طرحی که مکمل معامله قرن است؟
«شام جدید»، پروژه واقعی پشت درهای بسته
معامله قرن نمرده و تا زمان آماده شدن شرایط سیاسی در وضعیت انتظار قرار گرفته است. پروژه شام یکپارچه آغاز فراهم کردن آن شرایط برای احیای معامله قرن است.
ادامه مطلبخاورمیانه
سکاندار سیاست خارجی دولت سیزدهم چه کسی خواهد بود؟
علی اکبر صالحی، بهترین گزینه دولت رئیسی برای احیای مناسبات ایران با جهان عرب
مرتضی موسوی خلخالی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که علی اکبر صالحی بهترین گزینه پیش روی سید ابراهیم رئیسی به منظور احیای مناسبات به کما رفته جمهوری اسلامی ایران با جهان عرب است.
ادامه مطلب
نقش روسیه در خاورمیانه و شمال آفریقا (بخش دوم)
منافع روسیه در منطقه منا از دیدگاه تاریخی
سیاست گذاری خارجی روسیه همچنان مبتنی بر آمار و واقع گرایانه است. از دیدگاه مسکو، جایگاه روسیه در جهان از دریچه یک استراتژی بزرگ در صفحه شطرنج جهانی دیده می شود؛ صفحه شطرنجی که در آن بازی و خود را از طریق تقابل با رقبا از جمله با ایالات متحده تعریف می کند. پایان جنگ سرد از دیدگاه سیاست گذاران روس یک شکست بود، اما نه آخرین شکست. روسیه احساس حقارت کرد چرا که ضعیف شده و نقش آن در جهان به یک نقش حاشیه ای تنزل کرده بود.
ادامه مطلب
با عینک خاورمیانه نمی توان در افغانستان حوزه نفوذ ایجاد کرد/تقویت میز افغانستان تنها راه دولت رئیسی برای حل بحران در این کشور
چرا با تطهیر طالبان در داخل کشور شأن ایران را زیر سوال می برید؟
عبدالمحمد طاهری در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر اینکه جریان تطهیر کننده طالبان در داخل ایران بی‌شک با مواضع خود در قبال حمایت از این جریان شان جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال می برند، پیرامون خطر تشکیل حکومت طالبان برای امنیت کشور بر این باور است که با همکاری با طالبان به جای ایجاد حوزه نفوذ برای ایران در افغانستان شاهد ناامنی در کنار مرزهای شرقی کشور خواهیم بود.
ادامه مطلب
مُدلِ حکمرانی چینی
آیا کشورهای خاورمیانه می توانند مثل چین شوند؟
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: اگر حاکمیت چین، اندیشه‌های خود را تغییر نمی‌داد، منطقِ قدرت در نظامِ بین‌الملل را نمی‌پذیرفت و در داخل خود به انسجام نمی‌رسید، چین به قطبِ دوم اقتصاد و سیاست جهانی تبدیل نمی‌شد. در امتداد درک واقع‌بینی، «مسئولیت حکمرانی» است که از قدیم در راهروهای قدرت و بوروکراسی متمرکز چینی‌ها رایج بوده است. مسئولیت در مکتب کنفوسیوس جایگاه ویژه‌ای دارد. دنگ شائوپینگ در داد و ستدهای سیاسی درون حزبی نیز بارها یادآور شده بود که حکمرانی بر یک میلیارد نفر فقیر هیچ افتخاری ندارد. آنچه زمینه را در حاکمیت چین به سوی اجماع سازی سوق داد، «درک مشترک از شرایط و واقعیت‌های درون و برون» بود زیرا که حکمرانی تنها یک تعریف معقول دارد: نهایت بهره‌برداری از آنچه امکان و واقعیت دارد.
ادامه مطلب
سال های بسیار تعیین کننده برای کشور
«امنیت ایران و منطقه» در دوران رئیسی چه اقتضائاتی پیدا می کند؟
احمد بخشایش اردستانی در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون آینده امنیت کشور در چهار سال پیش روی ریاست جمهوری سیدابراهیم رئیسی بر این باور است که اینکه مسائل اقتصادی و چالش های معیشتی در کنار تداوم شیوع کرونا یک بحران فراگیر را برای کشور ایجاد کرده است که یقینا در آینده ای نزدیک امنیت کل کشور را درگیر می کند. همه اینها در تصمیم گیری های دولت و حاکمیت در چهار سال پیش رو بسیار موثر است. لذا دولت جدید برای بازگشت امنیت روانی مردم باید فکری کند. در عین حال چون نهادهای حاکمیتی تمام حیثیت و آبروی خود را روی دولت ابراهیم‌رئیسی سرمایه گذاری کرده اند، لذا حمایت همه جانبه خود را در چهار سال پیش رو از این دولت خواهند داشت. چون اگر این دولت نتواند مشکلات کشور را حل کند مطمئن باشید هیچ دولت دیگری نمی تواند از پس این چالش‌ها و معضلات برآید. پس قطعاً ۴ و یا هشت سال پیش رو سال‌های تعیین‌کننده‌ای برای امنیت داخلی کشور خواهند بود.
ادامه مطلب
نگاه تل آویو به دولت رئیسی چگونه خواهد بود؟
رئیس جمهور هشتم بدون احیای برجام نمی‌تواند به فکر توسعه مناسبات منطقه‌ای باشد
قاسم محب علی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون آینده مناسبات منطقه ای ایران در دولت سیزدهم بر این باور است مادامی که برجام احیاء و تحریم ها لغو نشود دولت سیزدهم نمی تواند گام موثری در خصوص توسعه مناسبات منطقه‌ای به خصوص با همسایگان حاشیه خلیج فارس داشته باشد.
ادامه مطلب
بایدها و نبایدهایی که باید مد نظر باشد
ضرورت «خاص گرایی» در سیاست خارجی ایران
سید محسن امامی فر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه، برای تحقق منافع و امنیت ملی خود باید با اعمال «خاص گرایی» در سیاست خارجی، حضور و نفوذ موثر خود را از طریق راهبرد واقع گرایانه ائتلاف و اتحادسازی در منطقه افزایش دهد و خود را به عنوان بازیگر و بازیگردان قدرتمند در سطح منطقه ای معرفی کند تا نقش خود را در نظام بین الملل تثبیت کند.
ادامه مطلب
در راستای گفت وگوهای قدرت های بزرگ منطقه ای
اروپا مهندس معماری منطقه ای جدید خاورمیانه باشد
بهترین راه برای شروع این فرایند این است که گروهی از کشورهای مهم اروپایی، با پشتیبانی سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا، نمایندگان ویژه‌ای را به منطقه بفرستند تا با کشورهای به اصطلاح ۲+۶ – شش عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه ایران و عراق – و سایر ذینفعان، از جمله بازیگران خارجی مانند آمریکا، روسیه و چین، به توافقی خردمندانه دست یابند.
ادامه مطلب
رویه های امنیت سایبری
برترین قدرت های سایبری خاورمیانه کدامند؟
توافق های سایبری اخیر چین با ایران ممکن است سایر کشورهای منطقه را به همکاری با ایالات متحده وادارد. چین و روسیه به عنوان پشتیبانان اصلی توانایی های سایبری ایران می توانند این کشور را به یک غول امنیت سایبری در منطقه تبدیل کنند.
ادامه مطلب
ادعاهایی که قابل باور نیست
افق نگاه روسیه به خاورمیانه
احمد زیدآبادی در یادداشتی می نویسد: در همین حال، میخائیل اولیانوف، نمایندۀ روسیه در مذاکرات وین نیز در پیامی توییتری نوشته است: "احیای برجام می‌تواند اثر مثبتی بر اوضاع خلیج فارس بگذارد و مسیر را برای گفت‌وگوهای مستقیم میان کشورهای این حوزه درباره امنیت منطقه با تکیه بر ابتکارهای موجود از جمله ابتکار روسیه برای امنیت جمعی باز کند."
ادامه مطلب
از دیپلماسی عمومی بهره ببریم
ضرورت گفت وگوی بین نخبگانی و تسهیل شرایط تنش زدایی در خاورمیانه
عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بهره‌گیری از دیپلماسی رسمی، عمومی و حتی مجازی برای ارتقای مناسبات در حوزه مناسبات منطقه به خصوص کشورهای عربی منطقه خاورمیانه و زیرسیستم خلیج فارس برای کاستن از سوء برداشت‌های شکل گرفته می‌تواند به پیوست تحرکات گفت وگو محور آغاز شده میان ایران و عربستان و دیگر گفت وگوهای جاری در منطقه کمک کند.
ادامه مطلب
اروپا و ایران در خاورمیانه ای در حال تغییر (بخش شانزدهم)
نظم قدیمی منطقه ای فروپاشیده است
از زمان خیزش های عربی در سال ۲۰۱۱، جنگ داخلی سوریه و ظهور داعش، آینده عرب در خاورمیانه روند نامشخصی پیدا کرده است. نظام عربی غرق در بحران شده و به سخت ترین شیوه در تاریخ معاصر مورد آزمایش قرار گرفته است. نهادها در جریان طغیان و درگیری سیاسی اهمیت خود را از دست دادند یا به کلی فروپاشیدند و در نتیجه این امر، رابطه میان شهروندان و دولت نیز کاهش یافت و بازیگران قدرتمند غیر دولتی با سرمایه گذاری روی شکایت های اقتصادی-اجتماعی، آشفتگی امنیت و سقوط نظم نهاد محور سیاسی، ظهور یافتند.
ادامه مطلب
اروپا و ایران در خاورمیانه ای در حال تغییر (بخش پانزدهم)
نقش بازیگران بین المللی در شکل دادن به نظم سیاسی خاورمیانه
از زمان خیزش های عربی در سال ۲۰۱۱، خاورمیانه دستخوش تحولات بنیادی شده است. در موارد متعدد، کشورهایی که شاهد چنین قیام هایی بودند، یا به شدت ضعیف شدند یا در حالی که مرزهای زمینی آنها به شدت شکننده شده بود، در میانه درگیری های خارجی فروپاشیدند. جنگاوری نیابتی که زمانی چندان متداول نبود، به یک قاعده تبدیل شده، بحران های بشردوستانه را تشدید کرده و ساز و کارهای پاسخگویی را کاهش داده است. بازیگران منطقه ای از زمان آغاز جنگ با داعش در عراق و سوریه در سال ۲۰۱۴ ظرفیت نظامی خود را تقویت کرده و به رقابت های ژئوپلیتیک دیرینه روی آورده اند که بارزترین آنها تنش های مداوم بین عربستان و ایران و اختلافات در شورای همکاری خلیج فارس بوده است. به علاوه، لایه های دیگری از تنش ها و اختلافات از جمله تنش میان ترکیه با عربستان و امارات متحده عربی هم مطرح بوده که پس از بحران شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۷ یک اتحاد ژئواستراتژیک بین ترکیه و قطر را امکان پذیر کرده است.
ادامه مطلب
مسیری غیرقابل ادامه برای امریکا
زمان پایان حمایت از اسرائیل فرا رسیده است
استفان والت می نویسد: امروزه، دهه ها کنترل بیرحمانه اسرائیل، همان توجیه اخلاقی برای حمایت بی قید و شرط آمریکا را هم از میان برده است. دولت های اسرائیلی از جناح های مختلف، شهرک های یهودی نشین را گسترش داده، فلسطینی ها را از حقوق سیاسی مشروعشان محروم کرده، با آنان به عنوان شهروندان درجه دوم حتی در داخل خود اسرائیل رفتار کرده است و قدرت برتر نظامی اسرائیل را با مصونیت کامل، برای کشتن و به دهشت افکندن مردمان غزه، کرانه باختری و لبنان به کار گرفته اند.
ادامه مطلب
بایدن خط مشی اوباما را در منطقه‌ای که ناآرامتر شده است دنبال می‌کند
توهم امریکا درباره احیای برجام
انفجارها در تاسیسات هسته ای ایران و جنگ کشتی ها و جنگ سایبری بین ایران و اسرائیل و حملات هوایی به اهداف وابسته به ایران در سوریه، همگی نشان می دهد حتی اگر توافقی بین تهران و واشنگتن برای احیای برجام به دست آید، تنش بین ایران و اسرائیل متوقف نخواهد شد.
ادامه مطلب
شکل گیری نظم جدید جهانی به دور از سلطه آمریکا
ایران به بازی برگشت
به نظر می رسد چرخش مثبت اقبال ایران در منطقه می تواند شکل تحولات در خاورمیانه و همچنین آسیای جنوبی را تغییر دهد. و اگرچه این اتفاق به شدت برای ایالات متحده آزار دهنده است، اما ایران از این دست قوی تر در خاورمیانه و خلیج فارس بهرمند خواهد بود. شاید پاکستان بیش از همه کشورها از این تحولات خشنود شود.
ادامه مطلب
احتمال تداوم بن بست
آینده سوریه به کدام سمت و سو می رود؟
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که آن چه در سوریه روی می‌دهد، نه انتخابات به معنای واقعی کلمه و شکل گیری دولت بر اساس گفتمان دموکراسی خواهی، بلکه یک نمایش و تلاشی برای تداوم حیات سیاسی بشار اسد به عنوان رئیس‌جمهور این کشور است که قطعاً می‌تواند به بحران در سوریه دامن بزند. چرا که اساساً وقوع جنگ داخلی به دلیل نبود دموکراسی و خفقان ناشی از حضور دیکتاتوری حافظ اسد و رژیم بعث سوریه بود که به این کشور تحمیل شد.
ادامه مطلب
فرآیند جدید روابط در آسیای جنوب غربی آسیا
هدف، عادی‌سازی روابط کشورهای اسلامی با اسرائیل است؟
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ناکارآمدی و بلکه سکوت و بی‌ارادگی سازمان همکاری اسلامی در مقابل روند عادی‌سازی کشورهای عربی با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ و حتی سکوت در مقابل رویکرد ستیزه‌جویانه اسرائیل علیه شهروندان فلسطینی را می‌توان مؤلفه‌ای مهم از سیاست تغییر یا چرخش روند سیاستگذاری سازمان همکاری اسلامی برای تعامل با اسرائیل قلمداد کرد.
ادامه مطلب
تاثیر کاهش مشارکت بر آینده سیاست خارجی کشور چیست؟
دولت سیزدهم با هر رئیس جمهوری به مسیر ۸۴ و ۸۸ باز نخواهد گشت
سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تاثیرات مخرب کاهش مشارکت در انتخابات بر آینده سیاست خارجی کشور بر این نکته تاکید دارد که تمام نظام های سیاسی در جهان به دنبال افزایش مقبولیت و مشروعیت خود هستند. چراکه افزایش مشارکت و حمایت همه جانبه مردم آن از ساختار سیاسی در هر کشوری عملاً به تولید قدرت و تقویت حاکمیت دولت بر همه ابعاد و سطوح آن کشور می‌انجامد که یکی از مهمترین آن به حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی باز می گردد. یعنی عملاً در این صورت است که دولت ها در کشورهای متبوع خود می‌توانند نقش مهمتری را در تحولات جهانی برای خود متصور شوند چرا که افزایش مشارکت در انتخابات و بالارفتن مقبولیت و مشروعیت یک ساختار سیاسی و دولت ها در هر کشوری بستر، زمینه و فضا را برای بالا بردن توان چانه‌زنی دیپلماتیک مهیا می کند.
ادامه مطلب
اروپا و ایران در خاورمیانه ای در حال تغییر (بخش هفتم)
مسیر همه سیاست گذاری ها در منطقه از ایران می گذرد
روابط اروپا و بازیگران اصلی در خاورمیانه در ۵ سال گذشته به طور چشمگیری تغییر کرده که در درجه اول نتیجه تغییر در سیاست خارجی بازیگران منطقه ای بوده است که به طور فزاینده خوانش «مجموع، صفر» از تحولات منطقه دارند. ایران، عربستان، اسرائیل و ترکیه در درگیری های پیچیده خاورمیانه گرفتار هستند و هرکدام سیاستی قاطع و حداکثری را برای منافع استراتژیک خود دنبال می کند. تقاطع مهم همه مسیرها ایران است.
ادامه مطلب
تغییر معادلات بعد از شوک غزه
موشک‌های فلسطینی که همه را غافلگیر کرد
مقاومت دوستان و دشمنان خود را با توانمندی های چشم‌گیر نظامی و موشکی خود غافلگیر کرده و جریان های مقاومت توانستند موشک های خود را به شهرهای دور و نزدیک پرتاب کنند. فراتر از همه استفاده از پهپادها برای نخستین بار و هدف قرار دادن تاسیسات گازی و نفتی است.
ادامه مطلب
اروپا و ایران در خاورمیانه ای در حال تغییر (بخش ششم)
رقابت های ژئوپلیتیک در خاور میانه و پیامدهایش برای اروپا
خاورمیانه یک دهه شکننده و آشفته پیش رو دارد. یک مانع قدرتمند در برابر صلح و توسعه پایدار در منطقه، رقابت شدید بین ایران و کشورهای مخالف آن به رهبری عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل با حمایت شدید ایالات متحده، است. موضع تهاجمی دولت دونالد ترامپ در قبال ایران در ۴ سال گذشته به تنش ها در منطقه دامن زد، اما در عین حال فرصتی را برای بازیگران اروپایی فراهم آورد تا با استفاده از اندک اهرم فشاری که بر منطقه دارند، به تنش های ژئوپلیتیک منطقه سامان دهند و شاید بتوانند از درگیری بیشتر جلوگیری کنند.
ادامه مطلب
تحولاتی که دلگرم کننده اند
بایدن و دل گرمی های جدید در خاورمیانه
زنجیره ای مثبت از رخدادهای نسبتا مرتبط در سراسر منطقه، بهترین فرصت در حافظه تاریخی معاصر را برای کاهش تنش ها، پایان بخشیدن به ستیزها، برساختن پیشرفت اقتصادی و پیشبرد درهم بافتگی کشورهای خاورمیانه پدید آورده است. تاثیر ترکیبی این رخدادها، باید دولت بایدن را بر آن دارد که رویکرد "آسیب نزن" خود نسبت به این منطقه را بازسنجی و آرمان بالاتری را دنبال کند.
ادامه مطلب
نقش مهمی که متحدان امریکا دارند
خروج سنجیده از افغانستان و رابطه با ایران در کانون سیاست خارجی جدید امریکا
عقب نشینی از افغانستان دلایل کافی دارد. اجماعی در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده به وجود آمده است که نه القاعده و نه سایر گروه های تروریستی تهدیدی فوری برای حمله به ایالات متحده از خاک افغانستان نیستند. عقب نشینی می تواند در اشکال مختلفی صورت گیرد. یک عقب نشینی پایدار که نیاز به اعزام دوباره در آینده را رفع می کند، نیازمند هماهنگی با متحدان منطقه ای و ساخت دستگاهی اطلاعاتی است که ظرفیت دولت افغان را گسترش داده و طالبان را از افزایش تنش منصرف کند.
ادامه مطلب
کاظمی با کاهش تنش ایران و عربستان به دنبال تداوم قدرت است
نشست بغداد و جایگاه عراق در منطقه
با روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر جدید عراق که به نظر می رسد گزینه ای نزدیک به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشد اکنون قدرت عمل و نفوذ سیاسی بغداد بیشتر از دولت های پیشین شده است. در سایه این واقعیت و نیز با در نظر گرفتن شرایط حساس کنونی برای سعودی ها ذیل روی کار آمدن جو بایدن سبب شده که اکنون عراق خود را بیش از هر زمان دیگری به موفقیت در کاهش تنش تهران و ریاض نزدیک می داند. با توجه به این مهم به نظر می رسد که دولت جدید در بغداد به دنبال تغییر رفتار و افزایش حوزه نفوذ خود در خاورمیانه است. خصوصا که کاظمی نیم نگاهی جدی به تداوم قدرت بعد از انتخابات پارلمانی دوخته است. لذا حصول موفقیت در نشست بغداد می تواند مسیر وی را برای ادامه نخست وزیر او هموارتر کند.
ادامه مطلب
مثلث کابل، وین و بغداد: فصل تازه خاورمیانه
مذاکرات بغداد راه گفت وگوهای وین را هموار می کند
صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران می داند بدون کاستن از سطح تنش منطقه ای و نوعی اطمینان خاطر دادن به رقبایش، احیای برجام و عادی سازی روابط با آمریکا، میسور نیست و مذاکرات وین و بغداد نشانگر این مهم است.
ادامه مطلب
بعد از شکست سیاست های ترامپ و آغاز سیاست های جدید دولت امریکا
اعراب اعتراف کنند در برابر ایران شکست خورده اند
ضاحی خلفان، معاون رئیس پلیس و امنیت عمومی دبی، با نوشتن توییت های جنجالی و صریح پذیرش شکست کشورهای خلیج فارس در برابر ایران را خواستار شد، که به گفته وی، ایران از همه جنگ‌های خود در منطقه موفقیت‌هایی به دست آورده، در حالی که زیان ها و شکست های دشمنان عرب این کشور، که به عنوان دشمن عقیدتی و تاریخی آن محسوب می شوند، بعد ازهر جنگی که ضد ایران شروع می‌کنند، بیشتر از پیش افزایش می یابد.
ادامه مطلب
امنیت خاورمیانه قربانی سلسله کنش و واکنش های ایران و اسرائیل
تهران پاسخ نطنز را در دیمونا داد؟
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون اهداف حمله موشکی به اسرائیل بعد از حادثه نطنز بر این باور است که نتیجه مستقیم و موثر این حملات از یک طرف به رفع نگرانی سعودی ها و اسرائیلی ها در قبال احیای برجام منجر خواهد شد و می تواند با ایجاد فضای امنیتی، بنیامین نتانیاهو را در تشکیل هرچه سریع‌تر کابینه و خروج از بن‌بست سیاسی کنونی یاری کند و از طرف دیگر جریان داخلی مخالف دولت را در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ به کرسی ریاست جمهوری برساند. خود این مسئله گویای آن است که تا چه اندازه این دو جریان مخالف احیای برجام و لغو تحریم ها در داخل و خارج کشور می توانند با این اقدامات و به تبعش شکست نشست وین سود ببرند.
ادامه مطلب
تندروها سرشان بی کلاه می ماند؟
روسیه و برجام و برجام پلاس!
احمد زیدآبادی در یادداشتی می نویسد: روس‌ها برنامه‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌اند و از نوع روابط خود با ایران، به عنوان ضمانتی برای موفقیت این طرح در نزد آمریکا و اروپایی‌ها بهره می‌برند. به نظرم آمریکا و سه کشور اروپایی هم در این زمینه متقاعد شده‌اند و به نفوذ روسیه و همینطور چین در ایران به عنوان اهرم‌هایی برای دستیابی به برجام پلاس‌های دیگر می‌نگرند
ادامه مطلب