ضلع مهم رویای چهارگانه ترامپ

دیپلماسی ایرانی: با گذشت سه ماه از حضور ترامپ در کاخ سفید پیگیری تمام عیار خود و نزدیکانش برای موفقیت در یکی از 4 هدف مهم اعلامی یعنی توقف منازعه اوکراین، آتش بس در غزه، وضع تعرفه ها و جلوگری از ایران در توانایی دفاعی هسته ای ادامه دارد و هنوز در هیچ مورد به پیروزی شگرف دست نیافته و در بین 4 هدف اعلامی موضوع تعرفه ها بیشتر به جنگ جهانی تعرفه ها اشتهار یافته است. 

در همین راستا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی در باغ  رز کاخ سفید، طرحی را برای وضع عوارض گمرکی سختگیرانه بر بیش از 100 کشور در تاریخ دوم آوریل، ارائه کرد. این یک مالیات جهانی 10 درصدی است که بر همه کشورهایی که ایالات متحده با آنها روابط تجاری توامان با کسری تجاری دارد، اعمال می شود البته این دول توسط ترامپ به اقدامات تجاری ناعادلانه متهم شده اند، وی همچنین این روز  را روز آزادی و یکی از مهم ترین روزهای تاریخ ایالات متحده و روز اعلام استقلال اقتصادی آمریکا نامید.

در نتیجه این تصمیم و هفته ای بعد از آن بازارهای بین المللی سقوط کرد، اما هیچ کدام به اندازه بازار سرمایه آمریکا در مدت زمان بسیار کوتاهی زیان چند ده تریلیون دلاری را ثبت نکرد امری که موجب شد سرمایه‌گذاران و میلیاردرهای نگران که دارایی‌هایشان به شدت کاهش یافته بود علناً سیاست‌های مالیاتی دولت را محکوم کرده و خواستار عقب‌نشینی آن‌ها شده‌اند همچنین اعلام بعدی افزایش تعرفه های گمرکی چین به 145 درصد، نشانه ای از آغاز جنگ تجاری تمام عیار بین دو اقتصاد بزرگ جهان و واکنش چین مبنی بر اعمال مالیات 125 درصدی بر محصولات آمریکایی، تنها بی اعتمادی جهانی را تشدید کرد.

موضوع مهم این که سقوط بازار سهام؛ ترامپ را ترساند و در نتیجه تنها یک هفته پس از تصمیم اولیه توقف 90 روزه اعمال شدیدترین تعرفه ها را اعلام کرد، در حالی که تعرفه 10 درصدی همچنان به قوت خود باقی است، همچنان که تعرفه های 25 درصدی اعمال شده بر کانادا و مکزیک و همچنین تعرفه های بخشی و قطعات خودرویی و فولادی مانند تعرفه های فلزی یا آلومینیومی بر روی قطعات خودرو به قوت خود باقی است؛ به هر حال روز به اصطلاح آزادی حداقل سه ماه یا حداکثر بسته تصمیمات جدید ترامپ غیر قابل پیش بینی به تعویق افتاده است.

آنچه به وضوح از وقایع دو هفته اخیر برمی آید این است که فرآیند تصمیم گیری در کاخ سفید به رغم تلاش های سخنگویان دولت برای توصیف آن به عنوان رویه ای اندیشیده شده، عمیقاً آشفته است که در آن مقامات دارای مسئولیت اقتصادی و یا مشاورین که به رئیس جمهور مشاوره می دهند آگاهانه، متوازن، حرفه ای و متوازن نیست؛ چرا که تصمیم گیری واقعی و عقلانی در هیچ موضوعی نمی تواند دور از حقیقت باشد. به‌طور کلی مشاوران ترامپ به دو دسته طرفدار تعرفه‌ها و ضد تعرفه‌ها تقسیم می‌شوند اما هیچ‌کدام جرات کافی برای حمایت از دیدگاه‌های خود را ندارند، حتی در صورت لزوم علیه رئیس‌جمهور، همانطور که در دوره اول او اتفاق افتاد. به هر حال هیچ کس در مقابل خواسته رئیس جمهور که در نهایت تصمیم می گیرد؛ نمی ایستد. و ترامپ تعرفه‌ها را نه به این دلیل می‌خواهد که تأثیر آن برای اقتصاد آمریکا مثبت خواهد بود، بلکه به این دلیل که او احساس می‌کند که خوب خواهد بود.

یکی از اشتباهات محاسباتی ترامپ این است که فکر می کند که صنایع آمریکایی از سرگردانی خود در سرزمین های دیگر به خانه بازخواهند گشت و آمریکا بار دیگر رهبر جهانی در تولید صنعتی و تولیدی خواهد شد ولی دقیقاً این سیاست مبتنی بر احساس ترامپ است که بازارهای جهانی را می ترساند. به عنوان مثال، دو روز پس از اعلام افزایش تعرفه گمرکی چین، همین ترامپ اعلام کرد که گوشی های هوشمند، رایانه ها، نیمه هادی ها، تراشه ها و سایر محصولات الکترونیکی از آن معاف می شوند در نتیجه  این تصمیم را می توان بیشتر تصمیم اپل نامید، زیرا آیفون ها و بخش بزرگی از قطعات کامپیوتر اپل در چین تولید می شوند لذا واضح است که بسیاری از شرکت‌های آمریکایی با فناوری پیشرفته که تولید خود را به چین منتقل کرده‌اند، از افزایش اعلام شده آسیب جدی خواهند دید و لذا ترامپ مجبور شد یک گام به عقب بردارد.  شایان ذکر است که ارزش کل صادرات ۳۰۱۱ میلیارد دلار آمریکا که شامل نفت، ماشین‌آلات، تجهیزات الکتریکی، وسایل نقلیه و داروست و ارزش کل صادرات چین  ۳۷۱۵ میلیارد دلار که شامل تجهیزات پخش دیجیتال، ماشین‌آلات الکتریکی، کامپیوتر، مبلمان و منسوجات است. بر اساس جدیدترین داده‌ها، مکزیک در سال گذشته بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا بود و حجم تجارت دوجانبه‌ی آنها به ۷۷۶ میلیارد یورو (فقط کالا) رسید که ۱۵.۹درصد از کل تجارت آمریکا را تشکیل می‌دهد. در رتبه‌ی دوم، کانادا با سهم ۱۴.۳ درصد قرار داشت و پس از آن چین با ۱۰.۹ درصد و آلمان با ۴.۴ درصد جای گرفتند.

در مجموع اگر چه یکی از دلایل حمایت ترامپ از تعرفه‌ها، حمایت از مشاغل و شرکت‌های آمریکایی است. لذا وی در کارزار انتخاباتی خود بارها گفته بود تحت برنامه‌ی من، کارگران آمریکایی دیگر نگران از دست دادن شغل خود به کشور‌های خارجی نخواهند بود. در عوض، این کشور‌های خارجی خواهند بود که نگران از دست دادن مشاغلشان به آمریکا خواهند شد؛ ولی برنامه های رئیس جمهوری ایالات متحده بازارهای سهام جهانی را متزلزل کرده و باعث اختلافات شدید با بزرگترین شرکای تجاری ایالات متحده شده است و در این دوران بسیار آشفته، سرمایه‌گذاران اعتماد خود را به اقتصاد آمریکا از دست می‌دهند، که می‌تواند به نرخ ارز لطمه زند در نتیجه ارزش دلار در برابر سایر ارزها به سرعت در حال کاهش است، زیرا سرمایه گذاران به ارزهایی مانند یورو، ین ژاپن یا فرانک سوئیس پناه برده اند. در چنین شرایطی بازار آمریکا بزرگتر از آن است که سرمایه گذاران را به طور انبوه از دست بدهد، که در غیر این صورت اقتصاد آمریکا ضربه اساسی خورده و به  فروپاشی در بازار جهانی منجر می شود؛ و در نهایت پیش بینی مهم انکتاد مطرح است که افول بیش از2 درصدی رشد جهانی را در نتیجه تصمیمات اقتصادی نامتوازن ترامپ را اعلام می کند.