نزدیک شدن بیش از پیش آنکارا، باکو و غرب به یکدیگر

رئیسی با معادلات پیچیده قفقاز چه خواهد کرد؟

۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۰۸:۰۰ کد : ۲۰۰۳۹۷۵ اخبار اصلی آسیا و آفریقا
از دیدگاه آذربایجان، ادامه مسیر کنونی که با دولت حسن روحانی آغاز شده روش بهتری است. الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان در پیام تبریک خود به رئیسی بر همکاری های راهبردی دو کشور تاکید کرد. برخی از تحلیلگران در باکو این پیام را به عنوان دعوت از ایران برای تبدیل شدن به سهامدار نظم بعد از جنگ در قفقاز جنوبی تفسیر کردند. 
رئیسی با معادلات پیچیده قفقاز چه خواهد کرد؟

نویسنده: الدار ممدوف (Eldar Mamedov) 

دیپلماسی ایرانی: مانند دیگر همسایگان، ارمنستان و آذربایجان نیز مشتاقند بدانند که آیا رئیس جمهوری منتخب ایران، سید ابراهیم رئیسی، سوگیری تهران نسب به منطقه را دگرش خواهد داد یا نه.

از دیدگاه آذربایجان، ادامه مسیر کنونی که با دولت حسن روحانی آغاز شده روش بهتری است. الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان در پیام تبریک خود به رئیسی بر همکاری های راهبردی دو کشور تاکید کرد. برخی از تحلیلگران در باکو این پیام را به عنوان دعوت از ایران برای تبدیل شدن به سهامدار نظم بعد از جنگ در قفقاز جنوبی تفسیر کردند. 

در مقابل، ارمنستان که از یک شکست خفت بار سر بلند می کند هنوز نتوانسته راهبرد استواری در عرصه سیاست خارجی اش در پیش بگیرد. برخی از تحلیل گران ارمنی، اکنون به چرخش آرایش مسکو – ایروان – تهران برای مقابله با اتحاد باکو – آنکارا امیدوار هستند. هر چند نخست وزیر تازه انتخاب شده ارمنستان، نیکول پاشینیان، بیشتر به دنبال توافق صلحی با آذربایجان است تا حفظ تعادل قدرت به کمک ایران و روسیه.

مهمترین اولویت رئیسی رسیدگی به اوضاع نابسامان اقتصادی است. از آنجا که از او به عنوان جانشین رهبری یاد می شود، برای تمرکز بر چالش های داخلی او به ثبات در مرزهای کشور نیاز دارد. برای نهادهای امنیتی ایران، خاورمیانه و خلیج فارس از اهمیتی حیاتی برای امنیت ملی برخوردار هستند اما قفقاز جنوبی جایگاه مشابهی ندارد. گذشته از اینها، با خروج نیروهای آمریکایی، افغانستان حالا می رود تا به مهم ترین نگرانی امنیتی در مرزهای ایران تبدیل شود.

با این حال، تهدید بیشتر از سوی محور ترکیه و آذربایجان و اتحاد آن دو در راستای رشد جاه طلبی در آسیای میانه چه بسا در آینده دخالت ایران را در پی داشته باشد. مشارکت نظامی ترکیه در منطقه نیز شبح حضور ناتو در اطراف مرزهای ایران را تقویت می کند.

جدا از تفرقه افکنی های ترکیه و آذربایجان از گذر ارتباط گرفتن با ترک های ایرانی و تقویت توطئه تجزیه طلبی، تهران همچنین نگران ساخت یک کریدور مستقیم از خاک آذربایجان و ترکیه به سمت ارمنستان است که ایران را دور می زند. یک محل دیگر نگرانی برای تهران، گسترش فعالیت های اطلاعاتی غرب و اسرائیل در مرزهای شمالی است. برخی از تحلیلگران طرفدار آذربایجان در اندیشکده واشنگتن خواستار جمع آوری اطلاعات برای دشمنان ایران توسط یک گروه قومی داخلی – آذربایجانی های ایران – شده اند.

چنین روندهایی، هر دولت ایرانی با هر تفکری را وادار می کند تا توانایی های بازدارندگی خود در قفقاز جنوبی را افزایش دهد. محافظه کاری رئیسی و نزدیکی او به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، هماهنگی های دیپلماتیک و امنیتی بیشتری را موجب می شود.

اگر تنشی بین ایران و آذربایجان باشد، باکو هم به عنوان متحد ضد ایرانی اسرائیل و آمریکا، جایگاه خود را تقویت می کند و هم با فراغ بال بیشتری شیعیان آذربایجانی و افراط گرایان داخلی طرفدار ایران را سرکوب خواهد کرد.

اگرچه رئیسی یک رئیس جمهور تندرو محسوب می شود اما همزمان تضمین می کند که اگرچه درگیری ممکن است افزایش یابد اما از کنترل خارج نخواهد شد. او از گفت وگوهای اخیر برجام حمایت کرده است اما بی اعتمادی ریشه دار تهران نسبت به قدرت های جهانی، وابستگی اقتصادی اش به بازیگران منطقه ای از جمله ترکیه و آذربایجان را افزایش می دهد. 

رابطه تهران با آنکارا شبیه یک شطرنج پیچیده است، جایی که قفقاز جنوبی تنها یک جنبه از آن را پوشش می دهد. همزمان با عقب نشینی اسلام سیاسی و گفتمان ضد غربی در ترکیه، تهران ارزیابی می کند که هر رهبر ترکیه ای احتمالا خصومت بیشتری با ایران داشته باشد. به نظر می رسد که در سال های آینده باید شاهد اختلافات بیشتری بین ترکیه و آذربایجان از یک طرف و ایران از سوی دیگر باشیم.

منبع: اوراسیانت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

کلید واژه ها: قفقاز جمهوری آذربایجان ارمنستان ایران و آذربایجان ایران و ارمنستان ایران و قفقاز ایران و روسیه ایران و روسیه و ارمنستان ایران و روسیه و آذربایجان ترکیه و ارمنستان ایران و ترکیه و ارمنستان ایران و ترکیه


( ۲۵ )

نظر شما :

جابری ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۰۹:۳۲
اولا این اقا الدار ممد وف خیالی کیست،که از زبانش نظریه میدهید. بعد هم انحصا طلبان نژاد پرست که دنبال مصادره فرهنگ وزبان ترکی از ترکزبانان ایران هستند واز زمان رضا خان ملعون پلان انگلیسی مبارزه با ترکان را در دستور کار قرار داده اند، به بهانه های مختلف وتوهمات مریض گونه ،وبدلیل ثقیل بودن هضم پیروزی اذربایجان بر ارمنستان ،دچار دل پیچه ، هذیان گویی وسردرگمی شده اند، وچون میدان فعالییت شان در جبهه های دیگر راکد وبه بن بست فکری رسیده اند،وهیچ دل مشغولیتی وشعار وایدیولوژی سازی برایشان باقی نماده،لذا چاره بقا وادامه حیات، تفرقه داخلی ومداخله در امور همسایگان میباشد، وحالا که بعد از ۳۰ سال مابین ارمنستان واذربایجان توافق صلح وگسترش همکاری به میان امده ،این حضرات تحمل نکرده ،و وضع موجود وصلح منطقه را به ضرر خودشان میپندارند،لذا دنبال صغرا کبرا هستند.
فدوی ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۱۰:۱۷
تمام کشورهای دنیا مجموعه ای از نقاط ضعف و نقاط قوت می باشند . در این مقاله نویسنده نقاط ضعف ایران را بر شمرده اما از نقاط ضعف سایرین حرفی به میان نیاورده است . این گونه یه سویه به مسایل نگریستن ، نتیجه ای در بر نخواهد داشت . نیاز فزایندۀ آذربایجان به عنوان یک کشور بن بست که بندر آزاد ندارد به کشورهای همسایه از جمله ایران ، تسلط ایران بر دریای خزر از جنوب ، جنوب شرق و جنوب غرب ، جمعیت زیاد ، ماشین جنگی قوی ، رشد روز افزون در علوم و صنایع مختلف به ویژه علوم و صنایع هایتک ، گستردگی و تنوع بسیار زیاد در محصولات صنعتی و کشاورزی ، رشد مناسب در پزشکی ، بیشترین تعداد همسایه در مقایسه با اغلب کشورهای کرۀ زمین و فراوان مزیت های قابل شمارش دیگر ، دست ایران را برای تفوق بر همسایگان باز گذاشته است . حال اینکه سیستم اداری بیمار و علیل ، سیستم مدیریتی فاسد و ناکارآمد و دعواهای بی پایان سیاسی باعث شده ولو به صورت موقت ایران در لاک خود فروبرود بحث دیگریست که فرصت مناسبی فراهم کرده تا رقبای منطقه ای ایران هر روز از جای خالی ایران در بسیاری از مناسبات منطقه ای استفاده کرده و فربه تر شوند . هر وقت یاد گرفتیم که فرهنگ ، امنیت ، آموزش و حتی تفنگمان در خدمت اقتصاد باشد ، آنگاه نویسنده های چون نویسندۀ این مقاله ، جور دیگر خواهند نوشت .
آتیلا ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۱۱:۵۲
ترکهای ایران خواهان ارتباط وتعامل با برادران ترک خود در کشورهای جمهوری آذربایجان و ترکیه و سایر جمهوریهای ترک آسیای میانه هستند چون این کشورها دارای منابع غنی فسیلی و معدنی سرشار و چشم انداز رشد فراوان هستند دولت ایران بایستی از این پتانسیل عظیم جمعیتی خود برای ارتباط و تسهیل تجارت با کشورهای مذکور استفاده کند هر کسی این فرصت را تهدید برای کشور تلقی کند در واقع نعل وارونه می زند و بیشتر جهت اهداف تجزیه طلبی حرکت می کند ترکهای ایران تجزیه طلب نیستند بلکه بخش بزرگی از هویت این کشورند چون در همه کشور پراکنده اند و اکنون شهری را سراغ نداریم که در آنجا جمعیت ترک نباشد
احمد ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۱۲:۳۷
مقاله کامل و دربرگیرنده نگرانیها و چالشهای ایران بود : از جاسوسی ها و ستون پنجم پانترکا بر علیه ایران تا نزدیک شدن تقابل ایران با اسراییل ،و حمایت و همراهی غرب علیه ایران ، راهکار اول میتوان با اخراج از سازمانها و کنترل و زندانی قومگرا های پانترک در ایران صورت داد ، راهکار دوم و سوم با استفاده از نیروهای نیابتی و افزایش هزینه‌ها و ترس
علی ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۱۳:۲۳
اسم نویسنده اذربایجانی اما متن ان انگار نویسنده اش ایرانی هست
رضا ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۱۴:۲۰
آتیلا جان مگر هویت بر اساس نژاد و قومیت یا زبان است ؟؟؟؟؟؟ هویت براساس کشور است همانطور که شما اگر خود را ایرانی بنامید ،در غرب نمی گویند من ترک یا بلوچ یا عرب هستم میگویند ایرانیم ،این کشورهای ترک زبان برادر منظر شما تماما تحت استعمار روسیه و چین و غرب هستند حتی قبله امالتان( ترکیه و باکو )تمام معادن و انرژی فسیلی آنها غرب و چین و روسها برداشت میکند ،چشم انداز رشد فراوانشان هم با استقرار تروریست‌های ترک بومی و قفقازی ترانزیت شده توسط ترکیه در افغانستان و بن بست ژیوپلتیکی آینده مبهمی دارد ( پیشروی طالبان باعث درخواست حمایت نظامی روسیه از ترکمنستان ،قرقیزستان و...است)اما این پراکندگی و مهاجرت شما دلیل بر جمعیت زیاد شما نیست ، این نویسنده بنده خدا ایرانی یا دارای ایدولوژی ایرانشهری نیست بلکه واقعیت تلخی که باعث مکدرشدن افکار پانترکا شده است که عملا مزدوران باکو و ترکیه شده اند
آتیلا ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۰:۴۸
در جواب رضا جناب ارتباط و تعامل چه ربطی به ملیت دارد و در ثانی چرا برای شما ها ارتباط با افغانستانی که ۲۰ درصد دری زبان دارد مجاز و لازم است ولی برای ترکها ابراز علاقه با هم زبانان و هم نژادان خود تهدید و نژاد پرستی نمونه عینی آن هم تازه نه در کامنتها بلکه دهها مقاله و یادداشت در همین سایت است که مخصوصا این روزها بیش از نیمی از مطالب در همین خصوص است اولا برداشت معادن و ذخایر توسط غرب بی اساس است ودر صورت صحت هم مگر مجانی برداشت میشه همه کشورها با هم ارتباط و تعامل دارند مگه قراره هر کشوری با سایر کشورها روابط داشته باشه ما نباید باهاش رابطه داشته باشیم با نگاه شما ها هر کسی از هویت هستی خودش دفاع کنه پان ترک و مزدور محسوب  میشه ولی این حربه ها دیگر کارایی خودش را از دست داده
ایرانی ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۱:۰۱
درسته میگن خورشید بدین بزرگی را لکه ی ابری ناپدید کند،اما خوب خورشید هیچ وقت پشت ابر نمی مونه ایران هویت اول واخر تمام اقوام ایرانیه و انقدر از غنای فرهنگی و تاریخی برخورداره است که به این راحتی ها قابل گسست نیست ،درسته بدلیل دشمنان زیاد که هدفی جز زمین گیر کردن ما ندارن فعلا بظاهر دست بسته شده ایم ولی توان وظرفیت بالایی داریم که هر وقت موقیعتش پیش بیاد می تونیم دوباره به اوج برسیم، اون دوستی که گفت ترکهای ایران خواهان ارتباط با برادران ترک کشورهای دیگر هستند ، باید بگم ارتباط کلا خوبه ولی ترک ایرانی برادری به جز همین اقوام ایرانی ندارند وتا زمانی که ما قدرتمند نشیم برقراری ارتباط با هر کشوری انگونه که بایدوشاید صورت نمی گیره یادمان نرود ترکیه همان عثمانیانی بودند که کشت وکشتار راه انداختد توی همین استان های ترک نشین
به جابری ۲۲ تیر ۱۴۰۰ | ۱۲:۰۷
تو رو خدا جوک نگو کینه شما از رضاخان بخاطر خلع قاجاره که چرا یه مازنی که شما فارس میدونیدش اومد جای قاجار ترک و گرفت ، رضاخان خودش عین بلبل ترکی حرف میزد و ۳ زن ترک داشت و بدون جنگ و خونریزی آرارات و تحویل آتاتورک داد ، امروز هم هیچ قومیتی اندازه شما کینه نسبت به سایر اقوام نداره حکومت هم کاری باهاتون نداره از شعار مرگ بر فلان و بهمان گوییتون تا پرچم ایران آتیش زدنتون و حتی خوزستان ترک زبان دونستنتون و ... ضمنا بالاترین مقام ایران امروز هم ترکه تو جنگ اخیر قره باغ علیرغم دروغگوییهای رسانه ای ترکیه ایران طرف آذرباییجان و گرفت شما که انقدر پهلوی پهلوی میکنید کاش قدری هم از جنایات صفوی و قاجار ملعون میگفتید
علی ۲۲ تیر ۱۴۰۰ | ۱۵:۲۳
در جواب ( به جابری ) : جنایات قاجار و صفوی ؟! ما سرغ نداریم شما لطفا مثال بزنید ! صفویان و قاجار افتخار تاریخ ایرانند ( هر چند دشمن پهلوی صددرصد عکس این میگه البته علتش هم معلوم هست چون تاریخ ان دوره را دشمنانش نوشتند! ) تمام اثار هنری و تاریخی و باستانی در سرتاسر ایران رو ببینید همشون نوشته مربوط به دوره صفوی یا قاجار ! شما یه نمونه مثال بزنید که بگه دوره پهلوی ! پهلوی ها مزدور انگلیس بودند که حکومت قوی قاجار که با دست خالی و با شمشیر پولادین عرصه را بر امپراتوری روسیه و انگلیس تنگ کرده بودند ساقط و باعث تسلط انگلیس بر کشور شدند و‌نتیجه اش شده این وضعیت وخیم امروز با درامدهای سرشار نفت از اوایل دوره پهلوی !
مصطفی ۲۳ تیر ۱۴۰۰ | ۰۷:۳۰
علی جان دلبندم آثار تاریخی ایران مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان و ..است صفوی و قاجار که جز مسجد و امامزاده و کاخ و نهایت کاروانسرا چیزی نساختن . مقاومت قاجار برابر روسیه و انگلیس از بس زیاد بود که روسها 17 شهر قفقاز و چند میلیون تومن پول گرفتن پهلوی مزدور انگلیس ، حداقل جاده سازی ، تاسیس راه آهن ، ثبت اسناد و احوال و بیمه و تاسیس دانشگاه و فرودگاه و ...داشت قاجاریان همین کارها رو هم نکردن قتل عامی که صفویان و قاجاریان در حق لرها و کرمانیها و گیلانیها کردن چی بود ؟ از کشتار تا تبعیدشون رضا شاه هم مثل شما لرها و گیلانیها رو کشت و تبعید کرد جنایاتی که رضا شاه کرد در حق لرها و گیلانیها تازه به تقلید از حکومتهای صفوی و قاجار بود و در این مورد صفویان و قاجاریان اولین بودن ، ایران امروز هم متاسفانه حتی بعد از انقلاب تحت تاثیر حکومتهای ترک و مازنی ، و البته بیشتر ترک هست الان دیگه عربای سنی هم فهمیدن صفویان چقدر اسلام و تحریف کردن با گنبد و بارگاه طلاسازی و ...و میگن الشیعه الصفویه همونطور که وهابیها دست به تحریف دین در اهل سنت زدن صفویان هم با کمک انگلیس همین کارو در تشییع کردن انشقاق در جهان اسلام و جنگهای مذهبی نتیجه تشییع صفوی و وهابیته
به علی ۱۸ مهر ۱۴۰۰ | ۱۸:۲۱
بلهههه! صفویه و قاجار افتخاررررر ایران هستند! قاجار که آمد نصف کشور را در معاهدات افتخار آمیزش به روس و انگلیس سپرد که هیچ کشوری چنین افتخاری را کسب نکرده بود! . از جمله دیگر افتخارات قاجار تعدد همسران شاهان بود که افتخاری دیگر را رقم می زد! صفویه را که دیگر نگویم برات که از قوم پشتون و از یک سردار افغان شکست خورد و فروپاشید. دیگر افتخارات که در مجال نیست را خودتان تحقیق کنید تا به این دو سلسله بیشتر فخر بورزید.