ایران روی تسلیم امریکا حساب کرده است

نویسنده: رلی موفق

دیپلماسی ایرانی: تهران مذاکرات هسته‌ای را از جایی که دور ششم  به پایان رسیده بود از سر نگرفت بلکه دو پیشنهاد جدید درباره لغو تحریم‌ها و فعالیت های اتمی‌اش روی میز گذاشت. گویی گفت وگوها را به آغاز مذاکرات احیای توافق بازمی‌گرداند. اروپایی‌ها این مسئله را برداشتن یک گام به عقب و عقب نشینی از توافق‌هایی دانستند که پس از ریاست جمهوری بایدن به آنها دست یافته شد.

تهران در لبه پرتگاه بازی می‌کند؛ اما نگرانی‌هایی واقعی وجود دارد از این که امور به سمتی برخلاف انتظار حرکت کند. ایران بر این اساس بازی می‌کند که گویی از ذهن دولت بایدن و تیم او با خبر است. این مسئله در دوره رئیس جمهوری دونالد ترامپ ممکن نبود و دشوار بود گام‌های او را پیش بینی کرد. ایران براساس این پیش فرض سقف شروطش برای بازگشت به توافق را بالا می‌برد که بایدن ضعیف است و این کشور طرف قوی‌تر معادله است. ایران سه شرط زیر را مطرح می‌کند:

نخست: لغو تحریم‌ها. ایران از دستاورد اخیرش در دادگاه لاهه و پیروزی خود برای بازپس‌گرفتن دارایی‌های بلوکه شده‌اش در منامه قدرت می‌گیرد و آماده طرح شکایت علیه سئول و چند کشور اروپایی می‌شود. اما محقق شدن این شرط کار آسانی نیست. حتی اگر بتوان تحریم‌های اعمال شده با دستور رئیس جمهوری را لغو کرد؛ اما درباره تحریم‌های تصویب شده از سوی قوه مقننه این امر امکان پذیر نیست.

دوم: ایران خواستار متعهد شدن آمریکا به عدم تکرار سنایوی خروج از توافق در دولت بعدی است با وجود اینکه می‌داند هیچ رئیس جمهوری نمی‌تواند رئیس جمهوری بعدی را ملزم کند و در صورت تصویب توافق از سوی کنگره این توافق قدرتمند می‌شود.

سوم: ایران خواستار عذرخواهی برای خروج ترامپ از توافق است اما مهم‌ترین مسئله برای تهران این است که مذاکرات به بازگشت به توافق 2015محدود شود و شامل موشک های بالستیک و نفوذ منطقه‌ای نشود.

ایران در راستای فعالیت های هسته‌ای خود واقعیت‌های جدیدی ایجاد می‌کند تا در معامله موشکی و نفوذ منطقه‌ای استفاده کند. ایران از گذشت زمان استفاده کرد و سطح غنی سازی را افزایش داد و به نقطه گریز هسته‌ای نزدیک شد. اکنون در دستش چیزهایی دارد که با آنها درباره این دو موضوع غیرقابل عقب نشینی (مسئله موشکی و نفوذ منطقه‌ای) معامله پایاپای انجام دهد.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا اعلام کرد «ایران نمی‌تواند به ماندن در وضعیت کنونی ادامه دهد. وضعیتی که به این کشور اجازه توسعه برنامه هسته‌ای را می‌دهد و مذاکرات را به تعویق می‌اندازد». بازی با زمان آزاردهنده شده است. اسرائیل در برابر تهدید موجودیتی علیه خود فریاد می‌زند و فراتر قادر است دست به اقدام نظامی بزند و متحد خود را به جنگی ناخواسته بکشاند. تهدید اسرائیل روی میز مذاکرات وین است و بر همه فشار وارد می‌کند. ایران بر این اساس رفتار می‌کند که اولا واشنگتن تسلیم خواهد شد و بعد اینکه عجله‌ای برای بازگشت به توافق اتمی ندارد. این محاسبات با وجود این ارزیابی رایج مبنی بر این که جایگاه مذاکراتی ایران قوی‌تر از ماه‌های گذشته است؛ اما خطرات زیادی به همراه دارد.

مذاکره کنندگان چند روز دیگر به هتل پالاس کوبورگ در وین برمی‌گردند؛ یعنی جایی که توافق تاریخی 2015 امضا شد. توهمی درباره امکان محقق ساختن پیروزی وجود ندارد بلکه آنچه مورد نیاز است پیشرفتی حداقلی است که دوره مذاکره را تا زمانی طولانی می‌کند که جهت‌ گیری مرحله بعد از میان یکی از سه احتمال زیر مشخص شود: مدیریت درگیری، توافق یا جنگ.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11