مواضع کشورهای همسایه از جمله ترکیه و آذربایجان نسبت به هر گونه جنگ با ایران

نویسنده: محمد گل افروز، دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران و مدرس علوم سیاسی دانشگاه دولتی گیلان – رشت

دیپلماسی ایرانی: به نقل از فرمانده ارتش بریتانیا، تا ۳ سال آینده احتمال جنگ علیه محور ناآرامی ها یعنی روسیه، چین، کره شمالی و ایران وجود دارد (منبع: کانال ایران دیلی۱۴۰۳.۵.۲). در تحلیل این موضوع به نظر می رسد در صورت گزینه احتمالی جنگ، ایران با توجه به دلایل ملی (نظامی)، منطقه ای و جهانی شرایط ضعیف تری نسبت به روسیه، چین و کره شمالی برای اولین درگیری نظامی از سوی غرب را داشته باشد:

۱- در سطح نظامی، ایران از بین این ۴ کشور سلاح هسته ای ندارد. در نتیجه بازدارندگی هسته ای هم نخواهد داشت.

۲- به طور کلی در منطقه، قدرت های رقیب ایران آماده همراهی با غرب یا بی تفاوت با مساله ایران خواهند بود، به دلایل زیر: 

- عرب ها با نگرش ویژه و تاریخی عموما ضد ایرانی که دارند و به ویژه در شرایط فعلی برای مقابله با ایران انقلابی و اسلام سیاسی که به تشکیل جبهه مقاومت از سوی ایران در منطقه منجر شد، ممکن است اکثر آنها در پشت این بازی منطقه ای همراه و یا بی تفاوت از سرنوشت جنگ، علیه ایران باشند. 

- اسرائیل، ‌که در شرایط فعلی با هر روندی علیه ایران می پیوندد. 

- ترکیه و کشورهای هم سوی سیاست اردوغانی آن ازجمله آذربایجان علی اف که به یک ایران ضعیف شده فکر می کنند و ته استراتژی منطقه ای آنها علیه ایران است (یعنی از آشوب، عدم یکپارچگی و تجزیه ایران بدشان نمی آید)، در صورت چنین جنگی به هدف عمده خود یعنی بدون مقاومت ایران، به توسعه راحت تر کریدور تورانی خود می پردازند (البته دور از ذهن نیست که کشور آذربایجان کنونی هم در چنین شرایطی به فکر کشور جعلی آذربایجان بزرگ برود)؛ از این رو، ترکیه و هم پیمانانش نسبت به این جنگ احتمالی، بی تفاوت و یا همراه با اسراییل و ناتو خواهند شد. 

۳- در سطح بین الملل، غربی ها ممکن است این احتمال را بدهند که شرایط نامناسب اقتصادی در کنار تنهایی استراتژیک ایران در منطقه و جهان نسبت به دو کشور چین و روسیه، آن را ضعیف تر کند و در صورت یک جنگ بزرگ غرب علیه ایران، این کشور نتواند زمان زیادی مقاومت کند و... نتیجه اینکه، اگر اروپا و یا ناتو به فکر جنگ رسمی وعلنی باشند، از بین ۴ کشور روسیه، چین، کره شمالی و ایران (به جز مقابله غیر رسمی که با روسیه دارند) به احتمال زیاد ابتدا روی گزینه ایران تمرکز خواهند کرد زیرا ضعف بازدارندگی هسته ای، اقبال عمومی کشورهای رقبب منطقه علیه ایران در کنار اقتصاد ضعیف و تنهایی استراتزیک آن، دلایل خوبی برای غرب است که ایران گزینه اول درگیری آنها باشد؛ همچنین در پایان این جنگ احتمالی پیام مهمی که به جهان می دهند این است که آن ۳ کشور دیگر و کشورهای خارج از مدار غرب حواس شان باشد ‌که همچنان آنها سلطه (هژمونی) در جهان خواهند داشت؛ از طرف دیگر، یکی از حلقه های اصلی آشوب (از نظر آنها) و مبارزه با غرب یعنی ایران، که موجب عدم توازن ژئوپلتیکی (به ضرر غرب شده) را از سایر حلقه های ضدغربی خود در جهان پاره و جدا می کنند.