پیامی سیاسی در بسته‌بندی نظامی!
رنگ و بوی تهدید در پیام امریکایی‌ها به ایران
نویسنده: صابر گلعنبری، کارشناس مسائل منطقه‌ای و بین‌الملل
دیپلماسی ایرانی: به نظر نگارنده، مجموعه اتفاقات نظامی سیاسی شنبه شب تا یکشنبه شب از حمله پهپادی خرابکارانه به سایت نظامی در اصفهان و حمله به چندین کامیون در مرز عراق و سوریه و همچنین پیام آمریکا به ایران در جریان سفر دو روز پیش وزیر امور خارجه قطر به تهران حوادثی جدا از هم نبوده و در یک قاب با یک پیام مشترک می‌گنجد. پر واضح است که اسرائیل مستقیما پشت دو حمله قرار دارد، اما در مورد نقش احتمالی آمریکا می‌توان گفت که به دلایل و قراین مختلف به احتمال زیاد هر دو حمله با هماهنگی آن صورت گرفته است. اگر هم فرضا هیچ نوع هماهنگی در کار نبوده باشد، حداقل این است که اسرائیل قبل از اجرای دو عملیات، دولت آمریکا را در جریان قرار داده باشد. جدا از این که این هماهنگی مفروض ماهیت مناسبات تاریخی امنیتی و نظامی دو طرف فارغ از برخی تنش‌های سیاسی مقطعی است، اساسا بنیامین نتانیاهو در شرایط حساس کنونی بعید است بدون هماهنگی با آمریکا منفردا دست به چنین حملاتی در فاصله زمانی کم بزند؛ هر چند عملیات‌هایی از این دست مسبوق به سابقه بوده؛ اما در شرایط فعلی که نتانیاهو در صرافت بهره برداری از بن بست کنونی دیپلماسی و مذاکرات و اجماع آمریکایی و اروپایی علیه ایران است، دور از ذهن است که بخواهد بدون هماهنگی با آنها اینچنین سطح تنش را بالا ببرد.
کما این که آنچه گمانه هماهنگی میان آمریکا و اسرائیل در حملات پیشگفته را تقویت می‌کند، انجام آن همزمان با دو اتفاق نظامی و سیاسی دیگر است؛ نخست این که حمله به سایت اصفهان و همچنین کاروان کامیون‌ها در مرز عراق و سوریه یک روز پس از پایان مانور مشترک بی‌سابقه "سرو کوهی" (Juniper Oak) میان آمریکا و اسرائیل صورت گرفت. به نوشته منابع دو طرف، هدف این تمرینات مشترک که بزرگ‌ترین از نوع خود بوده، آماده سازی و شبیه سازی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران بوده است. بنابراین وقوع دو حمله به فاصله یک روز پس از پایان این رزمایش اتفاقی تصادفی نیست و به احتمال زیاد برونداد نوعی هماهنگی و همکاری بوده است.
اما اتفاق دوم که سیاسی است، این که حملات در هنگامه سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه و دیدارش از مصر و یک روز قبل از سفرش به اسرائیل رخ داد. کسانی که با ماهیت روابط واشنگتن و تل آویو به خوبی آشنا هستند، نیک می‌دانند که اسرائیلی‌ها در آستانه سفر مقامات آمریکایی به منطقه و اسرائیل ملاحظات مختلفی را مدنظر قرار می‌دهند و معمولا تلاش می‌کنند در بازه سفر از اقدامات تنش‌زا پرهیز کنند، اما وقوع دو حمله به فاصله چند ساعت آن هم در اثنای سفر وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه که ایران یکی از دستور کارهای مهم او است، در نوع خود قابل تامل بوده و گمانه وجود هماهنگی پیشینی را تقویت می‌کند.
اما با فرض وجود هماهنگی پیشگفته میان آمریکا و اسرائیل در دو حمله صورت گرفته به ویژه در سایت نظامی اصفهان، پیام سیاسی آمریکا به ایران از طریق وزیر امور خارجه قطر در این راستا قابل تفسیر و تامل است. هنوز درباره محتوای این پیام حرف خاصی زده نشده، اما می‌توان حدس زد که واشنگتن خواسته است پیامی سیاسی در یک بسته‌بندی نظامی (نظر به حملات اسرائیلی) بفرستد و به نوعی فازی دیگر از فشار را کلید بزند. بعید است این پیام متضمن پیشنهادی در جهت گشودن گره‌های مذاکرات برجامی باشد، بلکه آنچه به ذهن متبادر می‌شود این که احتمالا دولت آمریکا ضمن درخواست مذاکره مستقیم با تهران، شرط و شروطی را هم نظر به مواضع اخیر آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها درباره جنگ اوکراین و اظهارات آنها در باره کمک ایران به روسیه مطرح کرده باشد.
در کنار نکات پیشگفته، چنانچه قبلا نیز بیان شد، بنیامین نتانیاهو در صرافت تحمیل اولویت خود (تقابل با ایران) بر متحدانش در کابینه است و نظر به بالا گرفتن تنش‌ها با فلسطینی‌ها پس از اظهارات و اقدامات شرکای او به ویژه بن غفیر و دیدارش از مسجد الاقصی و حمله به جنین و متعاقب آن عملیات فلسطینی‌ها در قدس، به احتمال زیاد بی بی در مورد به حاشیه رفتن اولویتش احساس خطر کرده و این گونه در موقعیتی حساس خواسته است که با تحت الشعاع قرار دادن تنش فزاینده با فلسطینی‌ها که آمریکا نیز خواهان آن نیست، به نوعی نگاه‌ها و تمرکز را به سمت مواجهه با ایران ببرد. به هر حال، به گفته ژنرال یسرائیل زیف، فرمانده سابق بخش عملیات ارتش اسرائیل در گفت وگو با رادیو 103 حمله خرابکارانه در اصفهان "نشانه تغییری در سطح راهبردی" است. او افزوده که انجام این حمله برآیند "همکاری کامل" میان اسرائیل و آمریکا بوده و معتقد است که «ادله و قراینی دال بر همکاری وجود دارد و معقولانه نیست که این عملیات و این حمله بدون اطلاع دادن به آمریکایی‌ها و حتما در سطح اطلاعاتی صورت گرفته باشد و ممکن است که مساله فراتر از آن هم باشد.»
نظر شما :