
غلبه توهم خوداتکایی بر سیاست تجارت آزاد
عباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: وزارت صمت از صنعت و معدن و تجارت به تجارت – صنعت – معدن باید تغییر اولولیت دهد. صنعت و معدنی که جایی در بازار جهانی نداشته باشند، فاقد هر گونه ارزش هستند.
ادامه مطلبعباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: وزارت صمت از صنعت و معدن و تجارت به تجارت – صنعت – معدن باید تغییر اولولیت دهد. صنعت و معدنی که جایی در بازار جهانی نداشته باشند، فاقد هر گونه ارزش هستند.
ادامه مطلبمحمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بحرانی که به حیات و ممات کشورمان مربوط است، بحث انرژی و محیط زیست است. مشکل کم آبی و خالی شدن سفره های آب زیرزمینی و در نهایت امر نشست زمین، چند دهه است که همه ی اقشار جامعه را فارغ از طبقه ی اجتماعی و شغلشان، نگران کرده است.
ادامه مطلبمسعود نیلی می نویسد: سؤال اصلی این است که چگونه باید از این تعادل ترس خارج شد؟ آیا اصلاحات بهلحاظ سیاسی و اجتماعی و ظرفیت کارشناسی و مدیریتی دولت قابل انجام است؟ آیا اصلاً نظام سیاسی اصلاحات اقتصادی را میپذیرد؟ تجربۀ دنیا نشان میدهد که برخی کشورها از جمله کشورهای اروپای شرقی تجربۀ اصلاحات جامع اقتصادی را دارند، اما آنهایی که اصلاحات انجام دادند و شرایط را درست کردند، متفاوت از آنهایی بودند که شرایط نامطلوب اقتصادی را ایجاد کرده بودند. تنها تجربهای که طی آن میبینیم همانهایی که وضع اقتصاد را خراب کردند، توانستند آن را درست کنند در چین است. آنجا هم مائو که مسئول فروپاشی اقتصاد چین بود این کار را نکرد، اما تغییر نگاهی که در داخل حزب کمونیست چین رخ داد باعث تغییر مسیر و اصلاح امور شد.
ادامه مطلبمسعود نیلی در یادداشتی می نویسد: در حال حاضر و با تغییر شرایط سیاسی و اجتماعی، روزنۀ امیدی ایجاد شده است که بتوان همزمان با روی کار آمدن دولت جدید و فراهمشدن فرصتی دوباره برای جامعه، افکار و دیسیپلینهای مختلف را دور هم جمع کرد و با گفتوگو و هماندیشی به گفتمانی واحد رسید. اما اگر بخواهیم گسترۀ گفتوگو و ارتفاع نگاه ما به مسائل کشور ایجابی باشد باید به کل نظام حکمرانی و نه صرفاً دولت، بهعنوان قوۀ مجریه، بپردازیم و بایدها و نبایدها را بیان کنیم. البته بهطور طبیعی انتخاب مسیر دولت بسیار تعیینکننده است.
ادامه مطلبمحمد طبیبیان در یادداشتی می نویسد: در آستانۀ تشکیل دولت جدید، کشور ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟ بزرگترین مشکلات کشور کدامها هستند؟ نظام حکمرانی برای حلّ آنها چه میتواند انجام دهد؟ قوۀ مجریه در میان پاسخهای این سؤالات کجا قرار میگیرد و از آن چه انتظاری میتوان داشت؟ چه چشماندازی برای بروز تحولات راهگشا قابل تصور است؟ آیا میتوان در نگاهی خوشبینانه، نقشۀ راهی پیشنهاد داد؟
ادامه مطلبشرکتهای بریتانیایی شل و بیپی، شرکت ژاپنی میتسویی و شرکت فرانسوی توتال، هر کدام ۱۰ درصد سهم در پروژه LNG رُویس (امارات) به دست آوردهاند. این قراردادها ممکن است به آمریکا و متحدان کلیدی اش، جای پای تازه ای دهد تا بتوانند روابط بهتر و متوازنتری را در خاورمیانه بازسازی کنند. این امر بهویژه برای آمریکا و متحدانش اهمیت دارد چرا که امارات متحده عربی از دیرباز رابطه بسیار نزدیکی با هند داشته است.
ادامه مطلبمحمد طبیبیان در یادداشتی می نویسد: چگونه میتوانیم مطلب سلیقه را الگو سازی کنیم بدون این که لازم باشد خانم فلان یا آقای فلان یا افراد این محل یا آن محل را در نظر داشته باشیم، و بدون این که لازم باشد دقت کنیم که آیا در مورد پاریسیها صحبت میکنیم یا لندنیها؟ قاعدتاً باید ابزار الگو سازی ما برای شناخت به نحوی عام باشد که کم و بیش اکثر مردم را در بر بگیرد.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دیپلماسی چند جانبه در سال های اخیر پویایی بیشتری داشته و موجب تکمیل فرایند عضویت و همگرایی کشورمان در سه سازمان مهم منطقه ای چون شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اورآسیا و غیره شده است که هر کدام توانایی ظرفیت آفرین مشهود برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارند و لذا پیگیری اولویت ظرفیت سازی در بهره گیری از توانمندی های سه سازمان فوق الذکر به ویژه اتحادیه اقتصادی اورآسیا اهمیت شایان دارد.
ادامه مطلبدکتر محمود سریع القلم میگوید: مهمترین چالش امروز ایران، محدودیت در ارتباطات جهانی است. اگر من دانشگاهی بگویم که استاد دانشگاه شهیدبهشتی هستم و چند کتاب و مقاله دارم و بسیار هم از خودم راضی باشم، زمانیکه پایم را از کشور بیرون میگذارم و یک استاد هلندی، هندی و... میبینم، متوجه میشوم چه ضعفهایی دارم. اگر بنگاهدار و سیاستمدار در طول روز نتواند با چندین نماینده از شرکتهای مختلف ارتباط داشتهباشد، نمیتواند شعاع فکری خود را گسترش دهد. این است که برای اقتصاد و فرهنگ و برای داشتن تخصص و در تمام جهات، ۶۰ تا ۷۰درصد نیاز به ارتباط جهانی داریم. دلیل اول مسائل ما این است که با جهان ارتباط نداریم. مطمئنا دانشگاه خوب دانشگاهی است که در راهروهای آن یک استاد هندی، یک استاد مصری، یک استاد چینی و یک استاد آلمانی تردد کنند. آنجاست که فضای فکری برای استاد و دانشجو گسترش مییابد. چرا بینالمللیشدن مهم است، برای اینکه در این فضاست که ما رقابت را یاد میگیریم. گسترش استانداردهای کاری، پذیرش تخصصگرایی، یادگیری شفافیت کاری و راستگویی همگی بهواسطه بینالمللیشدن اتفاق میافتد.
ادامه مطلبفرشاد مومنی در یادداشتی می نویسد: گروه سنی ۱۵ تا ۲۶ ساله بیکار در «بهار عربی» نقشآفرین بودند. این در حالی است که جمعیت بیکار در میان زنان تحصیل کرده ایران بالای ۷۰ درصد است.
ادامه مطلبرضا منصوری در یادداشتی می نویسد: چه کنیم که اقتصاد در وضعیتی که قیدهای حکمرانی مانع است رشد کند؟ چه کنیم که علم و سیاستهای علمی شکوفا شود در وضعیتی که نهادهای حکمرانی درصدد خورد کردن ساختارهای نوپروردهء آناست؟ یافتن پاسخِ این پرسشها با خودمان است و وظیفهء متخصصان باتجربهای که توانا باشند در تفکر خلاق و نه نقّال.
ادامه مطلبمجتبی لشکربلوکی در یادداشتی می نویسد: تجربه تاریخی نشان داده، ایران سرزمین قوهای سیاه است (از بلایای طبیعی گرفته تا غیرطبیعی)، قوهای سیاه هم تاثیرات مثبت هم تاثیرات منفی بالایی دارند. نمی توانیم قوهای سیاه را صید کنیم یا رام کنیم، اما می توانیم شمع بخریم و خود را برای قوی سیاه بعدی آماده نگاه داریم.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایطی که تولید داخلی خودرو مزیت بسیار کمی دارد و تولید تسلیحات و تجهیزات نظامی ایرانی از مزیت نسبی و بلکه مطلق نیز برخوردارند، اصلاح و تغییر مسیر سیاست اقتصادی کشور ضرورت دارد. ضرورت جایگزینی صنعت کارآمد تولید تسلیحات ایرانی به جای صنعت ناکارآمد تولید خودروی ملی.
ادامه مطلببشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی درباره فیلم «هفت سر اژدها» می نویسد: مجموعه تلویزیونی «هفت سر اژدها»، کوشیده است تا پاسخ به این سوال را در ترسیم الگویی از فساد غیر سیستمی در نظام اقتصادی کشور نشان دهد که با همدستی تعدادی از مدیران و مسئولین فاسد در کنار پروژه نفوذ غرب به پیش میرود.
ادامه مطلبحسین عبده تبریزی در یادداشتی می نویسد: در سال ۱۴۰۳، با توجه به وضعیت روابط خارجی جاری ایران و موقعیت تحریمها، به نظر میرسد متغیر «سیاست» هم تأثیر عمدهای بر قیمت ارز در این سال داشته باشد.
ادامه مطلبمحمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: حاکمیت کشور از دو سو، زیر فشار است: بی ثباتی اقتصادی داخلی و تحریم های خارجی. هرچند بتوان داخل را با کنترل های گاه و بی گاه و چاپ ۵ همت (هزار میلیارد تومان) در روز، مدیریت کوتاه مدت کرد ولی لغو تحریم ها بدواً به اتخاذ یک منطق جدید در حکمرانی نیاز دارد که مجموعۀ غرب نیز امکان پذیرش آن را داشته باشد. طبیعی است که حاکمیت کشور، چنین چرخشی را نخواهد پذیرفت زیرا باید در ساخت قدرت خود تجدید نظر کند. در عین حال، لغو حدود چهارهزار تحریم، یک پروژۀ عظیمی است که تصورِ فرآیند مذاکراتی و اجرایی آن سرگیجه آوراست. پس می ماند تداوم سیاست های فعلی اقتصادی و رویکرد فعلی سیاست خارجی.
ادامه مطلبمجتبی لشکربلوکی در یادداشتی می نویسد: به تجربه دریافته ام فرآیند گفت وگو برای دستیابی به تصویر مشترک از آینده از فرآورده (خود تصویر مشترک) مهم تر است. به قول آن شاعر: من و تو حق داریم که به اندازه ما هم شده با هم باشیم. گفتنی ها کم نیست.
ادامه مطلبمحمد طبیبیان در یادداشتی می نویسد: نرخ تورم بالا در هر اقتصاد فقط نشان از سیاست پولی غلط نیست، بلکه سیاست پولی غلط خود نشان از سوء مدیریت وسیع اقتصاد کشور است. این پدیده ها را باید شاخص های ترکیبی بارز از رویکردهای متعدد پنهان تفسیر کرد.
ادامه مطلبعلی ربیعی در یادداشتی می نویسد: نگاه کنید به آثار تحریم از سال ۹۰ تا ۱۴۰۲، که کشور به میزان ۱۲۱۰ میلیارد دلار دچار عقبماندگی شد. یک مطالعه دیگر نشان میدهد هزینههای اعمال شده علیه ایران طی چهار سال به حدود ۱۹.۱ درصد تولید ناخالص داخلی واقعی رسیده است (اکونگار). نوسانات رشد در دورههای تحریم که در سال های تحت تحریم، به رشد منفی منجر شد که این رشد منفی، بخش های صنعتی را نیز درگیر کرد، و در مجموع، اقتصاد ایران را به یک بیماری مزمن دچار کرد. بیماری که درمان آن با گذشت زمان پیچیدهتر می شود.
ادامه مطلبرهبر انقلاب اسلامی با گرامیداشت یاد و نام شهیدان و امام شهیدان و آرزوی بهرهمندی ملت ایران از دو بهار طبیعت و معنویت، نگاهی گذرا به شیرینیها و تلخیهای سال ۱۴۰۲ داشتند و گفتند: از جمله شیرینیها و خبرهای خوش سال گذشته، پیشرفتهای چشمگیر علمی و فناوری، تولیدات زیربنایی، حضور حماسی مردم در اجتماعات مختلف بهویژه روز قدس و روز ۲۲ بهمن، برگزاری امن و سالم انتخابات اسفند ماه و تحرک بینالمللی دولت در عرصههای گوناگون اقتصادی و سیاسی بود.
ادامه مطلبمسعود نیلی: عملکرد بلندمدت را اصولاً سیاستهای بلندمدت میسازند، نه منابع طبیعی یا شوکهای مقطعی یا موضوعات دیگر. در اقتصاد ایران هم سیاستهای بلندمدتی مقصر اصلی هستند که از هویت نظام حکمرانی نشأت میگیرند.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: بلاتکلیفیها به هم مربوط هستند و تشدید یا تعدیل هریک میتواند اثر مثبت یا منفی بر دیگری داشته باشد. قاعدتا هیچ کشوری اجازه نمیدهد با چنین بلاتکلیفیهایی برای مدتی چنین طولانی که برای اقتصاد و شرایط اجتماعیاش سم است، مواجه باشد.
ادامه مطلبمحمدرضا اسلامی در یادداشتی می نویسد: وقتی یک رویداد به ظاهر جزئی در اقتصاد عظیمی مانند اقتصاد آمریکا باعث می شود تا مردم ۵۵۰ میلیارد دلار را جابه جا کنند، ما چگونه انتظار داریم که بازار محدود کشورمان با تصمیمات «ناگهانی» و «شتابزده» دچار شوک های بزرگ نشود؟
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: بدون شک، عدم اجرای برخی توصیههای ۴۰گانه افایتیاف توسط ایران شرایط کار با کشورهای دیگر را پیچیده کرده است. قرار گرفتن ایران در لیست سیاه افایتیاف موجب شده است تا بانکهای خارجی درباره ارائه خدمات مالی برای تبادل کالاهایی که مشمول تحریم آمریکا نیستند نیز تردید کنند یا کنترل مضاعف اعمال کنند.
ادامه مطلببه نظر میرسد که در آستانه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی یکی از مهمترین وظایف نمایندگان آینده مردم در قوه مقننه باید مجاب کردن دولت به انضباط سیستم بانکی و رعایت تمامی دستورالعملهای مبارزه با پولشویی در روابط داخلی و خارجی باشد.
ادامه مطلبحسین سلاح ورزی در یادداشتی می نویسد: تحریم منع یا محدودیتی است که با اتکا به وضع مجازات از سوی نهادها و ساختارهایی به مبادله میان کشور و طرفهای تجاری بینالمللی آن اعمال میشود. آنچه این روزها زنجیره ارزش تولید و تجارت ایران در مواجهه با فرصتهای بینالمللی تجربه میکند، باید با تعابیری همچون «نادیدهانگاری بینالمللی» در چارچوب ریسکپرهیزی بازیگران این عرصه فهمید و توصیف کرد.
ادامه مطلبمحمد باقر نوبخت در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: بدون اینکه دولت ها در خصوص موثر بودن روابط خارجی بر مسائل داخلی، نفیاً یا اثباتاً، اظهار نظر کنند باید گفت برای کشوری که سالانه حدود ۱۰۰ ملیارد دلار از منابع بالقوه آن از خارج تامین می شود و تاثیر اتخاذ سیاست های عوامل خارجی در ارزش پول ملی برای همگان قابل رویت است، همین خود دلیلی است بر اهمیت ویژه سیاست خارجی از جمله برجام که تلاش می کرد تحریم ها را لغو کند و سرمایه گذاری خارجی را به کشور بیاورد. با حاشیه رفتن برجام کل درآمد ارزی دولت که در اوایل دهه ۹۰ حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بود به ناگاه به ۷.۵ میلیارد دلار در سال ۹۹ کاهش یافت، همین نشان می دهد که برجام تا چه اندازه بر روند سیاسی و اقتصادی کشور تاثیرگذار بوده و این واقعیتی غیر قابل انکار است.
ادامه مطلبحجت میرزایی در یادداشتی می نویسد: دولت سیزدهم از نیمه گذشته و همچنان چشماندازی از آینده اقتصادی ایران به دست نمیدهد و حتی در برنامه هفتم که پس از دو سال (و لابد بر مبنای یک تحلیل واقعبینانه از شرایط موجود) تدوین شده، هیچ گزارهای نه به روشنی و نه به قرینه درباره چشمانداز اقتصادی ایران پیدا نمیشود. پیش از این هم گفتهام که ارائه چشمانداز روشنی از آینده اولین مأموریت دولتها و آغازی برای نظمبخشیدن و پایاندادن به آشفتگی است. در پاسخ به پرسشهای پیشگفته چهار سناریو برای آینده اقتصاد ایران میتوان شناسایی و معرفی کرد؛ دو سناریو با احتمال و فرض حذف تحریمها و دو سناریو با احتمال ادامه تحریمها.
ادامه مطلبحجت میرزایی در یادداشتی می نویسد: نرخ رشد اقتصادی خیرهکننده و کمنظیر عربستان در دهه اخیر همچنان با آهنگی شتابان ادامه دارد. این نرخ در سال ۲۰۲۲ به حدود ۹ درصد و در ششماهه اول سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۱ درصد رسیده است. اقتصاد عربستان البته از ۱۹۶۰ به این سو یعنی در شش دهه گذشته در بیشتر سالها نرخ رشد مثبت داشته است؛ اما برخلاف سه دهه اول این دوره که رشد اقتصادی بیشتر وابسته به تولید و صادرات انبوه نفت خام بوده، از دهه ۱۹۹۰ سرمایهگذاری صنعتی از جمله در صنایع پتروشیمی مورد توجه قرار گرفت.
ادامه مطلبروح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تا زمانی که شاهد تغییری در الگوی سیاست خارجی خود و به دنبال آن تغییر جایگاه اقتصادی کشور نباشیم پاسخ به این سوال که آیا ایران قادر خواهد بود که مانع از تکرار چنین مواضع و رفتارهایی از سوی چین و روسیه شود پاسخی منفی خواهد بود. ایران در حال حاضر نه از آن چنان اقتصاد حائز اهمیتی برخوردار است که بر رفتار کشورهایی مثل روسیه و چین اثرگذار باشد و نه از امتیازهای لازم در سیاست خارجی برای تحت فشار گذاشتن آنها. بنابراین اگرچه اقداماتی مثل اعتراض رسمی ایران و احضار سفیر روسیه یا چین از نظر سیاسی و حقوقی لازم است اما بعید است در تغییر موضع واقعی روسیه و چین اثرگذار باشد.
ادامه مطلب