پیشنهادهای تهران اروپایی‌ها را راضی نکرده است
کش مکش در آژانس بر سر ایران
نویسنده: لاورا روزن Laura Rozen
دیپلماسی ایرانی: رافائل گِروسی، در پاسخ به این سوال که آیا انتظار دارد قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی (E3) موجب شود که ایران از توافق برای محدود کردن ذخایر ۶۰ درصدی خود عقب‌نشینی کند، اشاره کرد که چنین باوری ندارد. او گفت: «این موضوع به‌عنوان یک اقدام متقابل مورد بحث قرار نگرفت.»
گِروسی توضیح داد که آنچه ایران ممکن است در ازای محدود کردن ذخایر ۶۰ درصدی خود و سایر اقدامات اعتمادساز بخواهد، در گفت‌وگوهایش با رئیس‌جمهوری جدید ایران، مسعود پزشکیان، وزیر امور خارجه عباس عراقچی — یکی از معماران اصلی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ که رئیس‌جمهور ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد — و دیگر مقامات ارشد ایرانی مطرح نشده است.
وی افزود: «هیچ شرطی در گفت وگوهایی که با آن‌ها داشتم، مطرح نشد. البته من این احتمال را رد نمی‌کنم که به‌دنبال تحولات بیشتر، موارد دیگری نیز مطرح شود، اما این فقط یک گمانه‌زنی است.»
یک دیپلمات اروپایی و یک کارشناس دیگر در حوزه عدم اشاعه هسته‌ای می گویند که ایران ممکن است در پاسخ به قطعنامه اروپا و آمریکا، ظرفیت غنی‌سازی خود را از طریق بهره‌برداری از سانتریفیوژهای بیشتر افزایش دهد. کِلسی داونپورت Kelsey Davenport، مدیر سیاست‌های عدم اشاعه در انجمن کنترل تسلیحات، به من گفت: «ایران در نطنز و فردو، شمار زیادی سانتریفیوژ نصب‌شده اما غیرفعال دارد.»
او ادامه داد: «اینکه آیا این یک پاسخ به‌دقت سنجیده به یک قطعنامه توبیخی باشد؟ این قابل مدیریت است.» داونپورت افزود: «جزئیات در اینجا مهم است» و بستگی به این دارد که از کدام ماشین‌ها و در چه سطحی از غنی‌سازی استفاده شود.
داونپورت گفت: «اما انتظار دارم ایران در واکنش به یک قطعنامه، به‌جای حرکت عمودی، به‌صورت افقی اقدام کند، با توجه به اینکه تنش‌ها چقدر بالاست و خطر بدسنجی چقدر زیاد است.»
یک مقام سابق ایرانی، که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ایرانی‌ها آماده‌اند ذخایر ۶۰ درصدی خود را محدود کنند و برای شفافیت بیشتر در برنامه هسته‌ای خود، مطابق با پروتکل الحاقی، آمادگی دارند، اما خواستار لغو تحریم‌ها به شکلی متناسب خواهند بود.»
این مقام سابق افزود: «با تیم دیپلماتیک باتجربه‌ای که پزشکیان گردهم آورده، شامل عراقچی و همچنین محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران، به‌عنوان مشاور، احتمالاً آن‌ها درک می‌کنند که با بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه، ممکن است لازم باشد بردباری پیشه کنند.»
در این باره که آیا ایالات متحده و اروپایی‌ها ممکن بود با توجه به گزارش گروسی درباره تمایل اعلام‌شده ایران برای برداشتن گام‌های مثبت، از ارائه قطعنامه صرف‌نظر کنند یا نه، داونپورت از انجمن کنترل تسلیحات گفت که او معتقد است این موضوع ارزش آزمایش کردن را داشت. او گفت: «فکر می‌کنم اروپایی‌ها باید این فضا را آزمایش می‌کردند تا ببینند آیا می‌توان تمایل ایران برای محدود کردن غنی‌سازی ۶۰ درصد را به مسائل دیگر گسترش داد یا خیر.» داونپورت افزود: «منظورم این است که اگر ایران می‌خواست سیگنال سیاسی بفرستد که آماده تعامل است و مایل به برداشتن گام‌هایی برای کاهش تنش‌هاست، اروپایی‌ها باید یک مسیر خروجی روی میز می‌گذاشتند.»
داونپورت گفت: «فکر می‌کنم ظاهرا دیپلماسی متوقف شده است. ما به ایده‌های خلاقانه و انعطاف‌پذیر نیاز داریم. فکر می‌کنم اکنون آزمایش نیت‌ها می‌تواند مسیری به سوی کاهش تنش‌ها باز کند، اما ایران در خلأ اقدامی نخواهد کرد. ایران به دنبال اقدامات متقابل از سوی اروپایی‌ها و ایالات متحده خواهد بود.»
اما آن مقام سابق ایرانی گفت که اروپا اهرم نفوذ خود بر ایران را از دست داده است، هم به سود چین، به‌عنوان خریدار اصلی صادرات انرژی ایران، و هم به سود کشورهای خلیج‌فارس مانند قطر و عمان که در مسائل حساس منطقه‌ای میانجی‌گری کرده‌اند.
ایران از طرف خود نشان می‌دهد که به تعامل با دولت ترامپ که به‌زودی قدرت را در دست خواهد گرفت، علاقه دارد.
نیسان رفعتی، تحلیلگر مسائل ایران در گروه بین‌المللی بحران، در یک نشست در مرکز استیمسون درباره چشم‌انداز تعامل ایران و ایالات متحده در تاریخ ۱۵ نوامبر گفت: «در حال حاضر شمار بالون‌های آزمایشی (منظور ارسال علامت) از تهران از بالون‌های یک جشنواره محلی هم بیشتر است.»
روزنامه نیویورک تایمز گزارش داد که در تاریخ ۱۱ نوامبر، دیداری میان ایلان ماسک، از افراد مورد اعتماد ترامپ، و امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، برگزار شد تا درباره کاهش تنش‌ها گفت‌وگو شود.
علی واعظ از گروه بین‌المللی بحران نیز به من گفت: «این دیدار اولیه، به نظرم خوب است. اما اگر به یک کانال تثبیت‌شده تبدیل نشود که در آن هر دو طرف بتوانند گزینه‌ها و احتمالات را بررسی کنند، چیز زیادی از آن حاصل نخواهد شد.»
منبع: دیپلماتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱
نظر شما :