مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبق آمار دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل (اوچا)، بیش از ۱.۶ میلیون نفر از اتباع افغانستان از طریق مبادی رسمی و غیر رسمی به کشورهای همسایه به‌ویژه ج.ا.ایران و پاکستان مهاجرت کرده و بر تعداد اتباع افغانستانی این دو کشور افزودند؛ البته آمارهای رسمی پاکستان و ج.ا.ایران در این خصوص به مراتب بیشتر است.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: یک سیاست مهاجرتی همچنین باید دارای یک پیوست منطقه‌ای به‌ویژه درباره شرایط در مبدأ یعنی در افغانستان باشد. در دو، سه سال گذشته، گزارش‌ها حاکی از خالی‌‌شدن برخی مناطق هزاره‌‌نشین و تاجیک‌نشین و جایگزین‌شدن آنها با پشتون‌هاست که باید موجب نگرانی باشد.
ادامه مطلب
سید محمدعلی مدرسی یزدی و علی اصغر بهشتی لتحری در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگرچه در دولت سیزدهم رویکرد اصلی جمهوری اسلامی ایران گسترش روابط در سطح منطقه ای و نگاه به شرق و به دنبال کاهش تنش با همسایگان و ایجاد منافع مشترک منطقه ای میان خود و دیگر بازیگران بود. اختلافاتی حل نشده کماکان میان این دوکشور پابرجا ماند. از جمله مهمترین بحران در روابط میان دو کشور همسایه، اختلاف بر سر تقسیم آب است. اختلاف ایران و افغانستان بر سر حقابه رود هیرمند پدیده ای نیست که مربوط به چند سال اخیر باشد؛ بلکه ۱۵۰ سال است که ایران و افغانستان بر سر این مسئله اختلافاتی داشته اند. با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، این روند ادامه پیدا کرد. با اینکه تهران پیش از کشورهای دیگر دست دوستی خود را به سوی این گروه دراز کرد بود، اما به نظر می رسد بحران آب و چالش های آن در مقطع زمانی کنونی تاثیر خود را بر روابط ایران و طالبان خواهد گذاشت.
ادامه مطلب
فتح الله جوادی در یادداشتی می نویسد: در این میان عده‌ای هم طنزی تلخ را به ما گوشزد می‌کنند که ما کشور عجیب و غریبی هستیم؛ از یک طرف بسیاری از نخبگان و تحصیل‌کردگان و نیروهای انسانی به درد بخور کشور، حتی بسیاری از جوانان مهاجرت می‌کنند یا میل به مهاجرت دارند و از این نظر کشور ما از جمله کشورهای مهاجر فرست به حساب می‌آید و از طرف دیگر با بیشترین حجم مهاجر پذیری از کشورهای همسایه به‌ویژه افغانستان روبروییم تا حدی که احساس نگرانی می‌کنیم و این میزان حضور مهاجرین در مناطق کشور را حتی خطرناک و نوعی تهدید به حساب می‌آوریم.
ادامه مطلب
کنعانی با اشاره به توافق طولانی‌مدت هند با ایران، گفت: روند اجرایی خوبی میان دو کشور در حال طی‌شدن است؛ بندر چابهار مرکز مهم ترانزیتی و تجاری است که ظرفیت‌های آن در خدمت منافع کشورهایی است که علاقه‌مند به استفاده از ظرفیت‌های بنادر ایران هستند. دو کشور ایران و هند مایل هستند با نادیده‌گرفتن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه کشورهای مستقل، همکاری‌های خود از جمله اقتصادی را بنیان‌گذاری کنند؛ توافقنامه ایران و هند طبیعتاً با درک کشور هند از ماهیت تحریم‌های غیرقانونی آمریکا انجام شده و به کشور هند محدود نیست. گستره تعامل‌های اقتصادی ایران با کشورهای مختلف نشان می‌دهد که تحریم‌های یک‌جانبه به رغم محدودیت‌ها، در مسیر همکاری‌های سازنده، بازدارندگی ایجاد نکرده است و کشورها می‌توانند با حفظ استقلال سیاسی خود، همکاری‌های تجاری خود با ایران را دنبال کنند. هند یکی از کشورهایی است که بدون توجه به تحریم‌های آمریکا، در حال تلاش و پیگیری برای اجرای توافقنامه با ایران است.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: داعش همانند گذشته، حربه ای به دست قدرت های متخاصم فرامنطقه ای است که تحت نظریه بی ثبات سازی در آسیا، برنامه خود را پیش می برد. فعال سازی جمجمه های فکری داعش، تلاش برای گسترش حلقه های هدف گیری و ایجاد شبح ترسناک این پدیده ی خودساخته طالبان، تحت نظر استخبارات طالبان، نشان می دهد که داعش برای افغانستان نه، بلکه برای منطقه منحیث یک مدل کار آمد و خوب طراحی شده است تا منطقه را دچار استحاله امنیتی کند.
ادامه مطلب
یادداشت خانم ماندانا تیشه یار که در همایش بین المللی به مناسبت «چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی در ایران» که توسط انستیتو شرق شناسی در آکادمی علوم روسیه در سوم و چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار شد، نوشته شده است.
ادامه مطلب
اشکان پیرزاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از اصولی که در سیاست خارجی دولت سیزدهم پیگیری می شود تعامل موثر با کشورهای همسایه خصوصا تعامل با کشورهای حوزه تمدنی ایران و کشورهای فارسی زبان بوده است که در دولت های قبل به دلیل عدم اهتمام به این راهبردها، خالق تهدیداتی برای کشور شد.
ادامه مطلب
حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رصد و ارزیابی سیر تحولات ماه های اخیر در روابط تهران با سایر کشورها و به ویژه همسایگان، گویای سرعت گرفتن روند قهقرایی در روابط خارجی کشورمان است. این یادداشت ناظر بر بررسی و تحلیل رفتارهای آن دسته از سیاست زدگان غیرمتخصصی است که بی توجه به شعارهای دولت های جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته همواره بدون برخورداری از دانش سیاسی در حوزه روابط خارجی کشور دخالت کرده و پیامدهای ناخوشایند و پرهزینه ای را به طور مشخص از ناحیه دو کشور پاکستان و افغانستان به مردم، کشور و نظام تحمیل کرده اند.
ادامه مطلب
سید علی موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در طول دوران اشغال ۲۰ ساله افغانستان، علی رغم تبلیغات سهمگینی که علیه ایران در رسانه‌ها و افکار عمومی افغانستان جریان داشت و به طور مشخص مورد حمایت مالی و سیاسی و سیاست‌گذاری فرهنگی غرب و نیروهای نیابتی محلی آن قرار می‌گرفت، در ایران، وضعیت کاملا آرام بود، دولت، کانون‌های تصمیم‌ساز، رسانه، افکار عمومی و شبکه‌های اجتماعی بیش از هر زمان دیگری با مهاجران و پناهندگان، احساس یگانگی و همذات‌پنداری می‌کردند و تلاش و تماس و تعامل در تمام ابعاد قویا جریان داشت و حتی اگر حرکت‌های آسیب‌زای ناشی از ملی‌گرایی برخی افراد و جریان‌ها نیز رخ می‌داد به سرعت با واکنش دولت، رسانه و افکار عمومی مواجه می‌شد و متوقف می‌شد.
ادامه مطلب
مهدی امیرجعفری در یادداشتی می‌نویسد: از یک‌سو، امریکا تلاش می‌کند در قالب سازمان ملل متحد نقش خود در افغانستان را احیا کند و از سوی دیگر، ایران، چین و روسیه تلاش می‌کنند موضوع افغانستان را در قالب ابتکارها و تماس‌های منطقه‌ای حل و فصل کنند.
ادامه مطلب
مهدی امیرجعفری در یادداشتی می نویسد: نگرانی پکن از آیندۀ روابط با طالبان زمانی بیشتر می‌شود که نگاهی گذرا به سیاست همسایگی طالبان نشان می‌دهد این کشور به شیوه‌های گوناگونی برای همسایگان خود بحران و تنش به وجود آورده است.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خصوصیت عجیب و غریب طالبان مبنی بر انطباق پذیری و انعطاف بیشتر در قسمت جلب توجه کشور های دنیا، شرایط را برای این تعامل مساعده ساخته است. طالبان در این عرصه، با هوشمندی بیشتری عمل کرده اند و توانسته اند تا حدودی قفل های بسته را به روی شان، بگشایند. دیگر برای طالبان، احساسات عقیدتی، دینی و ایدیولوژیک مهم نیست. بحث تداوم در قدرت و حفظ آن، در اولویت قرار دارد.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ایران در منطقه ای واقع شده است که امکان ارتباط کشورهای محصور در خشکی را در سه جهت شمالی، آسیای مرکزی(شامل پنج جمهوری ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان) در شرق دریای خزر و قفقاز (جمهوری آذربایجان و ارمنستان) در غرب دریای خزر و افغانستان در شرق را با آبهای آزاد فراهم می سازد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حال حاضر، جبهات گوناگونی در استقامت مختلف افغانستان، مخصوصا شمال و شمال شرق افغانستان، خیلی جدی فعال است. جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود در ولایت های شمال و شرق و هم در مرکز فعال است. تخمین زده می شود در حدود چهار هزار نفر در این جبهه فعال باشند. این جبهه توانسته است شمار از نیروهای خود را در کوهستان‌های پنجشیر نگه دارد و به تدریج نیروها و حوزه عملیاتی خود را گسترش دهد. در حال حاضر، مسعود و سایر اعضای این جبهه، در تاجیکستان اقامت دارند. جبهه آزادی ملی که در حال حاضر، نیروهای این جبهه عملیات‌های ضد طالبانی را در ولایات اندراب، تخار، قندوز و بدخشان انجام می‌دهند. جبهه افغان‌های آزاد که هیچ رهبر نمادینی ندارد، این گروه در ولایات کابل، کاپیسا، خوست و پروان فعالیت دارد و ارتباطاتی با «جبهه مقاومت ملی» به رهبری احمد مسعود دارد.
ادامه مطلب
حسن محسنی فرد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همچنین برخی ناظران استفاده گروه های مسلح بلوچ از شیوه های انتحاری (تروریسم انتحاری) در مبارزات خود را از ارتباط آنها با نیروهای تحریک طالبان متاثر دانسته اند، گرچه بلوچ ها آن را رد می کنند.
ادامه مطلب
غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طی سال های اخیر حسن هم جواری از سوی ایران در قبال پاکستان با انجام اقدماتی نظیر هدایت خط لوله صلح تا نقطه صفر مرزی، فراهم کردن امکانات صادرات برق، عدم تعدی به خاک این کشور با وجود حملات تروریستی متعدد از آن سوی مرزها از طرف ایران، نسبت به این کشور ادا شده است.
ادامه مطلب
ماندانا تیشه یار در یادداشتی درباره همایش بین المللی جریان شناسی مقاومت در افغانستان برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران یکی از مهمترین کانون های پذیرش دانشگاهیان افغانستانی در سال های اخیر بوده است. راست است که اینک شمار استادان و دانشجویان افغانستانی در ایران، بیش از هر کشور دیگری است. پیوستگی های زبانی، فرهنگی، دینی و تاریخی میان ایرانیان و مردم افغانستان و نزدیکی جغرافیایی به سرزمین مادری، سبب شده است که بسیاری از روشنفکران افغانستانی ترجیح دهند که ایران را به عنوان نخستین خانه پس از مهاجرت برگزینند.
ادامه مطلب
فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می‌توان به درستی افغانستان را به عنوان سرزمینی دید که اهمیت اش وابسته به موقعیت جغرافیایی متمایزی است که از آن برخوردار است. موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که اگرچه برای عملیات نظامی ایده آل نیست اما از جهت شکل دادن به ارتباطات تجاری میان شرق و غرب از سابقه و ظرفیتی چشم‌گیر برخوردار است. کریدور واخان یکی از مناطقی است که می‌تواند مانند گذشته‌های دور، ظرفیت ویژه‌ی جغرافیایی افغانستان را بالفعل کند.
ادامه مطلب
حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف از این مقاله، بازخوانی مصائب و مشکلات مهاجران افغانستانی مقیم ایران نیست؛ بلکه ریشه یابی مشکلات فراروی ایشان و ارائه راهکارهایی برای برون رفت از این وضعیت بغرنج هدف اصلی است؛ آن هم در شرایطی که جریان افغانستانی ستیزی در ایران می رود تا از کنترل خارج شود که آثار ویرانگر آن در بلندمدت فقط گریبان مهاجران افغانستانی را نخواهد گرفت!
ادامه مطلب
ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف از برگزاری گردهمایی نمایندگان نهادهای مطالعاتی در مسکو برای بررسی تاثیرات امنیتی وضعیت افغانستان بر منطقه، رایزنی و گفت وگو درباره شرایط کنونی افغانستان و تعریف ابتکارهای نوین برای همکاری میان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی با دیگر کشورهای منطقه که عضو این پیمان نیستند، بود. در ادامه کوشش شده تا با دسته بندی مطالب طرح شده در این گردهمایی تخصصی، رویکرد اصلی بحث ها و نتایج به دست آمده از این برنامه ارائه شوند.
ادامه مطلب
محمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حوزه ی تمدنی ایران که جغرافیایی مشخص چه از نظر تاریخی و چه از نظر مردمی، فرهنگی و زبانی دارد، اساساً جمهوری اسلامی هیچ دخالتی نکرده است. با وجود اینکه جمهوری اسلامی تنها دولتی بود که کشورش بیشترین قرابت هویتی را با افغانستان داشت اما در قبال تغییر دولت در افغانستان و تشکیل مجدد امارت طالبان، مطلقا نظاره گر بود تا بازیگرانی همچون پاکستان نقش اصلی را ایفا کنند. حتی در قبال حق آبه ی هیرمند نیز کاملاً محجوب به حیا و با گذشت بوده است. در مورد جنگ بین دولت باکو و ارمنستان بر سر آرتساخ، مطلقا هیچ دخالتی نکرد، حال آنکه حتی با دولت الهام علی‌اف که تمایلات کاملاً ضد ایرانی دارد، تنها به سبب مسلمان بودنش، همدلی داشت. حتی پس از فروپاشی شوروی با وجود اینکه عده ای در اران و شروان، به خصوص تالش ها خواهان الحاق مجدد به ایران بودند اما از آن زمان تا کنون دولت جمهوری اسلامی ایران هرگز ادعایی بر قفقاز نداشته است.
ادامه مطلب
مردی سی ساله ساکن کابل که پس از بازگشت دوباره طالبان شغل خود را از دست داد، در نظر دارد برای امرار معاش به طور مخفیانه به ایران کشور همسایه نقل مکان کند. این مرد در ابتدا تلاش کرد که از طریق بستگان خود یک شغل معمولی در افغانستان پیدا کند ولی در نهایت موفق نشده است. به گفته این مرد، همسر و پنج دخترش که با وی زندگی می کنند، در ابتدا سعی کردند که با صرفه جویی در مواد غذایی هزینه های زندگی را کاهش دهند ولی با پیشرفت تورم زندگی آنان روز به روز سخت تر شده است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: «گرفتن گذرنامه زمان زیادی طول می کشد و مهاجرت غیر قانونی راهی سریع تر و ارزان تر برای خروج از کشور است. پس از قدرت گرفتن دوباره طالبان برای بیشتر شهروندان هیچ شغل و مواد غذایی وجود ندارد. هر چند ترک خانواده واقعا سخت است ولی چنانچه به کشور خارجی مهاجرت نکنم، ممکن است خانواده من از فقر بمیرند.»
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره مطالب مطرح شده در رسانه‌ها در خصوص زمین‌های کشاورزی پشت دیوار مرزی با افغانستان گفت: ایران حاکمیت خود را بر مرزهای خود اعمال کرده و می‌کند.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تاریخ روابط بین الملل ثبت است که وینستون چرچیل برای چندین هدف که جای بحث جداگانه می طلبد با ژوزف استالین، رهبر شوروی، بدون اطلاع آمریکایی ها، اروپای شرقی را بین انگلیس و شوروی سابق تقسیم کردند.
ادامه مطلب
دریاچه هامون اکنون تقریبا کامل خشک شده است. یکی از دلایل خشکسالی: آب رودخانه هیرمند به طول بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر در همسایگی افغانستان که به دریاچه هامون می ریزد، در سمت افغانستان پشت سدها متوقف می شود. قرار بود یک توافقنامه از سال ۱۹۷۳ استفاده از آب هیرمند را تنظیم کند. با این حال، در جریان گرمایش زمین، افغانستان نیز تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد. آخرین پروژه سدسازی که در سال ۲۰۲۱ تکمیل شد، برق و آبیاری استان نیمروز را فراهم می کند.
ادامه مطلب
وی در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان در پی سفر حسین امیرعبداللهیان به باکو و اظهارات اخیر وزیر خارجه آذربایجان و همچنین موضوع بازگشایی سفارتخانه آذربایجان در تهران نیز گفت: در مسیر خیلی خوب و سازنده دوجانبه قرار گرفتیم و دو طرف اتفاق نظر دارند که آن چیزی که در روند روابط دوجانبه و موضوع ناگوار مرتبط با حمله به سفارت را در چارچوب گفت‌وگوهای دوجانبه عبور کرده و روابط را به مسیر درست خود برگردانند. سفر امیرعبداللهیان مشارکت در جنبش عدم تعهد بود و با توجه به اهمیت روابط دوجانبه و هم دیدار با همتای آذربایجانی و هم گفت‌وگوهای سازنده و مثبتی با رئیس جمهور آذربایجان انجام شد هم نفس این دیدارها و هم گفت‌وگوهای انجام شده همگی بیانگر آن است که خوشبختانه در مسیر درست قرار گرفتیم و اینکه اتفاق نظر وجود دارد از این شرایط با گفت‌وگو عبور کنیم.
ادامه مطلب
مریم وریج کاظمی در یادداشتی می نویسد: از آنجا که امنیت ملی هر کشور در امنیت آب-غذا و انرژی خلاصه می شود با تشدید پیامدهای تغییرات اقلیمی بخصوص در نواحی مرزی که هم از زیرساخت های قوی اقتصادی برخوردار نیستند و هم اینکه به منابع مشترک که در دو سوی مرز قرار گرفته وابسته اند، درگیری ها بر سر منابع طبیعی می تواند به درگیری های قومی ختم شود و خشونت های ناشی از آن در مقیاس محدود به ظهور نهادها و گروه های با ایدئولوژی و یا استراتژی‌های متفاوت از دولت مرکزی بیانجامد که همسو با منافع کشورهای همسایه قرار گیرند.
ادامه مطلب
سعید دانشمند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان نمی توانند از هیرمند با استفاده از موقعیت هیدروپلتیکی خود، مانند کشور ترکیه که توانسته با استفاده حداکثری از منابع آبی دجله و فرات و استفاده از موقعیت هیدروپلتیکی خود با محدود کردن میزان آب ورودی این رودها به عراق و سوریه، باعث مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی و تاثیرات سیاسی، امنیتی و زیست محیطی جدی بر وضعیت این کشورها شده، را به ایران تحمیل کند. سامانه آبی هیرمند جایگاهی که آب دجله و فرات به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و اصلی ترین سیستم رودخانه ای غرب آسیا محسوب می شود را ندارد.
ادامه مطلب
محمد کاظم کاظمی در یادداشتی می نویسد: اخیراً دوباره بحث هیرمند داغ شده است. صرف نظر از مسائل فنی که به عهده کارشناسان است، به نظر می‌رسد که در میان مردم و به ویژه اهل قلم و اهل رسانه دو کشور هم بعضی ابهام‌ها و انتظاراتی وجود دارد که بی‌سبب می‌تواند در تیره‌ساختن مناسبات میان دو ملت اثرگذار باشد.
ادامه مطلب