احتمال حمله ایالات متحده به ایران از افغانستان؟!

نویسنده: ولادیمیر موخین

دیپلماسی ایرانی: به گزارش روزنامه نیزاویسیمایا گازیه تا، ایالات متحده با کشورهای آسیای میانه در مورد امکان پروازهای ترانزیت هواپیماهای نظامی، شناسایی و سایر ناوگان جنگی آمریکا به افغانستان از طریق حریم هوایی این کشورها در حال گفت وگو است. ژنرال استیو لیونز، رئیس فرماندهی حمل و نقل(TRANSCOM)  نیروهای مسلح ایالات متحده این موضوع را مطرح کرد. این طرح پیش از همه با نمایندگان ترکمنستان و ازبکستان در حال بحث و گفت وگو است، هرچند که نه عشق آباد و نه تاشکند رسما این موضوع را تأیید نمی کنند.

اظهارات ژنرال لیونز سؤالات بسیاری را ایجاد می کند. عملیات نظامی گسترده در افغانستان برنامه ریزی نشده، و پاکستان عبور هواپیماهای نظامی ناتو از این کشور را ممنوع نکرده است. روابط واشنگتن با اسلام آباد را نمی توان شفاف خواند، اما قطع کامل روابط نظامی پاکستان با ایالات متحده و سایر کشورهای ناتو بعید است که واقع بینانه باشد. کارشناسان بر این باورند که کریدور حمل و نقل برفراز آسمان بعد از شوروی برای ناوگان هوایی نظامی پنتاگون ضروری است تا توانایی های نظامی اش را در آسیای میانه تقویت کند. کارشناسان گمان می کنند که این امر نه تنها منافع روسیه را تهدید می کند، بلکه با "حمله پنهان و ناگهانی احتمالی به ایران" نیز همراه خواهد بود. این یافته ها به طور غیر مستقیم پروژه های ایالات متحده را برای ایجاد زیرساخت جدید حمل و نقل بر فراز آسمان پس از شوروی تأیید می کند.

به گفته استیو لیونز، این ابتکار جدیدی است که تحت رهبری وزارت امور خارجه امریکا در حال اجراست و مکمل به اصطلاح شبکه توزیع شمال است که پنتاگون تا چندی پیش به طور فعال از آن برای تجهیز نیروهای مستقر خود در افغانستان استفاده می کرده است.

شبکه توزیع شمال راهی برای تجهیز واحدهای نظامی ایالات متحده و سایر کشورهای عضو ناتو در عملیات مأموریت "پشتیبانی قاطع" (Resolute Support Mission) است که از قلمرو جمهوری های سابق شوروی می گذرد و در افغانستان پایان می یابد. عملیات ماموریت "پشتیبانی قاطع" در سال 2015 پس از یک مرحله چند ساله مبارزه علیه گروه های تروریستی آغاز شد. این عملیات نظامی نیست و در راستای حل مشکلات بشردوستانه و آموزش ارتش افغانستان جهت دهی شده است. اما ناگهان و به طور غیرمنتظره، پرواز هواپیماهای جنگی ارتش ایالات متحده بر فراز سرزمین کشورهای پس از شوروی برنامه ریزی می شود.

گروهی از سربازان ناتو بالغ بر بیش از 25 هزار پرسنل نظامی از بیش از 20 کشور برای انجام وظایف مأموریت "پشتیبانی قاطع" در افغانستان مستقر شده اند (حدود 15 هزار سرباز و افسر از ایالات متحده). هواپیماهای جنگی، هلیکوپترها و هواپیماهای بدون سرنشین نیز برای مبارزه با شبه نظامیان استفاده می شوند. اما تعداد آنها نسبتاً کم است. بر اساس اطلاعات موجود، در ژوئن سال 2019، این گروه شامل 24 فروند هواپیما، 80 فروند بالگرد و تعداد مشخصی هواپیماهای بدون سرنشین ضربتی و شناسایی بود. تمام این تسلیحات عملا بدون مشکل از طریق پاکستان تحویل داده شده اند. علی رغم وخیم شدن روابط با این کشور{افغانستان} و قطع مذاکرات ایالات متحده با رهبران "طالبان"، اسلام آباد از حمل کالاهای نظامی به افغانستان مانع نمی شود. و نیروهای ناتو هیچ گونه عملیات نظامی گسترده ای را در افغانستان برنامه ریزی نمی کنند. دو هفته پیش با وجود شکست مذاکرات ایالات متحده با طالبان، استوارت پیچ، رئیس کمیته نظامی ناتو، در یک جلسه خارج از ناتو در لیوبلیانا اظهار داشت که اتحاد آتلانتیک شمالی موافق راه حل سیاسی درگیری ها در افغانستان است و این راه را ادامه خواهد داد. پس چرا آن وقت پرواز هواپیماهای جنگی آمریکا در پهنه آسمان کشورهای جامعه همسود و در نزدیکی مرزهای فدراسیون روسیه برنامه ریزی می شود؟

کلارک کوپر، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور نظامی – سیاسی اعتراف کرد که واشنگتن با تمرین مسیرهای "نبرد شمالی" به افغانستان، به دنبال "سازگار عملیاتی اساسی تر با ایالات متحده" برای کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق است. همچنین تلاش می شود "مسکو را از همکاری های نظامی و فنی – نظامی" با شرکای آسیای میانه خارج کند.

سرهنگ ولادیمیر پوپوف، کارشناس نظامی به نیزاویسیمایا گازیه تا می گوید: "من فکر می کنم که امروز پاکستان در حال دور شدن از ایالات متحده و به طور فزاینده ای در حال نزدیک شدن به روسیه و چین است. و این باعث آزار آمریکایی ها می شود. آمریکایی ها می خواهند بدون مخاطره ای ناشی از اقدامات اسلام آباد، کانال دیگری از تجهیزات و تأثیر خود را در افغانستان ایجاد کنند. بنابراین، پنتاگون به این احتیاج دارد که هواپیماهای جنگی آمریکایی آزادانه برفراز آسمان بعد از شوروی پرواز کنند." این کارشناس در عین حال معتقد است، "نمی توان منکر شد که ایالات متحده در حال آماده سازی جای پای مناسب در افغانستان برای انجام حمله پنهانی و غیر منتظره به ایران است." همان طور که می دانید ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، پس از گفت وگو با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، نسخه تحمیل شده غربی درباره ردپای ایران در حمله 12 سپتامبر به پالایشگاه های نفت عربستان را رد کرد. پوپوف این سؤال را می پرسد که "پس این حمله به نفع چه کسی بود؟ به واقع درست بعد از این واقعه بود که ایالات متحده فعالیت های نظامی خود را در نزدیکی مرزهای ایران شدت بخشید. از جمله، برای همین آنها می خواهند از قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سابق استفاده کنند. اینها نقشه های مشکوک و نگران کننده ای هستند."

هرگز کسی حدس نمی زد که حمل و نقل کالا از طریق شبکه توزیع شمال نظامی باشد. جمهوری های جامعه کشورهای همسود، که از طریق آنها و در چارچوب شبکه توزیع شمال حمل و نقل صورت می گیرد، آنها را لجستیکی می نامند که ارتباطی با حمل و نقل مهمات و سلاح ندارند. در اکتبر سال 2017، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان در چارچوب هفتمین کنفرانس منطقه ای همکاری های اقتصادی پیرامون افغانستان (RECCA) که در عشق آباد برگزار شد، توافق نامه ای برای ساخت مسیر حمل و نقل "کریدور لازوریت" به ارزش 2 میلیارد دلار امضا کردند. در دسامبر سال 2018، این طرح در غرب افغانستان در استان هرات افتتاح شد. بدین ترتیب، اکنون راه آهن و بزرگراه ها، افغانستان را به بندر ترکمن باشی ترکمنستان در دریای خزر وصل می کنند. و همچنین در امتداد دریای خزر از طریق باکو، این کریدور از گرجستان عبور می کند و شاخه های آن به بنادر گرجستان، پوتی و باتومی تا آنکارا و استانبول می رسد.

مقامات ایالات متحده و ناتو توجه زیادی به این پروژه صرفاً تجاری معطوف می دارند. در فوریه سال جاری زلمای خلیلزاد، نماینده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان در دیدار با دیوید زالکالیانی، وزیر امور خارجه گرجستان در واشنگتن در این خصوص صحبت کرد. از این گفت وگو نتیجه می گیریم که این پروژه از جمله به تجهیز نیروهای ناتو در افغانستان کمک می کند. اما اینها همه لجستیکی هستند و ربطی به تامین سلاح و مهمات ندارند. بدین ترتیب، ناتو با مشارکت آذربایجان و ترکمنستان یک کریدور هوایی تأسیس کرد. در آوریل 2019 وزارت امور خارجه آذربایجان این واقعیت را تأیید کرد. و سپس اطلاعات مربوط به بسته شدن پهنه هوایی آذربایجان برای کشورهای عضو ناتو برای حمل و نقل به افغانستان را که پیشتر مجله آلمانی اشپیگل (Spiegel) منتشر کرده بود، تکذیب کرد.

سرهنگ شامیل گاریف، کارشناس نظامی می گوید: "کریدور لازوریت" می توانست افغانستان و اروپا را از یک راه کوتاه تر – از طریق ایران و ترکیه به هم وصل کند. اما واشنگتن به این امر احتیاج ندارد. – ایالات متحده و متحدانش با کمک گرجستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان می توانند از این کریدور نه تنها برای انجام ماموریت ها در افغانستان، بلکه حتی علیه فدراسیون روسیه و ایران برای اهداف نظامی – استراتژیک استفاده کنند. در مورد ترانزیت هواپیماهای نظامی پنتاگون بر فراز سرزمین های جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی، عزم آمریکایی ها که می خواهند همه کاری انجام دهند تا کلون های پایگاه های هوایی خان آباد، ماناس و غیره در آسیای میانه برپا شوند، نگران کننده است. به نظر می رسد روسیه این اجازه را نخواهد داد."

منبع: رادیو روسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی