راست افراطی، خطر برای محیط زیست

نویسنده: امین گودرزوند، کارشناس ارشد مطالعات اروپا

دیپلماسی ایرانی: بیست و هشتمین نشست جهانی آب و هوایی در حالی در چند روز آینده در امارات شروع به فعالیت می کند که بسیاری از تحلیلگران آن را از معدود فرصت های جامعه جهانی برای کنترل بحران آب و هوایی می دانند و کشورهای مختلف به دنبال دست یابی به یک اجماع جهانی برای کاهش ۱.۵درجه سانتی گرادی دما هستند.

در این بین اتحادیه اروپا به عنوان پیشگام و رهبر اصلی مدیریت بحران آب و هوایی با تصویب قوانین مختلف و سخت گیری های جدی سعی در حفظ جایگاه خود به عنوان رهبر دارد. اما مسئله ای که به نظر بسیاری از آن غافل هستند، راست افراطی است.

راست افراطی به عنوان بزرگترین چالش در حال حاضر برای بحران آب و هوایی به ویژه در اروپاست. جریان های راست افراطی به سادگی می توانند سالها تلاش برای مدیریت و بهبود شرایط اقلیمی جهان را دچار تغییر کنند. برای نمونه می توان به خروج ایالات متحده از توافق آب و هوایی پاریس در زمان آقای ترامپ اشاره کرد، توافقی که به زعم بسیاری از کارشناسان یکی از مهم ترین توافقات آب و هوایی بوده است، اما به سادگی ایالات متحده از آن خارج شد. در کنار آن می توان به کاهش قابل توجه بودجه در دولت سوئد (ائتلاف راست) در زمینه آب و هوا اشاره کرد و یا عدم اجرای قانون مالیات بر کربن در این کشور که توسط اتحادیه اروپا تصویب شده است و هم چنین کاهش مالیات سوخت که نتیجه ی این اقدامات افزایش تولید کربن در سوئد پس از ۲۰ سال بود.

در حالی که جهان در آستانه تغییرات غیرقابل برگشت آب و هوایی قرار دارد، جریان های راست افراطی با بهره برداری و اغراق  و ترس از آسیب رساندن به رفاه اقتصادی، عقب نشینی بی سابقه ای از سیاست های مهم آب و هوایی را توجیه می کنند. برای مثال، مالیات کربن به دلیل آسیب رساندن به رقابت صنایع و خانواده های سوئدی  مورد سرزنش قرار گرفت. برخی از ایالت های ایالات متحده که قوانین ضد ESG  را تصویب می کنند که کاملا مغایر با سیاست های آب و هوایی است، کشاورزان هلندی که علیه محدودیت های انتشار نیتروژن اعتراض می کنند و به دنبال تغییر قوانین هستند.

تهدید راست افراطی که از افزایش ترس از فاجعه اقتصادی "سبز" بهره می برد با این تعریف که اقتصاد سبز به از بین رفتن اقتصاد منجر می شود، در واقع آنها با شناخت ترس مردم و بهره بردن از شرایط نابسامان اقتصادی جهان در تبدیل شدن به جریان های اصلی در سیاست را سعی دارند. مسئله ای که به نظر تا حد زیادی در آن موفق شده اند و آخرین نمونه آن را می توان در هلند مشاهده کرد جایی که آقای ویلدرز که به ترامپ اروپا معروف است توانست برای اولین بار اکثریت پارلمانی را به دست آورد. یکی از شعارهای مهم او مخالفت با سیاست های آب و هوایی اتحادیه اروپاست. یا مارین لوپن، با 21 درصد در دور اول و 45 درصد در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، می تواند فرانسه را به سمت یک دستور کار ملی گرایانه ضد آب و هوایی سوق دهد. همچنین در آلمان، AFD که  مخالف موضوع بحران آب و هوایی است، 21 درصد رای دارد و در حال حاضر از احزاب مهم آلمان است.

بنابراین به نظر می رسد که جریان های راست با همین پیروزی ها و مشارکت در دولت ها می توانند تا حد زیادی اثرگذاری خود را داشته باشند و سیاست های اقلیمی را با چالش مواجه کنند. در همین راستا می توان به حزب جمهوری خواه در ایالات متحده اشاره کرد که تعهد مالی دولت بایدن در مورد آب و هوا را در صندوق آب و هوای سبز سازمان ملل در طول مذاکرات چندماه گذشته، از بین برد و مذاکرات جهانی گسترده تر در مورد تامین منابع مالی بحران آب و هوایی را از مسیر خارج کرد. یا عدم تمایل عمومی دولت های غربی به اجرای تعهدات مالی خود در مورد توافقات آب و هوایی که تقریبا به شکست کامل مذاکرات برای عملیاتی کردن صندوق "ضرر و زیان" توافق شده در COP27 منجر شد، این صندوق که به طور صریح برای حمایت از کشورهایی که بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی دارند، طراحی شده است و به عنوان یک ابزار برای همراهی کشورهای در حال توسعه با توافقات آب و هوایی بود که با توجه به عدم توفیق آن به نظر در اجلاس پیش رو چالش های کشورهای جهان برای یک توافق همه جانبه سخت خواهد بود. این همان چیزی است که راست ها برای آن تلاش بسیاری کرده اند. در واقع راست افراطی تا به امروز هم اثرات عمیقی بر تصمیمات آب و هوایی داشته است و بنظر باید در اجلاس پیش رو نیز به این موضوع و راه کارهایی برای آن رسیدگی شود، موضوعی که اگر مغفول بماند می تواند اثرات خود را بیشتر از قبل نمایان کند و جهان را در چالشی بسیار جدی قرار دهد.

در کنار این چالش رهبران ابوظبی که میزبان نشست بیست و هشتم هستند در نزدیک کردن نظرات کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته به یکدیگر سعی و پیشنهادهای متنوعی را آماده ارائه کرده اند تا بتوانند به یک اجماع جهانی برای بحران آب و هوایی برسند و زمینه ساز یک همکاری استراتژیک گسترده بین کشورهای جهان شوند. باید دید که در این نشست آیا دولتها و سیاستمداران کشورهای مختلف می توانند بر هجمه ها و فشارهای جریان های راست غلبه کنند و راضی به اجرای توافقات در COP28 شوند یا قدرت رسانه ای و شعارهای راست افراطی مسیری دیگر را برای دولت ها و مردم جهان رقم خواهد زد.