رسیدن به توافقی شبیه برجام بعید است

دیپلماسی ایرانی: صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای اندیشکده چتم هاوس (Chatham House) نوشته است که اروپا با فعال‌سازی اسنپ‌بک به دنبال اهرم فشاری برای وادار کردن ایران به پذیرش چارچوبی سخت‌گیرانه‌تر در مذاکرات هسته‌ای است. با این حال، این اقدام می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود، زیرا ایران اسنپ‌بک را معادل حمله نظامی تلقی می‌کند.

یورونیوز (Euronews) نیز گزارش داده است که اروپا به دلیل نگرانی از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، به دنبال نقش فعال‌تری در مذاکرات است. با نزدیک شدن به موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ (اکتبر ۲۰۲۵)، اروپا فرصت محدودی برای فعال‌سازی اسنپ‌بک دارد، وگرنه تحریم‌های سازمان ملل به طور کامل لغو می‌شوند.

دویچه وله (Deutsche Welle) نیز نوشته است که گزارش‌ها نشان می‌دهند که اروپا در هماهنگی با آمریکا، قطعنامه‌ای در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران تصویب کرده است تا زمینه ارجاع پرونده به شورای امنیت را فراهم کند. این اقدام به دلیل عدم همکاری کامل ایران با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم انجام شده است.

شبکه خبری الجزیره (Al Jazeera) نیز در وبسایت خود نوشته است که منابع آسیایی، به‌ویژه از قطر، گزارش می‌دهند که کشورهای منطقه از جمله عمان نگرانند که اسنپ‌بک مذاکرات هسته‌ای را به بن‌بست بکشاند. عمان که میزبان مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا بوده، هشدار داده است که شرایط جدید اروپا می‌تواند دیپلماسی را تضعیف کند.

اروپا اسنپ‌بک را به‌عنوان ابزاری برای فشار بر ایران در نظر دارد، اما این اقدام ممکن است به جای دیپلماسی، تنش‌ها را تشدید کند. ایران تهدید کرده است که در صورت فعال‌سازی اسنپ‌بک، ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شود، که این امر می‌تواند تبعات جهانی داشته باشد. زمان‌بندی اسنپ‌بک حیاتی است، زیرا پس از اکتبر ۲۰۲۵، این مکانیسم عملاً بی‌اثر خواهد شد. اروپا با تهدید اسنپ‌بک و آمریکا با شروط سخت‌گیرانه، به دنبال فشار بر ایران هستند، اما ایران با نمایش توان نظامی و تأکید بر حق غنی‌سازی، نشان داده به دیپلماسی متعهد است.

مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا

وال‌استریت ژورنال درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نوشته است که این مذاکرات با وساطت عمان همچنان ادامه دارد، اما حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران در ژوئن ۲۰۲۵، دیپلماسی را پیچیده کرده است. آمریکا خواستار توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم است، در حالی که ایران بر حفظ حق غنی‌سازی تأکید دارد.

ولی نصر، استاد روابط بین‌الملل نیز در اندیشکده دانشگاه جانز هاپکینزابراز عقیده کرده که ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، به دلیل فشارهای اقتصادی و نظامی، ممکن است به مذاکرات محدود تن دهد، اما توافقی شبیه برجام بعید است.

آر‌اف‌ای (RFI)اما گزارش داده که مذاکرات هسته‌ای به بن‌بست نزدیک شده‌اند، زیرا آمریکا شروط سخت‌گیرانه‌ای (مانند توقف کامل غنی‌سازی) را مطرح کرده است. با این حال، ایران همچنان به دیپلماسی متعهد است، اما خواستار تضمین‌هایی برای لغو تحریم‌هاست.

در این باره الجزیره گزارش داده است که عمان به‌عنوان میانجی، تلاش می‌کند مذاکرات را زنده نگه دارد. وزیر أمور خارجه عمان پیامی از واشینگتن به تهران منتقل کرده، اما شروط جدید آمریکا (مانند توقف غنی‌سازی) از سوی ایران غیرقابل قبول تلقی شده است.

نشریه یاز اکو (Yazeco) نیز نوشته که  منابع آسیایی گزارش می‌دهند که ایران ممکن است برای کاهش فشار اقتصادی، به مذاکراتی محدود با شروط جدید (مانند آتش‌بس پایدار) تن دهد، اما دستیابی به توافق جامع دشوار است.

بنابراین این گونه برداشت می شود که مذاکرات غیرمستقیم در عمان ادامه دارد، اما حملات اسرائیل و شروط سخت‌گیرانه آمریکا، پیشرفت را کند کرده است. ایران بر حق غنی‌سازی تأکید دارد و گفته است که هرگونه توافق باید لغو تحریم‌ها را شامل باشد. احتمال توافق محدود وجود دارد، اما توافقی جامع مانند برجام بعید به نظر می‌رسد.