اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ادعا یا آرزوی بازگشت به نقطه صفر یا وضعیت ثبات نسبی پشین برای اسرائیل و غزه یا اوکراین و روسیه، چندان عقلانی و راحت نیست. این بازیگران در وضعیتی قرار دارند که میان آرمانشهر پیشین و ویرانشهر کنونی گرفتار شده‌اند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روند سیاستگذاری خارجی با احساس ناامنی که بر نظام جهانی و روابط بین‌الملل چیره شده، در حوزه‌های جغرافیایی اطراف ایران قابل مشاهده و تحلیل است. روندی که بر ایجاد احساس ناامنی در افکار عمومی ایران استوار است. این فرآیند بر کشاندن ایران به درون گرداب ستیز منطقه‌ای و جهانی استوار بوده و تلاش دارد ایران را مرکز شورش و آشوب جهانی نمایش دهد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توماس هابز به عنوان اندیشمند و فیلسوف سیاسی غرب در عصری که هنوز با شرایط قرون وسطایی اروپا مواجه بودند، توصیف بسیار کاملی از وضعیت جهان به‌خصوص اروپای آن زمان ارائه کرده که تنها در دو جمله نسبت داده شده به ایشان یعنی: "جنگ همه علیه همه" و "انسان گرگ انسان" قابل مشاهده و تحلیل است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تکرار یک یا چند پدیده یا روند سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ... که دارای نیات و ظرفیت‌های راهبردی و اثرگذاری بر دولت ملت هستند، ژئوپلیتیک یا مسئله ژئوپلیتیک را شکل می دهد، در معادلات و رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی برجسته می‌سازد. این الگوی تکرار یک مؤلفه راهبردی در مسایل ژئوپلیتیک باید مورد توجه سیاستگذاران خارجی باشد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی دولت ترکیه در دو دهه حکمرانی اردوغان به‌ویژه در مسئله فلسطین و اسرائیل، بیشتر بر سیاست اعلامی نیرنگ‌گونه استوار بوده است. فرآیندی که سیاست اعلامی انقلابی و اسلامی اردوغان در حمایت از آرمان آزادی قدس و فلسطین با تندی و تحکم موضع و سخن اردوغان علیه سران اسرائیل در رسانه‌های این کشور و جهان اسلام مورد استقبال و تشویق افکار عمومی قرار گرفته و فریب مسلمانان به خوبی اجرا می‌شود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قدرت‌های بزرگ یا ائتلاف‌های خاص با محوریت غرب به‌خصوص ایالات متحده امریکا در چهار گوشه جهان به دنبال نوعی خالص سازی جهانی هستند که اساس آن را می‌توان اندیشه بقای اصلح دانست. این رویکرد غربی در جهان کنونی دارای نمودهای بیشماری است که نمونه برجسته آن را می‌توان در دو محور جنگ ۲۰۲۲ اوکراین و جنگ ۲۰۲۳ غزه مورد بررسی قرار داد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب به‌خصوص اروپا در تراشیدن، پرستیدن و شکستن بت‌ها و سیاست‌های راهبردی خود، پیشینه‌ای پربار دارد. انواع بت‌هایی که در قالب سیاست‌ها و سیاستگذاری‌های عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی در غرب یا کل جهان تراشیده شده و با جهانی‌سازی این بت‌ها، جهان به هژمونی غرب تن داده است. بت‌هایی به نام لیبرالیسم، کمونیسم، سوسیالیسم، حقوق بشر، آزادی بیان، سازمان ملل متحد و ... همگی در غرب به‌ویژه اروپای قرن ۱۹ و ۲۰ شکل یافته است و بخشی از سیاستگذاری راهبردی و الگوی حکمرانی غرب و بلکه مدیریت و کنترل سایر حوزه‌های جغرافیایی (مانند تدوین اندیشه کمونیسم در اروپا، آلمان و ظهور عملیاتی آن در روسیه و چین) بودند. یکی از این بت‌هایی که طی بیش از ۷ دهه اخیر مورد تأکید غرب قرار داشته، هولوکاست و پیامد آن یعنی ظهور و تقویت دولت صهیونیسم در فلسطین بوده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وضعیت کنونی ارمنستان در قفقاز جنوبی را نیز می‌توان مصداقی از وضعیت شوروی دانست که پس از یک دوره سیاست گسترش‌گرای سرزمینی، دچار سستی سیاستگذاری و کمبود منابع قدرت شده و اکنون حتی تمامیت ارضی خود را نیز در خطر می‌بیند!
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که بسیاری از دولتمردان جهان اسلام به دنبال عادی سازی روابط با اسرائیل و پیوستن به موج صلح اعراب و اسرائیل بودند، رهبر ایران در دیدار با مهمانان کنفرانس وحدت در ۱۱ مهر ۱۴۰۲ به صراحت از شکست و پایان رژیم اسرائیل سخن گفته‌اند. سخنان رهبر ایران که تنها چهار روز قبل از حمله شگفت‌انگیز و بی‌سابقه محور مقاومت به اسرائیل بیان شده، نشان می‌دهد که این سخنان یک توصیه عینی یا وعده صادق به کشورهای اسلامی بوده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی ازجمله بخش‌های سیاستگذاری عمومی است که دست نامرئی در آن مورد استفاده قرار گرفته و دارای اثربخشی است. سیاستگذاری خارجی، میدانی است که ذینفعان گوناگون آن دارای منافع و منابع متفاوت هستند که برقراری موازنه در اهداف و سیاست‌ها را بسیار سخت نشان می‌دهد، اما همان دست نامرئی سیاستگذاری است که با مدیریت منافع و منابع بازیگران، تعادل را برقرار و منافع جمعی را بر منافع فردی پیروز می‌سازد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیوستن ایران به گروه بریکس و عضویت دائم در آن، از سوی برخی کارشناسان و تحلیلگران ایرانی به عنوان یک موفقیت یا دستاورد راهبردی ایران در نظام جهانی مورد توجه قرار گرفته و این رویکرد تحلیلی مطلوب دولت و سیاستگذاران ارشد حکمرانی سیاسی کشور بوده است. اما واقعیت این است که پیوستن ایران به ساختارهای بین المللی و جهانی، تنها یک ابزار یا شرط لازم برای سیاستگذاری خارجی است و نه شرط کافی در سیاستگذاری خارجی مطلوب و موفق برای دستبابی به اهداف راهبردی.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد بحران یا شوک به نظام جهانی و منطقه‌ای مانند تهاجم روسیه به اوکراین، ترکیه به سوریه و ... که به عنوان الگویی از کاهش ریسک یا گریز از خطر ژئوپلیتیک در سیاستگذاری خارجی و راهبردی توصیف و تفسیر می‌شود، بر ایمن‌سازی سخت سیاستگذاری خارجی بنیان شده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از مؤلفه‌هایی که سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی را پیچیده و سخت فهم می‌کند، سیاست‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارهای تکراری است که در سیاستگذاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. برخی سیاستگذاران ارشد سیاسی برای راحتی کار خود، گریز از فضای انزوای سیاسی و ... به سیاست تکرار سیاست‌ها در سیاستگذاری خود به‌خصوص در سیاستگذاری خارجی تمایل دارند. در چنین رویکردی است که سیاستگذار برای مقابله با مسائل، مشکلات، بحران‌ها و ... به تکرار یک سیاست یا تاکتیک متوسل می شود و این سیاست یا راهکار یگانه را برای همه مشکلات و مسائل خود به کار می‌برد، مانند اینکه از یک کلید برای باز کردن همه درها و قفل‌ها استفاده شود!
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری داخلی و سیاستگذاری خارجی که دارای ارتباط و تعامل فراگیر با یکدیگر هستند، اثرپذیری فراگیر از همدیگر دارند در مسائل و فرآیندهای گوناگون دارای ماهیت پیوندی به هم هستند و نمایشی از یک سیاستگذاری پیوندی دارند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور فراگیر در سوریه طی یک دهه اخیر، حضور در لیبی، تعامل با دولت‌های عربی و حتی جنبش‌های عربی و فلسطینی، برقراری دالان دریایی فروش غلات اوکراین به کشورهای فقیر به‌ویژه افریقایی و ... را می‌توان ازجمله جلوه‌های سیاست طرح مارشال روسی برشمرد که همزمانی مداخله نظامی و اقتصادی را نمایش می‌دهد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آرمانگرایی و رؤیامحوری را می‌توان بخشی از تاکتیک نیرنگ سیاستگذاران و حاکمانی دانست که تنها به فکر تضمین بقای قدرت و حکمرانی خود بوده و بهشت آرمانی آنان در نهایت به جهنم رنج و فلاکت شهروندان منتهی می‌شود. یکی از این بازیگران آرمانگرای رؤیاپرداز را می‌توان دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان برشمرد که همواره در آرمان‌هایی بزرگ و گاه متضاد گرفتار شده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: واقعیت نیات و اهداف اردوغان را می‌توان در سیاستگذاری خارجی ترکیه مشاهده کرد که برای حفظ خود (دولت اردوغان)، به تنفس دهان به دهان با نتانیاهو و کمک نفس مصنوعی به دولت افراطی نتانیاهو در اسرائیل حاضر است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه کودتای گروه نظامی و امنیتی "گروه واگنر Wagner Group" به رهبری یوگنی پریگوژین در روسیه در ژوئن ۲۰۲۳ نامیده می‌شود را می‌توان در قالب الگوی نیرنگ روسی مورد بررسی قرار داد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دیدگاهی که دیپلماسی را هدف می‌دانند، سیاستگذاری خارجی دچار توقف شده، پیامدهای دیپلماسی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و مهم نیست که فرایند معمولاً طولانی یک دیپلماسی چه پیامد یا نتیجه‌ای را در پی خواهد داشت! چنین رویکردی از نگاه به دیپلماسی را می‌توان در سیاستگذاری خارجی ایران نیز مشاهده کرد که در بسیاری فرایندهای دیپلماتیک، تنها به وضعیت دیپلماسی توجه داشته و پیامد یا نتیجه دیپلماسی را ناچیز می‌شمارد. این رویکرد به تاکتیک وزارت امور خارجه و سایر بازیگران سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. رویکردی که در نهایت تنها یک چرخه از دیپلماسی یا مذاکرات بی‌نتیجه را شکل داده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الگوی روابط ایران و آژانس انرژی اتمی که خود پیامد الگوی رفتاری قدرت‌های بزرگ به‌ویژه امریکا و اروپا با ایران در ۲۰ سال گذشته بوده، اکنون و در آستانه احیای برجام از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. اهمیت این الگوی رفتاری آژانس انرژی اتمی را می‌توان در سخنان حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، در دیدار اخیر با دانشمندان، متخصصان، کارشناسان و مسئولان صنعت هسته‌ای ایران مشاهده کرد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از زمانی که هاکان فیدان در سال ۲۰۱۰ به عنوان صندوق اسرار یا محرم اسرار اردوغان در ترکیه معرفی و به ریاست آژانش اطلاعات ملی ترکیه "میت MIT" انتخاب شد، شایعات بسیاری پیرامون روابط خاص وی با ایران و همکاری اطلاعاتی و امنیتی او با ایران مطرح شده و هاکان فیدان به عنوان رابط ایران با ترکیه و بلکه نفوذی ایران در دولت ترکیه نیز مورد تحلیل قرار گرفته است! معرفی هاکان فیدان به عنوان "دوست ایران" از سوی ایهود باراک، وزیر دفاع وقت اسرائیل، در سال ۲۰۱۰، چنان در رسانه‌های خبری جهان نشر یافت که این انتصاب به عنوان یک پیروزی برای ایران و یک ضربه بزرگ برای اسرائیل محسوب می‌شد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در چنین جهانی با روندی سریع از تغییرات و نظم‌های نوین، اصرار بر سیاست‌های قدیمی و آرمانی در سیاستگذاری خارجی می‌تواند سبب تضعیف قدرت راهبردی و دیپلماسی یک بازیگر در نظام منطقه‌ای و جهانی شود. فرآیندی که گویا در ایران در حال پیگیری بوده و سیاستگذاران کشور تلاش دارند تا در برنامه هفتم توسعه نیز همچنان بر همان سیاستگذاری خارجی پیشین اصرار کنند!
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پرخاشگری دولت علی‌اف نسبت به ایران، هرگز نمی‌تواند با شکست اردوغان در ترکیه و یا پیروزی قلیچداراوغلو در انتخابات دور دوم این کشور، محقق شود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتخابات ترکیه در ۱۴ می ۲۰۲۴ که انتخاب رئیس جمهوری ترکیه را به دور دوم انتخابات در ۲۸ می معطوف کرده، در کشورهای همسایه دارای واکنش‌های مختلف بوده است. واکنش‌هایی که در تضاد با یکدیگر نیز قرار داشته و رویکردهای خوش‌بینی و بدبینی افراطی را نمایان ساخته است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سیاستگذاری خارجی نمی‌توان یک سیاست ثابت با ابزارهای تکراری و ایستا را سیاستی کارآمد و مطلوب برای شرایط مختلف دانست. سیاستگذاری خارجی کارا و مطلوب، سیاستی است که بازی بقا را به گونه‌ای پویا و دگرگون از بازی پیشین دنبال کند، زیرا همان‌گونه یکی از اندیشمندان دانش سیاستگذاری عمومی گفته‌اند: «ثبات در سیاستگذاری امری فریبنده است.»
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تمرکز اپوزیسیون ترکیه بر اقتصاد به‌خصوص بحران تورم و فاجعه پسازلزله در ترکیه، نشان می‌دهد که این ائتلاف به‌ویژه علی باباجان و احمد داوداغلو در بازاریابی سیاسی و موفقیت در بازار مکاره انتخابات ترکیه، بر نقطه ضعف دولت اردوغان بیمار و بحران‌زده متمرکز شده و با این رویکرد تلاش دارند تا اکثریت شهروندان ناراضی از بحران اقتصادی را جذب ائتلاف بزرگ ملت کنند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی و رویکرد انقلابی سیاست خارجی ایران که با برخی تقابل‌های دیرینه با نظم نوین غربی پساکمونیسم همراه بوده، سبب شده است تا ایران به یک ابزار رانت برای برخی بازیگران منطقه‌ای و جهانی بدل شود. رانتی بزرگ و ارزشمند که برای کسب آن نیز هزینه های کمی خرج می‌شود. رانت ضدیت با ایران، تهدید و گستاخی علیه ایران که از سوی غربی‌ها به‌خصوص ایالات متحده امریکا، اسرائیل و عربستان در قالب کمک‌های کلان مالی، نظامی و سیاسی به دولت‌های شکننده و ضعیفی مانند اوکراین، جمهوری آذربایجان، .... و حتی ترکیه داده می‌شود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط ایران با دولت رجب طیب اردوغان در ترکیه را می‌توان در چارچوب همین الگوی پیچیدگی سیاستگذاری و معمای سیاست خارجی مورد تحلیل قرار داد. رویکردی که ایران و اردوغان را دو دشمن مطلق نشان می‌دهد، اما واقعیت این است که ایران از ادامه حکمرانی اردوغان در ترکیه حمایت می‌کند!
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: زلزله‌های بزرگ و دوقلوی اخیر ترکیه و سوریه را می‌توان مُهری بر پایان عصر آرمانی حکمرانی و سیاستگذاری دروغین اردوغان دانست که با هزینه‌های جانی و مالی فراوانی که بر شهروندان ترکیه و سوریه وارد کرده، شکست و رسوایی بزرگی برای ۲ دهه کشورداری اردوغان و حزب عدالت و توسعه را نمایان ساخته است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری عمومی به‌خصوص سیاستگذاری خارجی که بر مبنای مدل سطل زباله باشد، بیشتر بر بحران‌آفرینی و تشنج‌زایی در مناسبات منطقه‌ای و نظام جهانی استوار بوده و بقای یک سیاستگذار یا حاکم را با ایجاد و افروختن منازعه، تضمین می‌کند. این مدل حکمرانی در بسیاری دولت‌های شکننده جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از دولت‌هایی که پیوسته از مدل سطل زباله در سیاستگذاری خارجی خود استفاده می‌کند، دولت جمهوری آذربایجان به رهبری الهام علی اف است. این دولت نشان داده به پشوانه دلارهای نفت و گاز خود و حمایت‌های سیاسی، امنیتی، اطلاعاتی و حتی نظامی ترکیه، اسرائیل و امریکا، همواره به دنبال مشکلات و تنش‌هایی در نظام منطقه‌ای است تا به آنها ورود کرده یا بحران‌های جدیدی را برافروزد! الگوی سطل زباله سیاستگذاری خارجی دولت علی‌اف، بیشتر بر این اصل استوار است که تنها "منازعه و جنگ" می‌تواند بقای دولت ایشان را تضمین کند و حکمرانی غیر دموکراتیک وی را مشروعیت بخشد.
ادامه مطلب