ایران

فصل بی دردسر آژانس در راه است؟

پشت دیوار سکوت تهران

طبق تقویم کاری، امروز دوشنبه ۲۰ شهریور/ ۱۱ سپتامبر، هزار‌ و‌ ششصد‌ و‌ هفتاد‌‌ودومین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو در ساختمان «مرکز بین‌المللی وین» برگزار می‌شود که موضوع ایران یکی از سرفصل‌هایی است که طبق جلسات پیش، در دستور کار شورا عنوان شده و قرار است راستی‌آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران ذیل قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافق‌نامه پادمان از دستور کارهای این نشست بررسی شود. این نشست تا ۱۵ سپتامبر/ ۲۴ شهریور ادامه خواهد داشت.

ادامه مطلب

رویکرد جدید ایران و روسیه نسبت به تالش‌های جمهوری باکو

تنش دیپلماتیک به دلیل فعالیت تالش‌ها

انجمن‌های تالش ساکن در روسیه در روز هفتم آگوست با شرکت برخی مقامات روس سی‌امین سالگرد تأسیس جمهوری تالش مغان را در شهر یوکاترینبورگ جشن گرفتند. سخنرانان این همایش زابیل محرم‌زاده، الشن حسن‌اف، ظهرالدین ابراهیمی و ایگور والودین (مقام روس) و ایلیا زاخارف (مقام روس) بودند.

ادامه مطلب

ماجراجویی‌های جدید جمهوری آذربایجان در مناطق مرزی با ارمنستان و مرز ایران

خواب شوم الهام علی اف

به نظر می‌رسد داستان ماجراجویی‌های جمهوری آذربایجان در قفقاز بعد از سپتامبر ۲۰۲۰ و جنگ دوم قره‌باغ هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. طی هفته‌های گذشته تصاویر و ویدئوهای زیادی از تحرکات معنادار امنیتی باکو در قالب انتقال تجهیزات نظامی جمهوری آذربایجان به مناطق مرزی با ارمنستان منتشر شده است که دوباره سناریوی احتمالی وقوع جنگ نظامی گسترده را پررنگ می‌کند.

ادامه مطلب

روند جهانی عوض می شود؟

بریکس، شراکت و تغییر

به نظر می‌رسد نشست ژوهانسبورگ نه تنها به علت گستردگی ژئوپلیتیکی بلکه به این علت که مقدمات و عناصر لازم را برای ایجاد یک جناح اقتصادی – سیاسی واحد فراهم کرد، توقفگاهی محوری بود.

ادامه مطلب

خودداری تهران و آنکارا از هر گونه تشدید تنش

خاورشناس روس: آذربایجان حتی فکر جنگیدن با ایران را هم نکند

یوری لیامین، خاورشناس و کارشناس نظامی روس استدلال کرد که در اصل، ایران می تواند بدون مداخله مستقیم و درگیری «روی زمین» با استفاده از زرادخانه موشکی و هوایی خود عمل کند. بسیار تردید دارم که باکو به خاطر سیونیک وارد درگیری نظامی آشکار با ایران شود.

ادامه مطلب

محمود عباس و انتقاد از هولوکاست

اسرائیل در حال اجرای نظام آپارتاید در کرانه باختری است

از قبل هم قابل پیش بینی بودکه هتک حرمت به زنان فلسطینی توسط صهیونیست‌ها بدون واکنش نخواهد بود، کما اینکه این اقدام هتاکانه خشم جنبش‌های حماس، فتح و جهاد اسلامی فلسطین و نیز گروه مقاومت عرین الاسود در نابلس واقع در کرانه باختری را برانگیخت و اقدام نیروهای اشغالگر در برهنه کردن پنج بانوی فلسطینی در الخلیل را به منزله هتک حرمت تمامی خانه‌های فلسطینی دانستند. 

ادامه مطلب

نگاهی به تکرار ادعاهای واهی علیه تمامیت ارضی ایران در بیانیه عربی - ژاپنی

موتیف ضدایرانی!

عد از چینی‌ها و روس‌ها در همراهی و همسویی با ادعای امارات متحده عربی و شورای همکاری خلیج فارس درخصوص مالکیت بر جزایر ایرانی این بار قرعه به نام ژاپنی‌ها افتاد تا توکیو هم این موتیف ضدایرانی را تکرار کند.

ادامه مطلب

چند نکته درباره تحولات سریع قفقاز

جنگ احتمالی سیونیک و رسالت تاریخی ایران

احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرعت زیاد تحولات در قفقاز، تحرکات بازیگران متعدد از جمله امریکا، فرانسه، رفتارهای اشتباه روسیه در قفقاز و خیزش مجدد ماده گرگ پرستان در داخل ایران برای به اشتباه انداختن کشور، وضعیت پچیده ای در ترسیم وضعیت کنونی ایجاد کرده است. 

ادامه مطلب

تخلیه اهمیت ژئوپولتیک بخشی از استراتژی «مرگ با هزاران ضربه کارد»

اِنتروپی و افول ژئوپولتیک ایران، سواحل و جزایر ایرانی خلیج فارس

حسن فتاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چالش ژئوپلیتیکی یکی دیگر از اِنتروپی های مهم در نظام های سیاسی است که در صورت تداوم باعث فروپاشی یک سیستم سیاسی می شود. در سال های اخیر برخی کشورها در دام چالش های ژئوپلیتیکی گرفتار شده اند و در نتیجه اِنتروپی آنها به مرحله خطرناکی رسیده است.

ادامه مطلب

توقف جنگ و شکوفایی

محمد بن سلمان به همکاری با ایران برای آینده بهتر فکر می کند

فقط سه ماه پس از مداخلهٔ ریاض که با حمایت واشنگتن و تعدادی از کشورهای عربی انجام شد، رئیس‌جمهور آن زمان ایالات متحده، باراک اوباما، در کنار دیگر قدرت های جهانی، توافق هسته‌ای تاریخی با ایران را اعلام کرد. این توافق در سال‌های بعد که رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، دونالد ترامپ، از آن خارج شد تحریم‌های سنگینی را بر تهران اعمال کرد، ناکار شد. این اقدام موج تازه ای از ناهنجاری‌های منطقه‌ای مرتبط با جمهوری اسلامی را به دنبال آورد.

ادامه مطلب

تعمیق روابط با چند لایه کردن مناسبات

انتظاراتی که می توان برای نشست سه جانبه ایران – ترکیه – عربستان تعریف کرد

سید وحید کریمی و سید علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی می نویسند: دیپلمات فرانسوی در لندن که یک بار گفت: «با توجه به تونل قطار بین لندن و پاریس و تعداد زیاد ملاقات ها و رفت و آمد هیات های متعدد میان دو کشور اصلا احساس نمی کنم در لندن هستم و فکر می کنم در پاریس هستم.» باید چنین جنسی از روابط میان کشورهای منطقه به وجود آید. به ویژه که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان سه ثقل اصلی غرب آسیا محسوب می شوند.

ادامه مطلب

بررسی ادعاهای رسانه‌ای درباره گزارش جدید آژانس

تنش زدایی در آستانه نشست فصلی شورای حکام

در گزارش‌هایی مداوم، مواضع اخیر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی، مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز برخی اخبار منتشر‌شده درباره محتوای گزارش آتی آژانس در آستانه نشست فصلی شورای حکام در سپتامبر بررسی شد. حال پیرو همان تحلیل‌ها اکنون برخی رسانه‌ها مدعی هستند با رؤیت گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران دست به کاهش یا آهسته‌کردن روند غنی‌سازی خود در تأسیسات هسته‌ای زده است که در صورت صحت در مغایرت جدی با گفته‌های یکشنبه هفته گذشته محمد اسلامی مبنی بر ادامه روند غنی‌سازی مبتنی بر قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها قرار دارد. در همین زمینه رئیس سازمان انرژی اتمی روز ‌پنجم شهریور پس از رونمایی از «رادیونوکلئیدسزیم-۱۳۷» در جمع خبرنگاران در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران به‌صراحت تأکید کرده بود که «غنی‌سازی طبق برنامه اقدام راهبردی در چارچوب تدابیر کلی نظام انجام می‌شود».

ادامه مطلب

پروژه ای که مخالفان عراقی بسیاری دارد

درباره کلنگ زنی پروژه راه آهن بصره - شلمچه

سید رضا قزوینی در یادداشتی می نویسد: بزرگترین استدلال مخالفان این است که با این اتصال، رونق بنادر عراق و اهمیت آنها به ویژه بندر فاو در ترانزیت کالا به سود بندر امام خمینی فروکش خواهد کرد چرا که هم هزینه ترانزیت کالا و هم زمان جابه جایی از طریق قطار و خط آهن شرایط به سود بنادر عراق نخواهد بود و بندر امام خمینی جلودار تجارت دریایی منطقه می شود.

ادامه مطلب

سیاست تهران تغییر نکرده است

مستلزمات پروژه ایران: اخراج آمریکا و محو اسرائیل

ایران در چارچوب این پروژه، گروه های مسلح مرتبط با سپاه پاسداران را تاسیس و مسلح و تامین مالی کرد و هیچ علامتی نیست که نشان دهد ممکن است از این پروژه دست بکشد. از نظر ایران موفقیت این پروژه مستلزم دو موضوع مهم است که فراتر از همه اقداماتی است که تا کنون در منطقه انجام داده است. موضوع نخست، اخراج آمریکا یا دست کم نیروهای آمریکایی از خاورمیانه است که آن را «غرب آسیا» می نامد و موضوع دوم، محو اسرائیل از صحنه روزگار است. 

ادامه مطلب

باید به سیاستگذاری هزار کلید رجوع کرد

سیاستگذاری شاه کلید، تکرار زیان‌آور

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از مؤلفه‌هایی که سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی را پیچیده و سخت فهم می‌کند، سیاست‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارهای تکراری است که در سیاستگذاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. برخی سیاستگذاران ارشد سیاسی برای راحتی کار خود، گریز از فضای انزوای سیاسی و ... به سیاست تکرار سیاست‌ها در سیاستگذاری خود به‌خصوص در سیاستگذاری خارجی تمایل دارند. در چنین رویکردی است که سیاستگذار برای مقابله با مسائل، مشکلات، بحران‌ها و ... به تکرار یک سیاست یا تاکتیک متوسل می شود و این سیاست یا راهکار یگانه را برای همه مشکلات و مسائل خود به کار می‌برد، مانند اینکه از یک کلید برای باز کردن همه درها و قفل‌ها استفاده شود!

ادامه مطلب

بررسی نگاه و عملکرد میخائیل گورباچف در قبال جنگ ایران و عراق به مناسبت اولین سالمرگ او

بندبازی شوروی در هشت سال دفاع مقدس

نعمت الله ایزدی می گوید: زمانی که گورباچف روی کار آمد و شعار تنش‌زدایی با جهان را مطرح کرد، طبیعتا اتحاد جماهیر شوروی باید روی نقاطی که مناقشه جدی در آن وجود داشت، تمرکز می‌کرد که به نظر من یکی افغانستان بود و دیگری ایران.

ادامه مطلب

بررسی سیاست‌های شوروی در قبال جنگ ۸ ساله تحمیلی در گفت‌و‌گو با ناصر نوبری به مناسبت اولین سالمرگ گورباچف

گورباچف یک موضع ثابت در قبال جنگ ایران و عراق نداشت

ناصر نوبری در گفت گویی معتقداست که مهمترین ویژگی تفکر سیاسی گورباچف که نام آن را  "تفکر نوین سیاسی' گذاشته بود این بود که اولویت نظامی گری و لشکرکشی را در روابط خارجی کنار گذاشته بود.

ادامه مطلب

ایران، روسیه یا ترکیه هدف است؟

پشت پرده‌ تحرکات آمریکا در سوریه و عراق

تحرکات اخیر آمریکا در عراق و سوریه، پرسش هایی درباره انگیزه ها و اهداف تاکتیکی نهفته در پشت این تحرکات ایجاد کرد به خصوص که این تحرکات در شمال شرق فرات تا پایگاه التنف نزدیک مثلث مرزی عراق و سوریه و اردن در امتداد ۶۰۰ کیلومتر مرز سوریه و عراق متمرکز بود. از جمله پرسش ها این است که هدف آمریکا دفاع است یا حمله؟ و طرفی که هدف این تحرکات است کیست، داعش، الحشد الشعبی، ایران، نظام سوریه یا روسیه و ترکیه؟

ادامه مطلب

شیوه جدید عملیات روانی، تزریق شوک‌های مقطعی به تهران

بازی روانی نیوزویک و بلومبرگ!

جلال خوش چهره در یادداشتی تاکید داردکه شیوه جدید عملیات روانی که البته در دو سال گذشته به شکل فعال ادامه داشته، تزریق شوک‌های مقطعی و سپس بهره‌گیری از نتایج آن در خدمت به فلج کردن و یا ایجاد بن بست‌های تصمیم‌سازی برای تهران بوده است.

ادامه مطلب

به دلیل بی مهری های غرب

ایران و روسیه مجبورند دوست هم باشند

به طور بالقوه، کشورهای اروپایی امروز می توانند، به طور غیر قابل قیاسی، بیشتر از روسیه به ایران سرویس بدهند. در تئوری، می توان یک معامله برد – برد را تصور کرد: عدم همکاری با مسکو در ازای سرمایه گذاری و فناوری غربی. تهران قطعا موافقت خواهد کرد. اما، هیچ کس هرگز چنین معامله ای را به ایرانی ها پیشنهاد نخواهد کرد.

ادامه مطلب

بررسی موضع تهران در قبال آزادی تمام پول‌های بلوکه‌شده ایران

توافق بزرگ در راه است؟

در هفته‌های اخیر خبرها و شایعاتی دال بر توافق بزرگ‌تر بین تهران-واشنگتن مطرح بود که علاوه بر آزادی زندانیان دوتابعیتی، توافقاتی در حوزه هسته‌ای، منطقه‌ای و حتی روابط روسیه و ایران را هم شامل می‌شد. پیرو توافق بزرگ‌تر، دیگر موضوع آزادی شش میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران در بانک‌های کره جنوبی مطرح نبود و قرار شده رقمی بین ۲۰ تا ۲۲ میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران در عراق، ژاپن و... آزاد شود. هرچند هیچ‌کدام از دو طرف مذاکره (ایران و آمریکا) تاکنون این توافق بزرگ‌تر را در قالب تفاهم و توافق بدون توافق رسما تأیید نکرده‌اند، اما برخی ادعاها به نحوی حکایت از این دارد که گویا دو طرف به سمت این توافق بزرگ‌تر گام برداشته‌اند.

ادامه مطلب

تهدیدات بالقوه و بالفعلی امارت اسلامی برای تهران

فراز و فرودهای سیطره دو ساله طالبان

محمدحسین عمادی در گفت وگویی تاکید داردکه ما باید حتی‌المقدور از تبدیل درگیری طالبانی - ایرانی جلوگیری کنیم و آن را به یک دغدغه همگانی در سطح کشورهای منطقه تبدیل کنیم

ادامه مطلب

روابط تهران ـ اسلام آباد با چالش های جدی مواجه است

ایده آل ها و واقعیت های روابط ایران و پاکستان

حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه تمایل و ترجیح پاکستان برای فراهم کردن بستر لازم برای سرمایه گذاری کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به مثابه رقبای جدی تهران در حوزه تجارت خارجی و درمقابل، عدم تمایل طرف پاکستانی برای همکاری عملی در جهت اجرای کامل مفاد توافقنامه های پیشین با جمهوری اسلامی به بهانه تحریم ها، مشخص نیست که چرا مقامات سیاسی و اقتصادی نظام همچنان بر لزوم اجرای این توافقات، برگزاری همایش های مشترک اقتصادی بدون دستاوردهای ملموس و تأکید می کنند.

ادامه مطلب

بررسی اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی در آستانه نشست فصلی شورای حکام

زنگ اول، چراغ اول

پس از یک سکوت چند‌ماهه معنادار، هم از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن، رافائل گروسی و هم سازمان انرژی اتمی، در آستانه نشست فصلی شورای حکام دوباره پرونده اختلافات پادمانی و دیگر موضوعات باز شده است. در این میان، زنگ اول را محمد اسلامی زد و چراغ اول را هم او روشن کرد. معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز ‌(پنجم شهریور) پس از رونمایی از «رادیونوکلئید سزیم-۱۳۷» در جمع خبرنگاران در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران در پاسخ به پرسشی درباره مکان‌های باقی‌مانده و گزارشی که از گروسی در نشست آتی خواهیم داشت، عنوان کرد: «مذاکرات با آژانس نیست. موضوع ما تعاملات با آژانس است که در چارچوب پادمان و ان‌پ‌تی انجام می‌شود». به گفته اسلامی، «از چهار مکانی که مطرح بود، دو مکان باقی‌ مانده است که با تعاملاتی که با آژانس داریم، امیدواریم حل شود».

ادامه مطلب

درباره نقش فراموش شده جاسوس بریتانیایی در کودتای ۲۸ مرداد

جیمز باندی که پای سفره ایرانی‌ها نشست

اطلاعات بسیار کمی درباره نورمن داربی‌شایر به عنوان کسی که قطاری از اتفاقات تاریخی را برای سه کشور رقم و نقشه کودتای به این بزرگی را با موفقیت اجرا کرد، در دست است. او با وجود سن پایین، مسئولیت عملیات MI۶ را برعهده داشت و تسلطش به زبان فارسی باعث شد که نزدیک به یک دهه را در ایران و حول و حوش اتفاقات این کشور سپری کند. آغاز ماجرا از مزرعه‌ای خارج از نیکوزیا پایتخت قبرس رقم خورد. زمینی سرسبز با مجموعه‌ای از کلبه‌ها که «مزرعه اِستاد» نامیده می‌شد، جایی بود که عوامل و همکاران داربی‌شایر دور هم جمع شدند تا اعتراضات را در خیابان‌های تهران مدیریت کرده و نهایتا مصدق را برکنار کنند.

ادامه مطلب

برنامه آمریکا برای استفاده از هسته های ترور

احتمال احیای داعش در منطقه تا چه حد جدی است؟

مسعود اسداللهی در گفت وگوی تاکید دارد که اکنون تمرکز امریکا روی گذرگاه بوکمال - قائم در مرز سوریه و عراق است که نقطه اتصال سرزمینی ایران، عراق، سوریه و لبنان را ایجاد می‌کند. این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که بوکمال تنها گذرگاهی است که در اختیار نیروهای محور مقاومت قرار دارد. چون آمریکا بر گذرگاه تنف سیطره دارد و همچنین گذرگاهی که در شرق فرات وجود دارد در دست کردهای سوریه که همسو با آمریکایی‌ها هستند قرار دارد. بنابراین تنها گذرگاه باقیمانده گذرگاه بوکمال است که آمریکا به هر دلیلی تمام تلاش و تمرکز خود را بر این گذاشته است که این گذرگاه را از دست نیروهای محور مقاومت خارج کند که باعث قطع ارتباط ایران زمینی از طریق عراق با سوریه و نهایتاً لبنان شود. به همین دلیل آمریکا اکنون تروریست‌های داعش را برای این هدف سازماندهی و تجهیز کرده است

ادامه مطلب

اشتراک منافع موجب ایجاد نوعی توازن در بهره‌برداری از منافع گسترده در منطقه و جهان خواهد شد

توازن در موضوعیت مؤلفه‌های قدرت و عرصه‌های تولید قدرت

در بخش پایانی متن تحلیلی مصطفی اعلایی برای تبیین بایسته‌های سیاست خارجی متوازن، او روی توازن در موضوعیت مؤلفه‌های قدرت و عرصه‌های تولید قدرت تمرکز دارد و در ادامه به تشریح تحول در مفاهیم سیاسی از‌جمله «قدرت»، «امنیت»، «بازدارندگی» و «توسعه» می‌پردازد. این دیپلمات در نهایت با نتیجه‌گیری از مجموعه آنچه عنوان کرده است، تأکید دارد که یکی از مهم‌ترین وظایف سیاست خارجی ایران جست‌وجوی همه‌جانبه کارشناسی برای شناسایی منافع مشترک با همه مراکز مؤثر در شبکه‌های قدرت جهانی است؛ چراکه به نظر او، اشتراک منافع در ذات خود تولید بازدارندگی کرده و کمک می‌کند کشور از آسیب‌ها و تهدیدها دور نگه داشته شود. در نهایت، اشتراک منافع موجب ایجاد نوعی توازن در بهره‌برداری از منافع گسترده در منطقه و جهان خواهد شد.

ادامه مطلب

بررسی واکنش های پیوستن ایران به بریکس

بریکس، فرصتی برای تهران یا نمایشی از نوع دیگر

پیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک می‌دانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریم‌ها و لاینحل‌ماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بین‌المللی را کم‌اثر می‌کند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر می‌رسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.

ادامه مطلب

مقتضیات پنج موقعیت ژئوپلیتیک ایران (قسمت دوم)

اجزای تشکیل‌دهنده سیاست خارجی متوازن

مصطفی اعلایی در نوشتاری تحلیلی بر این باور است که «سیاست خارجی متوازن» در واقع یک کلیت متشکل از اجزا و عناصر مختلف و متنوع است که در صورت ایجاد توازن در آنها هدف کلی محقق می‌شود. چنان‌که قبلا تأکید شد، برای اجرای «سیاست خارجی متوازن» در مرحله اول باید مؤلفه‌های قدرت و عرصه‌های تولید قدرت در محیط بین‌الملل شناسایی شود و هرکدام از آنها با نگاه متوازن مورد توجه قرار گرفته و در دایره برنامه‌ریزی تعریف شوند. در ادامه بحث، اجزای تشکیل‌دهنده تحت عنوان عناصر و مؤلفه‌های مولد قدرت در محیط بین‌الملل و چگونگی ایجاد توازن در آنها مورد اشاره قرار می‌گیرد:

ادامه مطلب

سود کم با هزینه های بسیار یک پروژه

چالش‌های پیدا و پنهان راه آهن رشت - آستارا

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مسیر دریای خزر و راه زمینی (جاده ای و ریلی) روسیه به آستارا در مرز جمهوری آذربایجان با ایران در استان گیلان، برای مبادلات اقتصادی روسیه با ایران تا دهه های آینده پاسخگو خواهد بود. توسعه کشتیرانی در دریای خزر در امتداد مسیر نخستین تعریف شده در کریدور شمال – جنوب می تواند به حضور پررنگتر ایران در این دریا، افزایش فعالیت کشتیرانی، جلوگیری از تخریب زمین های کشاورزی و جنگ های منحصر بفرد کوهستانی هیرکانی منجر شود.

ادامه مطلب