این بار در دام نیفتیم

چرخش در سیاستگذاری خارجی ترکیه یا نیرنگ برای تضمین بقای اردوغان

۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۶:۰۰ کد : ۲۰۱۴۳۵۷ خاورمیانه انتخاب سردبیر
نویسنده خبر: اسلام ذوالقدرپور
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاران ایران باید سیاست‌ها و رویکردهای دو دهه گذشته اردوغان به‌ویژه یک دهه جنگ‌افروزی و بحران‌آفرینی ترکیه در سوریه را با چرخش کنونی سیاستگذاری خارجی ترکیه پیرامون سوریه و اعلام انصراف از سرنگونی دولت بشار اسد، در قالب نیات، انگاره‌ها و اهداف آرمانی اردوغان برای تضمین بقای خویش مورد توجه قرار دهند و دوباره در دام نیرنگ چنین تغییر سیاستی، گرفتار نشوند.
چرخش در سیاستگذاری خارجی ترکیه یا نیرنگ برای تضمین بقای اردوغان

دیپلماسی ایرانی: سیاستگذاری عمومی که دانشی فراگیر برای مدیریت اداره عمومی و حکمرانی مطلوب در عصر کنونی قلمداد می‌شود، به فرایندی برای تضمین بقای سیاستگذاران و حکمرانی بدل شده است. فرایندی از تضمین بقا که گاه دچار چرخش‌های شدید و ناسازگار شده، اصل عقلانیت و هوشمندی سیاستگذار و حکمران را مخدوش می‌کند.

چرخش یا تغییر شدید در سیاستگذاری عمومی در برخی کشورها که دارای دولت‌های شکننده هستند، به رویکرد سیاستی حکمران بدل می‌شود. در چنین رویکردی است که سیاستگذار ارشد یا حکمران برای تضمین بقای خویش به سیاست‌هایی خاص که مخالف عقلانیت و انتخاب عقلانی است تمایل یافته و تمام سیاست‌های پیشین خویش را نیز فراموش می‌کند!

یکی از این دولت‌های شکننده در حال حاضر را می‌توان دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان دانست که گرفتار چرخه‌ای از چرخش‌های شدید و ناسازگار در سیاستگذاری عمومی به‌خصوص سیاستگذاری خارجی خود شده است.

سیاستگذاری عمومی دولت اردوغان در ترکیه در حوزه اقتصادی که تنها بر سیاست و دستور اردوغان به عنوان حاکم مطلق استوار بوده و برخلاف اصول دانش اقتصادی به جای افزایش نرخ بهره در شرایط تورمی کنونی، کاهش نرخ بهره را اجبار می‌کند، در حوزه سیاستگذاری خارجی نیز به چرخش شدید در سیاست‌هایش روی آورده است.

چرخش شدید در سیاستگذاری خارجی دولت اردوغان که نشانه‌های آن طی یک سال اخیر نمایان شده بود، با بروز جنگ اوکراین 2022، تشدید شده و به زوال و فروپاشی راهبرد سیاست خارجی دولت ترکیه نزدیک شده است.

یکی ار اصول سیاست راهبردی دولت ترکیه طی یک دهه اخیر را می‌توان "ضدیت و تقابل شدید با دولت بشار اسد در سوریه" برشمرد که دارای یک هدف نهایی یعنی سرنگونی دولت قانونی سوریه بود. اکنون گویا این سیاست راهبردی یک دهه گذشته اردوغان دچار سستی شده و با چرخشی شدید به سیاستی متوازن یعنی اصلاح حکمرانی دولت اسد و رعایت منافع امنیتی ترکیه در مرزهای دو کشور کاهش یافته است!   

چرخش سیاست خارحی ترکیه به خصوص در حوزه سوریه را می‌توان در سخنان اخیر رجب طیب اردوغان در محورهای زیر مورد بررسی قرار داد:

یکم - سیاست تنش صفر با همسایگان و فریب سوریه: یکی از موفق‌ترین سیاست‌های خارجی دولت حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در آغاز حاکمیت خود در ترکیه را می‌توان سیاست تنش صفر با همسایگان "zero problems with neighbors" دانست. سیاست تنش صفر با همسایگان که برای تنش‌زدایی در روابط خارجی ترکیه با همسایگان و در سطح منطقه‌ای با دولت‌های ارمنستان، یونان، عراق، سوریه و ... طراحی و اجرا شد، در کوتاه‌مدت مطلوب طرفین بوده، در میان‌مدت به سود ترکیه و در درازمدت تنها به زیان همسایگان ترکیه بوده است!  سیاستگذاری خارجی ترکیه که بر سیاست تنش صفر با همسایگان استوار شده بود، در اندک زمانی توانست به الگوی آرمانی برای سایر دولت‌های منطقه نیز بدل شود. در حالی که بسیاری تحلیلگران به ستایش این سیاست و سیاستگذاران آن یعنی رجب طیب اردوغان و احمد داووداوغلو مشغول بودند، دولت سوریه به ریاست بشار اسد نیز به دام این سیاست افتاد و با خوش‌خیالی سیاستگذاران ایرانی به آغوش زهرآگین اردوغان افتاد. سیاستگذاران خوش‌خیال ایران و سوریه از اینکه دولت ترکیه راه دوستی و برادری با سوریه را انتخاب کرد، بسیار خوشحال بودند. اما با ظهور بهار عربی در سال 2011 بود که ناگاه سرخوشی توهم برادری اردوغان با سوریه از سر سیاستگذاران ایران و سوریه پریده و خود را در دام نیرنگ اردوغان و جنگ فراگیر در سوریه دیدند!

دوم - اصل راهبردی سرنگونی دولت بشار اسد و اجرای سیاست‌های غربی: ترکیه و سوریه 877 کیلومتر مرز مشترک با یکدیگر دارند که همواره دارای تنش بوده است. این مرز مشترک به‌خصوص از سال 2011 و شروع بهار عربی به شدت بحرانی شده و به مرزی آتشین در آسیای جنوب غربی تبدیل شد.

دولت ترکیه که در چارچوب سیاست تنش صفر با همسایگان، خود را دوست و برادر دولت سوریه و خاندان اسد معرفی می‌کرد، ناگهان با چرخشی شدید به دشمن اصلی خاندان اسد و دولت قانونی سوریه بدل شده و سرنگونی دولت بشار اسد را راهبرد اصلی سیاستگذاری خارجی خود قرار داده و «ترکیه به دشمن رژیم اسد و حامی مخالفان سوری تبدیل شد.»1

اردوغان که کشورش در میانه تندباد بهار عربی 2011 دارای ثبات نسبی بود، تلاش کرد از این تندباد ویرانگر بین‌المللی به سود منافع راهبردی خود به‌ویژه آرمان رهبری جهان اسلام بهره‌برداری نکند. این سیاست تهاجمی و گسترش‌گرای اردوغان چنان شدت یافته بود که دولت ترکیه با حمایت‌های مالی محور عربی به دنبال کسب حمایت محور غربی (آمریکا - اروپا) برای حمله نظامی مستقیم ناتو به سوریه برای سرنگونی دولت بشار اسد بود.

در قالب چنین سیاستی بود که گروه‌های تروریسی مانند جبهه النصره و ... مورد حمایت و پشتیبانی کامل دولت ترکیه قرار گرفتند و آن‌گونه که "سیمور هرش" تحلیلگر آمریکایی ادعا کرده، دولت ترکیه عامل حمله شیمیایی با گاز سارین 21 اوت 2013 حومه شرقی دمشق (غوطه شرقی) است که بیش از 1300 نفر کشته برجا نهاد.2 این اقدام تروریستی که با هدف تحریک دولت اوباما به مداخله و حمله مستقیم به سوریه از سوی دولت اردوغان طراحی و اجرا شده بود، در نهایت شکست خورد. اما دولت ترکیه همچنان به دنبال سرنگونی دولت بشار اسد بوده و همان‌گونه که "پرفسور اوکتای سینان اوغلو" استاد سرشناس دانشگاه¬های امریکا و ترکیه نیز به صراحت می‌گوید: «در ترکیه رهبران ما فقط مجری بوده¬اند و هر اقدامی در این کشور از سال 1945 تاکنون با دیکته از سوی غرب اجرا شده»3، اردوغان و دولتش نقش پیاده نظام و مجری سیاست‌های راهبردی غرب علیه سوریه را ایفا کرده‌اند.

به صراحت می‌توان ادعا کرد که از آغاز تحولات بهار عربی تا انتهای سال 2021، سیاست راهبردی دولت ترکیه در منطقه بر سرنگونی دولت قانونی بشار اسد در سوریه استوار بوده است.

سوم- شرایط چرخش و تغییر سیاستگذاری خارجی ترکیه: اکنون بعد از گذشت بیش از یک دهه از سیاست راهبردی براندازی دولت بشار اسد از سوی دولت ترکیه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سخنانی که آن را می‌توان چرخشی شدید و تغییری بزرگ در سیاستگذاری خارجی این کشور قلمداد کرد، اصل سرنگونی دولت بشار اسد را کنار گذاشته و بر اصل حفظ امنیت مرزهای دو کشور و بازگشت امن آوارگان سوری اکتفا کرده است! دلایل چنین چرخشی در سیاست خارجی ترکیه و کنار گذاشتن اصل سرنگونی دولت بشار اسد را می‌توان در شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی ترکیه مشاهده کرد. شرایطی مانند:

- بحران شدید اقتصادی و افزایش نرخ تورم ترکیه به 80 درصد که بالاترین نرخ تورم طی 30 سال اخیر و جلوه بازگشت به نقطه بحرانی 1998 است. 

- کاهش شدید ارزش پول ملی ترکیه طی دو سال اخیر.

- سیاست مالی خلاف قاعده جهانی اردوغان در کاهش نرخ پایه بهره در حالت تورم فراگیر و اعتراض نخبگان اقتصادی و اجتماعی ترکیه به سیاستگذاری اقتصادی اردوغان!

- افزایش شدید هزینه زندگی در ترکیه و نارضایتی فراگیر شهروندان ترکیه از دولت اردوغان.

- تقویت جایگاه احزاب رقیب حزب عدالت و توسعه در ترکیه و افزایش فشار بر اردوغان.

- افزایش هزینه‌های پذیرش حدود 4 میلیون مهاجر سوری برای دولت ترکیه و تلاش برای بازگشت آوارگان سوری به داخل سوریه.

- نابسامانی سیاست ترکیه در عراق، تحریک شهروندان و احزاب عراقی علیه سیاست مداخله‌جویانه ترکیه در عراق.

- ناامیدی اردوغان از حمایت کامل ناتو و محور غربی در تحولات ژئوپلیتیکی آینده.
و...

این دلایل به‌خصوص هزینه‌های سیاست تهاجمی و گسترش‌گرایانه اردوغان طی یک دهه اخیر که دخالت در کشورهای همسایه مانند سوریه، عراق و حتی لیبی، تونس و ... را شامل می‌شود، سبب شده تا اقتصاد ترکیه با فاجعه فروپاشی مواجه شود.

در چنین وضعیتی است که پذیرش نزدیک به 4 میلیون مهاجر سوری از سوی دولت ترکیه که زمانی به عنوان یک ابزار پرستیژ جهانی و البته فشار علیه دولت بشار اسد استفاده می‌شد به بحرانی بزرگ برای دولت اردوغان بدل شده است.

دولت ترکیه که به بهانه پذیرش و کنترل این موج مهاجران در عدم ورود به اتحادیه اروپا، کمک‌های اقتصادی و مالی کلان ازجمله 6 ملیارد یورو از اتحادیه اروپا دریافت کرده بود، اکنون با موجی از ملی‌گرایی افراطی و فشار شهروندان ترکیه‌ای برای اخراج سریع مهاجران سوری مواجه شده است.4 برای کاهش فشار فزاینده مهاجران سوری بر اقتصاد ترکیه، دولت اردوغان مجبور به پذیرش برقراری تعامل و روابط با سوریه با تأکید بر بازگشت امن آوارگان سوری به سوریه شده است.

چهارم - راز بقای اردوغان در چرخش سیاستگذاری خارجی: سیاستگذاری عمومی ترکیه طی دو دهه اخیر به بازی بقای حزب عدالت و توسعه به‌ویژه رجب طیب اردوغان شباهت داشته است. بازی بقای اردوغان که راز آن در سوءاستفاده از همه ابزارها و بازیگران بازی نهفته است، ابزارهای اقتصادی، قومی، مذهبی و ... تا بازیگرانی مانند دوستان قدیمی همچون احمد داووداوغلو، عبدالله گل و در نهایت شهروندان و مهاجران سوریه‌ای نهفته است!

اکنون نیز چرخش سیاست راهبردی ترکیه از سرنگونی دولت بشار اسد به برقراری روابط را می‌توان در قالب همان الگو و بازی بقای دولت اردوغان تحلیل کرد. چرخشی که همزمان با برخی مؤلفه‌های دیگر مانند: برقراری مجدد روابط با اسرائیل و توافق برای تبادل سفیر با این دولت، افزایش فعالیت در بحران جنگ اوکراین و تلاش برای ایفای نقش یک موازنه‌گر منطقه‌ای و بین‌المللی است.

نقش موازنه‌گر که در ابتدای حاکمیت حزب عدالت و توسعه در ترکیه از سوی سران حزب در ماجرای حمله ایالات متحده امریکا به عراق در سال 2003 در دستورکار قرار داشته و سبب عدم همکاری ترکیه در حمله نظامی امریکا به عراق از خاک ترکیه شد.5 این سیاست موازنه‌گرایی که مؤلفه اصلی تثبیت قدرت حزب عدالت و توسعه است، از چنان اهمیتی برخوردار بود که "عبدالله گل" نخست وزیر وقت ترکیه در ابتدای ژانویه 2003 به سوریه سفر کرده و در دیدار با بشار اسد اعتراف می‌کند: «عراق، مثل جعبه پاندوراست. این جعبه نباید باز شود، چون سرجای خود برگرداندن هر کس در آن جعبه، محال خواهد بود.»6

اما اردوغان در 2011 در انتخاب عقلانی و سیاستگذاری هوشمندانه دچار اشتباهی بزرگ شد و جعبه پاندورا به نام سوریه را باز کرد که هنوز هم نمی‌تواند بازیگران آن را سر جای خود قرار دهد و در آن را ببندد. 

راز بقای حکمرانی اردوغان را می‌توان در چنین چرخش‌های ناگهانی و شدید جست‌وجو کرد که ضمن تضمین بقای دولت اردوغان، همواره آسیای جنوب غربی را با بحران‌های خاص مواجه ساخته است.

*

سیاستگذاری عمومی در عصر کنونی به جای تضمین و تحقق آرمان‌هایی مانند رفاه و سعادت شهروندان، به ابزاری برای تضمین بقای سیاستگذاران بدل شده است. در چنین وضعیتی است که دولت ترکیه برای تضمین بقای خود و سیاستگذار اعظم یعنی رجب طیب اردوغان به هر سیاست و ابزاری چنگ می‌زند. این رویکرد سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری بقامحور دولت اردوغان بر چرخش‌های ناگهانی و تکانه‌ای استوار است که حتی آن را می‌توان خارج از عقلانیت و انتخاب عقلانی نیز تحلیل کرد، زیرا بسیاری سیاست‌های دولت اردوغان طی دو دهه اخیر دارای اختلاف و ناسازگاری شدید با سیاست‌های راهبردی پیشین خود بوده است. 

اکنون که اردوغان در بازگشت از سفر اوکراین در جمع خبرنگاران از چرخش در سیاستگذاری خارجی ترکیه سخن گفته، پیرامون تعامل و روابط با دولت سوریه می‌گوید: «باید برای حل بحران گام‌های بلندتری با سوریه برداریم.»7، می‌توان شکست یکی از پرهزینه‌ترین و خسارت‌بارترین سیاست‌های اردوغان طی یک دهه اخیر یعنی راهبرد سرنگونی دولت بشار اسد در سوریه و اشغال بخش‌هایی از این کشور را اعلام کرد. اما این چرخش سیاست و تغییر رویکرد را می‌توان مصداق بارز این سخنان "اتوفن بیسمارک" نخستین صدراعظم، سیاستمدار بزرگ آلمان و اروپا در قرن 19 دانست که می‌گوید: «وای بر رهبری که استدلال‌هایش در پایان جنگ، چون اول جنگ قابل تقدیر نباشد.»8

**

سیاست‌ها، تغییرها و چرخش‌های ناگهانی و تکانه‌ای سیاست خارجی دولت ترکیه پیرامون سوریه، اسرائیل و ... را تنها می‌توان در قالب سیاست تضمین بقای حکمرانی اردوغان در ترکیه مورد تحلیل قرار داد.

آنچه اکنون با عنوان سیاست جدید یا تغییر سیاست ترکیه در موضوع سوریه طرح می‌شود، نباید سبب تحلیل‌های ساده‌انگارانه و خوش‌خیالی سیاستگذاران ایرانی شود. دولت اردوغان نشان داده که تمامی سیاستگذاری خارجی این کشور بر نیرنگ استوار است.

سیاستگذاران ایران باید سیاست‌ها و رویکردهای دو دهه گذشته اردوغان به‌ویژه یک دهه جنگ‌افروزی و بحران‌آفرینی ترکیه در سوریه را با چرخش کنونی سیاستگذاری خارجی ترکیه پیرامون سوریه و اعلام انصراف از سرنگونی دولت بشار اسد، در قالب نیات، انگاره‌ها و اهداف آرمانی اردوغان برای تضمین بقای خویش مورد توجه قرار دهند و دوباره در دام نیرنگ چنین تغییر سیاستی، گرفتار نشوند.

منابع:

1- بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی. 25 فروردین 1391. به آدرس:  https://carnegieendowment.org/2012/04/13/turkey-s-relations-with-syrian-opposition-pub-47841
2- مجله نقد کتاب لندن. 28 فروردین 1393. به آدرس:  https://www.lrb.co.uk/the-paper/v36/n08/seymour-m.-hersh/the-red-line-and-the-rat-line
3- روزنامه اطلاعات. 22 تیر 1391. ص 12
4-  روزنامه واشنگتن پست. 30 مرداد 1401. به آدرس:  https://www.washingtonpost.com/world/2022/08/21/turkey-immigrants-economy-erdogan
5- نای، جوزف. رابرت پاپ و دیگران. قدرت و موازنه نرم در سیاست بین الملل. ترجمه عسگر قهرمانپور. تهران. مطالعات راهبردی. 1395. چاپ دوم. ص 234
6- نای، جوزف. رابرت پاپ و دیگران. قدرت و موازنه نرم در سیاست بین الملل. ترجمه عسگر قهرمانپور. تهران. مطالعات راهبردی. 1395. چاپ دوم. ص 239
7- خبرگزاری تی ار تی . 29 مرداد 1401. به آدرس: https://www.trt.net.tr/persian/trkhyh-1/2022/08/19/rdwgn-tmmyt-rdy-swryh-bry-m-mhm-st-1870069
8- کسینجر، هنری. دیپلماسی، ترجمه فاطمه سلطانی یکتا و رضا امینی. انتشارات اطلاعات. 1383.  چاپ دوم. جلد1، ص 345

اسلام ذوالقدرپور

نویسنده خبر

 کارشناس ارشد مسائل سیاسی و بین الملل و دانشجوی دکترای سیاستگذاری عمومی

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: ترکیه رجب طیب اردوغان سوریه ایران ایران و ترکیه سوریه و ترکیه ترکیه و سوریه ایران و ترکیه و سوریه حزب عدالت و توسعه انتخابات ترک اسلام ذوالقدرپور


( ۲۸ )

نظر شما :

سحرخیز ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۶:۲۵
تاریخ هزار سالۀ عثمانی ها نشان می دهد که: تاکتیک، استراتژی ترکهاست.
هموطن آذربایجانی ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۹:۲۴
درمیان مسلمین .ترکها موفقترین ملت در صیانت از دین اسلام وحمایت از مسلمین بودند.تاریخ گواه است
خسرو ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۰:۴۳
ذوالقدر پور و کینه شتری از ترکیه و اردوغان -- کمتر از ده ماه دیگر به احتمال زیاد اردوغان دیگر در قدرت نخواهد بود خواهیم دید که مخالفانش دوست ایران نخواهند بود آنوقت ذوالقدر پور چه خواهد کرد؟ اینکه دولتی میتواند به خاطر منافع ملتش چرخش کند بد است؟ اینکه رییس یک دولت تلاش میکند منافع ملی کشورش را بیشتر کند بد است ؟ مگر دولتها خدمتگزار ملت نیستند؟ بیاد دارم که ذوالقدر پور در بیشتر نوشته هایش از دشمنی همیشگی ایران با غرب می نالید حالا چرا از تغییر موضع اردوغان شاکی است ؟
حسین ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۳۲
باز مانده عثمانی ها نان این تغییر سریع جبهه خود میخورند .البته در خیانت و نزادپرستی و کشتار و ضعیف کشی سرامد هستند .اگر ایران هم ضعیف باشد همان بلای سر سوریه و عراق سر ایران بیشتر خواهند اورد بعلت وجود اقلیت قومیت ونژاد پرست در ایران که از پیشکش ناموس خود برای سربازان عثمانی و اجنبی دریغ نخواهند کرد و همیشه مزدور و وابسته به ترکیه هستند و پشت القاب عدالت قومی .تشیع و....پنهان میشوند
علی مردانی ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۰۲:۲۵
جناب سحر خیز اگر معنی کلمات ( استراتژی و تاکتیک ) را میدانستی قطعا چنین جمله بی معنی و غلط را نمی نوشتی، برادر من معنی استراتژی یعنی هدف نهایی( ترمینال) و معنی تاکتیک هم راههای رسیدن به هدف نهایی ،، یعنی برای رسیدن به یک هدف نهایی (استراتژی) راهای مختلف( تاکتیک ) وجود دارد که بستگی به شرایط زمان ،مکان،هزینه، ریسک، ... باید هر راهی (تاکتیک) که مقرون به صرفه باشد انتخاب گردد، پس اینکه نوشته ای تاکتیک ،استراتژی ترکهاست اصطلاح غلطی است.
رفیعیان سادات ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۰:۳۸
جناب ذو القدر توصیه کرده = این بار هم در دام ترکیه نیافتیم ! لازم است بگویم جناب ذوالقدر اساسا تو و همفکرانت در دام هستید و نیازی به دام افتادن ندارید ! دام جهل و عناد و ترکستیزی. ،دام افکار خود شیفتگی، دام توهمات قومی و باستان پرستی، البته از یک دانشمند با سوابق تحصیلی جنابعالی انتظاری بیش از این هم نیست... دشمنی اردوغان با اسد و سوریه هزار بار بر دوستی های خاله خرسی مثل شما ارجحیت دارد، اردوغان برای مبارزه با تروریسم کردی و تقسیم سوریه حاضر است با هر دشمنی (اسد،اسراییل) مذاکره و مصالحه کند بلکه سوریه تقسیم نشود، ولی امثال تو به خاطر دشمنی با اردوغان حاضر هستید سوریه تقسیم شود، چون دغدغه شما تمامیت سوریه یا عراق نیست بلکه منافع شما در تقسیم انهاست، به ان سبب هیچ صحبتی از مبارزه با تروریستهای جدایی طلب (pkk,pjk,pyd,yog,....) نمیکنید ، درصورتیکه خطر واقعی برای کشورهای (عراق،سوریه،ایران،ترکیه ) در اصل همین گروهکهای مزدور که نیابتا پیاده نظام امپریالیسم غرب و شیطان بزرگ هستند، و برای گمراه کردن مخاطب از دشمن واقعی اردوغان را به جلو انداخته وبا فحش وشانتاژ به اردوغان در اصل هدفتان پرت کردن حواس مردم از خطر واقعی و دشمن اصلی است. شما چرا از امریکا که مسبب اصلی این فجایع در عراق و سوریه است سخن به میان نمیاورید، وهیچ مخالفتی با تروریستهای مذکور ندارید، ولی دنبال چرایی اشتی اردوغان با اسد هستید ؟ ترکیه طبق قرارداد ادانا و قوانین بین المللی بعد حصول ارامش و خاتمه جنگ و اخراج امریکا و مزدورانش ، همانطور که هر سال در سازمان ملل هم اقرار میکند ، بزرگترین حامی تمامیت ارضی سوریه وعراق است. کاش شما هم به اندازه اردوغان طرفدار تمامیت ارضی سوریه وعراق می بودید. البته اردوغان میداند بعد از تقسیم سوریه و عراق نوبت ترکیه وایران هم خواهد رسید و به ان خاطر حاضر است با اسد و اسراییل... وهر اسم دیگر همکاری کند بلکه رفع خطر از همسایه و خود کند.
هموطن آذربایجانی ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۱:۴۴
آقاحسین ترکها همیشه مدافع ناموس ایرانیان بوده اند.هیچ ترکی درتاریخ ناموس خودرا به دیگران نفروخته اند بلکه همیشه ازنوامیس خود ودیگران صیانت کرده اند.ادبت رارعایت کن
مهدی ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۳:۱۲
جناب ذوالقدر چنان زیبا اردوغان( آن موجود نان به نرخ روزخور ) تفسیری کرد که واقعا باید قلمت را طلا بگیرن آفرین بر شما امیدوارم ایران زمین فرزندانی مثل شما زیاد داشته باشد تا پان ترکیستها در قالب مذهب در نهادهای حکومت نفوذ نکنند و مو به بدنشان سیخ شود
ساسان ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۳:۱۸
مقاله مهم و درخور توجهی بود ،هرچند به مذاق مزدوران و خود فروختگان شناسنامه ایرانی دار خوش نیاید
به هموطن اذربایجانی ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۹:۲۸
حکومت قجری که در فروخت ناموس (خاک و مردمش) سرامد هستند از زنجانی تا ضراب و نعمت زادهها در اقتصاد و......تا سیاست .شما ناموس خود راحفظ کنید و حاضر به مزدوری و عملگی ترکیه و باکو نباشید مدافع ناموس دیگران پیش کش بقیه اقوام ایرانی به اندازه سهم خود در این قدرت امروزی ایران شریک اند .صیانت از دین اسلام و مسلمین در کشتار علویها و تشیع اذربایجان و 11تجاوز به اذربایجان و....گواه است
خداپرست ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۲۹
باز یک یادداشت پر از لفاظی های توهم آلود و فرصتی برای کسانی که بجز فحش دادن به ترکیه دیدگاه دیگری ندارند. واقعا" سطح دیپلماسی ایرانی این است؟
مجتبی ۱۴ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۹:۵۷
نفرت افکنی و لجن پراکنی پانترکها متوهم در قبال نوشته و نویسنده ان نشان از سوزش عجیب و ضربه اساسی این مقاله به سیاستها و توهمات دیکته و تبلیغ شده اربابان انها دارد
عباسی ۱۴ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۴۲
بر خلاف نظر نویسنده ، اکثر کارشناسان بر این باورند که ترکیه با عدم مداخله بموقع در عراق اواخر دوره صدام باعث شد تا پ.ک.ک به معضلی اساسی در خاک عراق تبدیل شود که نتیجه آن مجبور بودن ترکیه به حملات مکرر به عراق در چند سال اخیر است. در این زمینه ترکیه فریب مواضع اعلامی متحدین غربی را خورد. در مورد سوریه هم ترکیه در همراهی با غرب برای ساقط کردن بشار اسد فریب خورد ولی بعد به سیاست اشتباه خود پی برد و برای همین وارد خاک سوریه شد تا مشکل اصلی که گروههای کردی تحت حمایت آمریکا هستند را حل نکند نه مشکل بشار اسد. بنابر این بر خلاف نظر عبدالله گل که از حزب عدالت و توسعه کنار گذاشته شد جعبه پاندورا هم در عراق و هم در سوریه باید توسط ترکیه باز می شد. اشتباه اصلی ترکیه در عراق بود نه سوریه. زیرا در سوریه موفق شد راه خود را اصلاح کند ولی چون در عراق از ابتدا منفعل عمل کرده بود قدرت مانور کمتری دارد.
قشقایی ۱۴ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۵۱
خطاب به مخاطبی با نام حسین: لطفا" دست از اراجیف گفتن بردارید.این وصله ها نه به ترک های ایران که بیشتر به صاحبان افکار منحرف و توأم با عقده گشایی امثال شما می چسبد. البته عاقلان هیچوقت این یاوه گویی های شما را وقعی ننهاده و مهم نخواهند شمرد. به قول جناب حافظ : ای مگس حضرت سیمرغ نه جولانگه توست عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری!
علی ۱۶ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۳:۳۷
نه اراجیف است و نه وصله است و دروغ نیست واقعیت تلخی است ،تاریخ معاصر آن پیشه وری و مزدوری امروز همزبانان شما برای گروههایی همچون ارگنه کن و ترک اجاقی و توران و حرکت ملی است ، صاحبان افراد متوهم و عقده گشایی ( پانترکهای ایرانی )عاقلان در همین سایت رگه های این افکار متوهمانه را در نظرات موجود است و البته سیاست گذاری منسجمی هم از سیاستمداران سابق در این حرکت مشاهده شده ( نویسندگان مقاله خبری در همین سایت)
خداپرست ۱۶ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۹:۵۸
خطاب به علی : اگر ترک زبان ها را فقط با پیشه وری می شناسید و خیل عظیم وطن دوستان ترک زبان از شاه اسماعیل صفوی و عباس میرزا و شیخ محمد خیابانی، ستارخان وباقرخان، محمد تقی خان پسیان، ثقه الاسلام گرفته تا غیورمردان بعد از انقلاب مانند باکری ها، شفیع زاده ها و امینی ها و شهدای محراب و ..... را نادیده می گیرید، معلوم است که عناد چشم واقع بین شما را کور کرده است. در ضمن افکار شورشی و تجزیه طلبانه همیشه و در بین همه اقوام بوده و هست. مگر فقط پیشه وری این افکار را داشت، این قبیل انسان ها در بین سایر اقوام ایرانی بسیار بیشتر از ترکها بوده است که از نمونه هایش به قاضی محمد، قاسملو،شرفکندی و افراد حاضر ضد انقلاب در بین کردها، شیخ خزئل در بین عربها و ریگی در بین بلوچها می توان اشاره کرد.
به خدا پرست ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۱:۳۹
تمام اینهایی که نام بردید بیشتر از ان در سایر اقوام بودند و جانفشانی کردند اما در دید و نزدیک مراکز قدرت نبودند که دیده شوند اما سران تجزیه طلب که ترک زبان چه ارمنی یا دموکرات کردستان توسط شوروی و در نتیجه نفرتهای یا قومیتهایی که شما علیه کردها یا ارامنه انجام دادید و البته ضعف دولت مرکزی بی تاثیر نبوده .من نه عناد دارم نه افکار شورشی نه تجزیه طلبی و نه چشمانهم کور باشد و نبینم خدمات مزدوران پانترک در همین سایت یا فضای مجازی یا ورزشگاه .ترک زبانان بعلت خود را نه ایرانی و عدم تعلق به ایران و تاریخ و تمدن و فرهنگ و هم نوایی با دشمنان ایران بعلت حکومت قبایلی خود هنوز در توهمات قجری به سر میبرند .بیدار شوید دیگر سایر اقوام ایرانی قادر به تحمی نفرت افکنی نژادی و قومیتی شما نسبت به خود نیستند و ترک زبانان خود را صاحب خانه و دیگران را مهمان میداند برخلاف سایر اقوام ایرانی .برخلاف شما که تمدن و تاریخ ایران را از زمان اسلام و مهاجرت اقوام ترک دشت قبچاق به فلات ایرانئ میدانید و نه قبل ان .خداپرستی با نزاد پرستی منافات دارد یا سجده بر مجسمه اتاترک
سامان ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۴۳
در مورد دوستی که در مورد زبان ترکی صحبت کرده بود باید بدونید که زبان ترکی از ریشه زبان های مغولی است و زبان مردم آذربایجان آذری بوده که از ریشه زبان های پهلوی است. در ضمن ترکیه خائنین زیادی در ایران تربیت کرده که با مهار اونها عملا سلاح رو از دست ترکیه می گیریم. به امید پیروزی و سربلندی ایران