حفظ تنش امریکا با ایران در عین نزدیکی تهران و ریاض

دیپلماسی ایرانی: روز جمعه گذشته پایگاه آمریکا در سوریه در معرض دو حمله پهپادی و موشکی قرار گرفت و در یکی از این حملات یک پیمانکار آمریکایی کشته و پنج تن دیگر زخمی شدند. ارتش آمریکا در پاسخ چندین موضع نیروهای مسلح طرفدار ایران در شرق سوریه را هدف حملات خود قرار داد که در پی آ‌نها 14 فرد مسلح کشته شدند.

چند روز قبل از آن نیز در پی حادثه‌ای در مجدو واقع در شمال فلسطین چندین سرباز اسرائیلی مجروح شدند. سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله در سخنرانی خود گفت اگر حزب او مسئول این عملیات باشد، ترسی از رفتن به نبرد ندارد. مسئله قابل توجه در این میان این بود که یمن نیز به نوبه خود شاهد تنش‌زایی بزرگی بود.

مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا روز پنجشنبه با تاکید بر این‌که تهران توانایی تولید تسلیحات اتمی در عرض چند ماه را دارد، جهت دیگری برای تشدید تنش منطقه‌ای ارائه می‌کند که فراتر از تنش‌ها در پشت پرده جبهه‌های ایران است. او همچنین گفت ایران بزرگترین زرادخانه موشکی در خاورمیانه را در اختیار دارد که دربردارنده «هزاران موشک بالستیک» است.

دو اشاره مهم در اظهارات میلی وجود دارد. نخست هشدار وی مبنی بر اینکه در اختیار داشتن تسلیحات اتمی از سوی تهران خاورمیانه را برای همیشه تغییر خواهد داد و دوم این که واشنگتن در حال «همکاری با شرکای منطقه‌ای برای مقابله با این موضوع است». 

به نظر می‌رسد اشاره نخست متوجه عربستان سعودی و شرکایش در شورای همکاری خلیج فارس است. همچنین روشن است که اشاره دوم تنها به اسرائیل است. به این ترتیب که توافق عربستان و ایران و قبل از آن تفاهم‌های امارات با تهران و روابط خوب جمهوری اسلامی با قطر و عمان همگی نشانه‌هایی است مبنی بر این‌که کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌خواهند از هزینه‌های رویارویی مستقیم نظامی اسرائیل با ایران فاصله بگیرند.

اظهارات مقامات آمریکایی و اسرائیلی تایید می‌کند که نه تنها طرح بایدن برای تشکیل ائتلاف عربی – اسرائیلی برای حمله به ایران شکست خورده بلکه کشورهای عربی و در راس آنها عربستان با گام‌های بلندی از این ائتلاف فاصله گرفته اند و این کار را هم از طریق اعطای هدیه‌ای دیپلماتیک به چین از طریق میانجی گری برای نزدیک کردن این کشور به ایران و هم از طریق نزدیکی به روسیه از طریق افزایش قیمت نفت و مواضع سیاسی در قبال درگیری اوکراین و روابط مستحکم میان ولی عهد این کشور با رئیس جمهوری روسیه انجام داده است.

با این حال آنچه می‌توان از حوداث و تنش‌های ذکر شده در بالا خلاصه کرد این است که میان علل دور و نزدیک در پس توافقنامه‌های نزدیکی اخیر میان عربستان سعودی با ایران و سوریه تضاد و ناسازگاری وجود دارد.

علی رغم بلندپروازی‌های زیاد برای ایجاد حل و فصل‌های موقت مثلاً در یمن یا لبنان ماهیت درگیری‌های عمده‌ای که منطقه مملو از آنها است، باعث می‌شود که این توافق‌ها و حل و فصل‌ها به مثابه کِشت و کار در شن‌های دائما متحرک سیاست باشد.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11