سایه سنگین تردید برای شرکت در نشست ریاض

دیپلماسی ایرانی: ماه آینده در حالی قرار است، رئیس جمهوری ایالات متحده تور منطقه ای خود را آغاز کند که گفته می شود قرار است در نشستی با حضور 10 کشور عربی در ریاض حضور یابد. قرار است کشورهای حاضر در این نشست شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه عراق، مصر، اردن و ایالات متحده باشد. کاخ پادشاهی عربستان سعودی برای رهبران این کشورها دعوتنامه رسمی فرستاده و از آنها خواسته است در روزی که رئیس جمهوری امریکا می آید در ریاض حضور داشته باشند. 

گفته می شود قرار است در این نشست راه های عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل بررسی شود. پروژه ای که در زمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده با هدایت جرد کوشنر، دامادش و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل طراحی شد و طی آن کشورهای عربی روند عادی سازی روابط با اسرائیل را طی کردند، طرحی که همچنان از حمایت ایالات متحده برخوردار است و جزء اولویت های دولت بایدن در رابطه با اسرائیل و پرونده های خاورمیانه محسوب می شود. تا کنون کشورهای امارات متحده عربی، بحرین و سودان مطابق با این طرح با اسرائیل عادی سازی روابط داشته اند. اما اسرائیل امید دارد دیگر کشورهای عربی از جمله قطر، کویت و به ویژه عربستان سعودی نیز همین رویه را دنبال کنند. عادی سازی روابط عربستان با اسرائیل آرزوی تل آویو است که برای آن لحظه شماری می کند. اما همین موضوع به چالشی برای حضور در این نشست هم تبدیل شده است. مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، به شدت از سوی گروه های داخلی تحت فشار است که در این نشست شرکت نکند. گروه های سیاسی طرفدار محور مقاومت تهدید کرده اند که حضور هر مقام عراقی در این نشست با لایحه جرم انگاری رابطه با اسرائیل که اخیرا در پارلمان عراق به تصویب رسید، مطابقت دارد، برای همین حضور در این نشست منع قانونی دارد و مطابق قانون شرکت کنندگان عراقی آن تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند. این مساله سبب شده است تا مقامات عراقی از شرکت در آن به تردید بیفتند.

موضوع دیگری که گفته می شود محور این نشست خواهد بود، هماهنگی کشورهای حاضر در این نشست برای چگونگی تقابل با ایران در عرصه منطقه ای است، موضوعی که از سوی اسرائیل به شدت دنبال می شود و برای جا انداختن آن، تنش در منطقه علیه ایران را تشدید کرده است. این موضوع سبب شده علاوه بر عراق، دیگر کشورها نیز برای حضور به تردید بیفتند. از جمله اردن و مصر که گفته اند تمایل ندارند در نشستی حاضر باشند که محور آن تقابل با ایران باشد و پیام منفی و غیرمفید برای ایران بفرستد.

این در حالی است که هنوز شخص بایدن نیز تصمیم قطعی برای حضور در این نشست نگرفته است. بایدن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی اختلافات سنگین دارد. بایدن در آخرین کنفرانس مطبوعاتی خود گفته که هنوز تصمیم قطعی برای سفر به عربستان نگرفته است و اگر بنا باشد هم برود دیدار دوجانبه با ولیعهد عربستان نخواهد داشت. جو بایدن، ولیعهد عربستان را به دلیل قتل جمال خاشقجی، قاتل می داند و تمایل به تعامل مستقیم با او ندارد در حالی که در حقیقت این محمد بن سلمان است که حاکم اصلی و مطلق عربستان محسوب می شود. روابط این دو به قدری شکرآب است که بن سلمان از فرستاده او، جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی اش، با سردی استقبال کرد. واقع امر این است که اصل تلاش برای حضور رئیس جمهوری امریکا در ریاض از سوی سولیوان انجام می شود در حالی که بایدن همچنان تمایلی برای حضور در این نشست ندارد./آرمان روز