود بنده این بحث را به این شکل قبول ندارم. من معتقدم که میدان بخشی از سیاست خارجی است. همان طور که بخش های اقتصادی بخشی از سیاست خارجی هستند. کما این که روابط سیاسی و روابط مستقیم نیز بخشی از سیاست خارجی محسوب می شوند. بحث های فرهنگی و اجتماعی و دیپلماسی عمومی، همگی اینها با هم می توانند یک سیاست خارجی را شکل بدهند. ولی حتما یک انسجام و هماهنگی لازم است. ما در بعضی جاها ممکن است به لحاظ دیپلماسی دفاعی یا بحث میدان توفیقاتی بزرگ به دست آورده باشیم اما چون آن هماهنگی لازم در سیاست خارجی و دیپلماسی نبوده است ما نتوانسته ایم از فواید اقتصادی آن هم بهره ببریم.

ادامه مطلب

باریکه ای که بسیار مهم است

غزه، از عهد عتیق شکل دهنده مبارزه قدرت در خاورمیانه

هرچند امروز، واقعیت های اندکی از تاریخ غزه در یادها مانده، اما چهارهزارسال تاریخ این قلمرو، روشن می سازد که شانزده سال گذشته، یک استثنا بوده و باریکه غزه تقریبا همیشه نقشی تعیین کننده در پویش های سیاسی منطقه و نیز هماوردی های دیرپای آن بر سر مذهب و قدرت نظامی داشته است. همچنین از زمان قیمومیت بریتانیا در اوایل قرن بیستم، این قلمرو در قلب ملی گرایی فلسطینی جای گرفت.

ادامه مطلب

خاورمیانه توسعه گرا

ایران در کجا ایستاده است؟

سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی و با وجود دگرش های راهبردی جدید و شکلگیری دولت های توسعه گرا در خاورمیانه، نگاه کلاسیک راهبردی ایران بر سیاست خارجی غالب بوده است. با ابلاغ سند چشم‌انداز بیست ساله (۱۴۰۴) جمهوری اسلامی ایران در ۱۳ آبان۱۳۸۲، به نظر می رسید که سیاست خارجی ایران مسیر متفاوتی از گذشته را طی کند چراکه سند، جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را برای کشور با الگوی رفتاری تعامل سازنده تعریف کرده بود. اما بررسی آمارهای کلان اقتصادی دهه ۹۰ خورشیدی حاکی از آن است که در این دهه یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای اقتصادی ثبت شده است. آمارها نشان می‌دهد در دهه۹۰ رشد اقتصادی حرکت زیگزاگی داشته و متوسط رشد اقتصادی رقمی نزدیک صفر است. نیمی از سال‌های دهه۹۰ رشد اقتصادی منفی گزارش شده و در ۲ سال رشد اقتصادی از منفی ۶درصد نیز کمتر بوده است. همچنین اطلاعات مرکز آمار ایران گویای آن است که حدفاصل سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در مجموع ۱۶ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی از محل سرمایه مستقیم و اوراق جذب شده است. چنین روندی نشان می دهد که اساسا سیاست خارجی در خدمت فرایند توسعه قرار نگرفته و هنوز سیاست خارجی ایران در  بند زنجیرهای ژئوپلیتیک  قرار دارد.

ادامه مطلب

لزوم توجه به خروج از بن بست

شکنندگی ژئوپلتیک غرب آسیا: وضعیت موجود و راهکار

محمد گل افروز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون ذهن ژئوپلتسین های بزرگ دنیا به این سو رفته که غرب آسیا به یقین در منطقه شکننده ژئوپلتیک جهان قرار گرفته است، به عنوان مثال در آخرین وضعیت بن بست استراتژیک غرب آسیا داریم: ترور مقام ارشد ایرانی در سوریه و مقام ارشد حماس در قلب بیروت از سوی اسرائیل، بیانگر این موضوع است که، اسرائیل آماده جنگ همه جانبه است.

ادامه مطلب

تهران و بیانیه داعش

پاسخ ایران به اسرائیل و آمریکا هنوز بر سر جایش باقی است؟

با بیانیه پنجشنبه شب داعش و پذیرش مسئولیت حمله تروریستی کرمان، اکنون باید از زاویه ای متفاوت به پاسخ تهران نگاه کرد. تا پیش از این بیانیه (داعش) و بر اساس موضع‌گیری‌هایی که مقامات داخلی در ساعات اولیه این حادثه داشتند، متهم ردیف اول تل آویو بود و با قرائتی از تحولات سه ماهه اخیر در فلسطین، این گمانه مطرح بود که اسرائیل به دنبال انتقام و یا در گزاره دیگر، تعمیم درگیری با ایران است. لذا نگرانی‌ها در خصوص شکل‌گیری دور جدیدی از تنش‌های نیابتی و حتی زمزمه تقابل مستقیم بین دو طرف (ایران و اسرائیل) و به دنبالش کلان تنش تهران – واشنگتن مطرح بود. در همین راستا واکنش صعودی روز پنج شنبه بازار ارز و طلا هم موید نگرانی پیرامون اوج گیری تنش و وقوع جنگ در منطقه بود. 

ادامه مطلب

الگویی برای سایر مقامات داخلی

حاج قاسم، مردی که هیچگاه به خودش غره نشد

صباح زنگنه در نوشتاری به مناسبت سالگرد ترور سردار سلمیانی می نویسد: به هر میزان که نیروهای محور مقاومت این تراز عملکرد را در خود تقویت کنند به همان میزان در نزد خدا و نزد ملت های منطقه ارج و قرب پیدا می کنند. چون خداوند متعال وعده داده که هر کسی برا رضایش تواضع کند، خدا او را بلندمرتبه قرار می دهد. مصداق بارز این وعده پروردگار، حاج قاسم بود. همه توان و قدرت تحلیل نظامی، سیاسی، دیپلماتیک و نیز داشتن توان پیش بینی امور و تبیین وضعیت استراتزِک منطقه و جهان سردارسلیمانی در جای خود قابل ستایش است، اما حاج قاسم همه این توانایی ها و موفقیت ها و نهایتا جان خود را با خدا معامله کرد. این می تواند متر، معیار و سنجه خوبی برای دیگر مقامات باشد که تا چه حد می توانند خود را کسی بدانند که در راه خدا و خلق خدا عمل کرده اند؟

ادامه مطلب

آرزوهای برباد رفته ۲۰۲۳ به ۲۰۲۴ رسید؟

سال های همه چیز و هیچ چیز خاورمیانه

تا پیش از حمله هفتم اکتبر، اسرائیل از عادی سازی و گرم شدن روابطش با برخی از کشورهای منطقه به خود می‌بالید، اما اکنون مردمان جهان عرب از اقدامات نظامی اسرائیل علیه غزه به شدت خشمگین هستند و این رژیم نیز بار دیگر در عرصه سیاست بین‌الملل منزوی و طرد شده است.

ادامه مطلب

بررسی مواضع اخیر در خصوص احتمال بازگشت قریب‌الوقوع سفرای ایران و مصر به‌ دو کشور

احیای روابط تهران - قاهره از ادعا تا واقعیت

دیروز شنبه ایسنا احتمال بازگشت قریب‌الوقوع سفرای ایران و مصر به‌ دو کشور از زبان مقامات قاره طرح کرد. در همین باره و با توجه به تلاش‌ها در زمینه بازگشت روابط تهران و ریاض و گفت‌وگوی تلفنی اخیر رئیس‌جمهور ایران با همتای مصری خود، یک مسئول مصری از بازگشت قریب‌الوقوع روابط تهران و قاهره به سطح سفیر خبر داد. این را رخا احمد حسن، عضو شورای امور خارجی مصر در گفت‌وگو با اسپوتنیک عنوان داشت و با اشاره به تبریک پیروزی السیسی در انتخابات توسط ابراهیم رئیسی خبر داد که، بازگشت سفرای ایران و مصر احتمالا به‌زودی انجام خواهد شد و تبریک پیروزی عبدالفتاح السیسی از سوی همتای ایرانی‌اش نشان می‌دهد که روابط میان تهران و قاهره به بالاترین سطح رسیده است.

ادامه مطلب

بررسی تبعات گزارش جدید آژانس بین الملی انرژی اتمی پیرامون پرونده هسته ای ایران

ریل گذاری برای ۲۰۲۴؟!

اکنون شاهد یک نوسان سیاسی و دیپلماتیک بین خودداری بایدن در تنش‌زایی با تهران و تداوم تشدید اختلافات تهران-آژانس هستیم که می‌تواند وقوع هر گزاره‌ای را محتمل کند. لذا آنچه در گزارش واپسین روزهای آژانس علیه برنامه هسته ای ایران در میانه منازعه حماس و اسرائیل مطرح شده، می تواند ریل گذاری برای سال آتی میلادی در قبال تهران باشد.

ادامه مطلب

مبادا بایدن تصمیم به گسیل نیرو بگیرد

اشتباه بزرگ امریکا درمورد ایران و خاورمیانه

یک حضور نظامی بزرگ، و ظاهرا ادامه دار نظامی آمریکا، به تهران این توجیه را می دهد که توان نظامی خود و نیابتی هایش را افزایش و احتمال خشونت و هزینه های بدسنجی را بالا ببرد.

ادامه مطلب

در تازه ترین نظرسنجی

جوانان امریکا طرفدار حماس علیه اسرائیلند

تازه ترین نظرسنجی که هفته گذشته توسط موسسه نظرسنجی هاروارد – هریس انجام شده، نشان می دهد که ۵۱ درصد آمریکایی های ۱۸ تا ۲۴ سال، بر این باورند که راه چاره درازمدت منازعه اسرائیلی – فلسطینی، این است که "اسرائیل پایان یابد و به حماس و فلسطینی ها داده شود."

ادامه مطلب

جهان برای ثبات خاورمیانه به ایران نیاز دارد

تهران و جنگ غزه

مسئله در حال حاضر این نیست که آیا ایران در این حمله دخالت داشته یا نه بلکه این است که چرا اکنون این همه از تشدید منازعه نگران است. برخی ناظران می گویند که این ملایمت، کاملا تاکتیکی و راهی برای جلوگیری از حمله است. یک احتمال جالب تر هم این است که ایران در حال یک چرخش راهبردی است.

ادامه مطلب