سه احتمال پیش روی مذاکرات وین
فقدان راهبرد مناسب برای تعامل با ایران موجب شده است هر سیاستی که اتخاذ شود – اعم از دستیابی به توافق یا برخورد نظامی – موجب قدرتمندتر شدن ایران شود.
ادامه مطلبفقدان راهبرد مناسب برای تعامل با ایران موجب شده است هر سیاستی که اتخاذ شود – اعم از دستیابی به توافق یا برخورد نظامی – موجب قدرتمندتر شدن ایران شود.
ادامه مطلببسیاری از ناظران انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری و اظهارات اخیر او را نماد دگرشی اساسی در راهبرد هستهای ایران میدانند اما تصمیمسازیهای هستهای تهران ادامهی همان راهبرد پیشین است و انتخاب رئیسی تغییری در آن ایجاد نکرده است.
ادامه مطلبمقامهای امنیتی پیشین اسرائیل، به شکل فزاینده، از نقش نتانیاهو در مخالفت با توافق اصلی و تشویق ترامپ به خروج از آن انتقاد میکنند. این مقامها میگویند برجام ناقص بود اما رویکرد جایگزین آن بدتر بوده است.
ادامه مطلبتمام گزینههای نظامی و ماجراجوییهای جنگی غرب و کشورهای عربی برای خلع سلاح مقاومت شکست خورد و نتایج برعکسی داشت. از این رو آمریکاییها به دنبال راه حلی بودند که توافق هستهای را راه نجات خود دیدند. به این ترتیب آمریکا از توافق هستهای خارج شد و اروپاییها از اجرایی کردن تعهدات و وعدههای خود عقب نشینی کردند و تحریمهای تاریخی بر جمهوری اسلامی تحمیل شد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: واقعیت حاکم بر فضای هتل کوبورگ، تلاش مشترک همه مذاکرهکنندگانی است که برای برون رفت برجام از بلاتکلیفی و تغییر فضای منجمد و کسالتبار کنونی، توافق را به عنوان «نیاز فوری» در دستور کار خود قرار دادهاند. مشکل، حجم و شکل توافقی است که بتواند برای همه طرفها قابل فروش به افکار عمومی خود باشد.
ادامه مطلبجاوید قربان اوغلی در یادداشتی می نویسد: به وین رفتیم، آن هم با تیمی پر و پیمان که تعجب حتی دوستان ما را نیز برانگیخت. انتظار اولیه این بود که باقریکنی با این لشکر برای شکستن بنبست مذاکرات شش دور قبل رفته و حتما با دست پر بازخواهد گشت. در آن طرف هم که آمریکا صحنهگردان اصلی است، بهصراحت آمادگی خود را برای توافق از طریق «بازگشت متقابل و همزمان هر دو طرف به توافق ۲۰۱۵» اعلام کرده بود. باقری در مصاحبه با الجزیره گفته است: «هر دو طرف درمورد مبانی مذاکرات که همان مفاد توافق هستهای سال ۲۰۱۵ است، توافق کردند».
ادامه مطلببسیاری از ناظران انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری و لفاظیهای اخیر او را نماد دگرشی اساسی در راهبرد هستهای ایران میدانند اما تصمیمسازیهای هستهای تهران ادامهی همان راهبرد پیشین است و انتخاب رئیسی تغییری در آن ایجاد نکرده است.
ادامه مطلبشرکای اروپایی توافق نیز از فشار زمانی مذاکرات باخبرند. اما مشکل این است که نظر و نقش آنها واقعاً تعیین کننده نیست. نقش میانجی مهم است، به خصوص که آمریکا فقط به طور غیرمستقیم در مذاکرات جاری شرکت می کند، اما اروپایی ها به سختی می توانند ضامن واقعی توافق باشند.
ادامه مطلبدر پاسخ به بیانیه اروپا، میخائیل اولیانف، نماینده روسیه و سخنگوی اصلی تیم مذاکره کننده این کشو گفت: فرصت برای تغییر وجود دارد و برای ناامید شدن زود است.
ادامه مطلبوی گفت: مردم از مذاکره کنندگان انتظار دارند منافعشان به صورت قطعی و با دقت لحاظ شود و دولت ایران عزم جدی داشته برای اینکه به توافق خوب برسد. طرف مقابل بهتر است آخر این هفته که به وین میآید با پیشنهادهای مشخص درباره متونی که ایران ارائه کرده به خصوص در مورد بخشهای رفع تحریمی به وین بیاید.
ادامه مطلبگیل مورسیانو می گوید: «لحن ها تغییر کرده است. جو بایدن و نفتالی بنت توافق کرده اند که دیگر اختلاف نظر را در ملاء عام نشان ندهند، یکدیگر را شرمنده نکنند و هماهنگی بین دو دولت را بهبود بخشند.»
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: آنچه پرسش برانگیز است، این است که چرا هم زمان با آغاز مذاکرات وین تحرکات نظامی روسیه در مرز اوکراین افزایش می یابد و هر چه به دقایق آغاز مذاکرات نزدیک می شویم، تنش ها میان روسیه و اروپا و امریکا در اوکراین افزایش می یابد؟ یا در حالی که تیم های مذاکره کننده به پایتخت های یکدیگر برگشته اند و قصد دارند طی روزهای آینده مجددا به مذاکرات برگردند، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به منطقه سفر می کند، در ابوظبی از شکست مذاکرات سخن می گوید و از این که احتمالا دور جدید گفت وگوها به این زودگی ها آغاز نشود و در عربستان سعودی شدیدترین حملات دیپلماتیک را متوجه ایران می کند و همسو با مواضع ریاض از لزوم برخورد با آنچه تهدیدهای منطقه ای و موشکی ایران می نامد، سخن می گوید؟
ادامه مطلباسرائیل باید از سیاست فشار حداکثری علیه غزه که چهارده سال است بدون نتیجه ادامه دارد درس عبرت بگیرد. محاصره اقتصادی غزه با این هدف صورت گرفته که تهدید حماس علیه اسرائیل را از میان ببرد، از دستیابی این گروه به جنگ افزار پیشگیری شود و حتی انقلابی از سوی توده های فقیر ساکن غزه علیه حماس به راه افتد. بر خلاف مناقشه با ایران، اسرائیل در برخورد با غزه بارها گزینه نظامی را به کار گرفته است. نتیجه این سیاست ها چه بوده؟ امروزه، اسرائیل تلاش می کند تا با شرکای عرب خود با حماس به توافق بلند مدت دست یابد که شامل لغو تحریم ها و ارائه کمک های اقتصادی برای بازسازی زیرساخت ها در غزه است تا حماس را از گشودن آتش به سوی اسرائیل بازدارد. اسرائیل می داند که رسیدن به توافقی این گونه با حماس تضمینی برای به رسمیت شناخته شدن از سوی حماس ندارد و به تغییر ایدئولوژی یا خلع سلاح حماس نخواهد انجامید. توافقی نیز که قدرت های جهانی تلاش می کنند با ایران به دست آورند همین گونه است، دادن امتیاز برای توقف پیشرفت برنامه هسته ای ایران.
ادامه مطلبمسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فارغ از هیاهوهای رسانه ای و حاشیه های مطبوعاتی، آنچه در نهایت از فحوا و صراحت کلام طرفین ایرانی و غربی دریافت شد – در بهترین حالت – بی نتیجه بودن گفت و گوها بود. گرچه طرف ایرانی سعی بیشتری در عدم ارائه ارائه تصویری شفاف از روند و برآیند مذاکرات داشته اما برای نخبگان سیاسی و محققین روابط بین بین الملل و پیگیر موضوع برجام، علل ناکامی مذاکرات وین چندان پنهان نیست.
ادامه مطلبآمریکا همچنان بر موضع خود مبتنی بر اصل «بازگشت متقابل» پافشاری میکند. اصلی که به معنای بازگشت تهران و واشنگتن به توافق امضا شده در شش سال قبل اما بدون بحث درباره کاهش یا لغو تحریمهای اعمال شده از سوی آمریکا بر تهران است. اظهارات بیان شده از سوی مسئولان آمریکایی درباره موضوع برنامه هستهای ایران هیچ نرمش و انعطافی را نشان نمیدهد که میزانی از خوشبینی را به وجود آورد.
ادامه مطلبتوماس فریدمن می نویسد: تصمیم دونالد ترامپ به پاره کردن برجام در سال ۲۰۱۸ – تصمیمی که مایک پمپئو و بنیامین نتانیاهو هم مشوق آن بودند – یکی از احمقانه ترین، نابخردانه ترین و زیانبارترین تصمیمات حوزه امنیت ملی آمریکا در دوران پس از جنگ سرد بود.
ادامه مطلبعبدالرحمن ولایتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در موضوع مذاکرات چنانچه بیشتر دقیق شویم مشاهده می کنیم که آمریکایی ها با فرمت سیاسی در فرآیند مذاکرات حضور یافته اند و نه حقوقی و برای همین حاصل این همه نشست و برخاست ها و پروپاگاندای رسانه ای بین المللی و گسیل تمرکز جهانی به وین و هتل کوبورگ و اینترکانتیننتال در نهایت با تغییر کرسی کاخ سفید و حضور دونالد ترامپ بر باد رفت و همه چیز به اصطلاح به تنظیمات کارخانه برگشت.
ادامه مطلبایران خواستار غرامت و جبران ضررهای وارده به خود پیش از امضای توافق هسته ای و بدون هرگونه تغییر یا تعدیل در آن است، ایران هرگز در این زمینه سازش نخواهد کرد و خواستار شناخت طرفی است که خسارت وارده به آن را جبران خواهد کرد.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: مذاکره کنندگان تیم جدید هسته ای کشورمان باید درک کنند که مذاکراتشان سخت و پیچیده است. استفاده از تجربیات تیم های قبلی می تواند کمک شایانی به آنها کند حتی اگر درصدد باشند برنامه ای متفاوت را پیش ببرند. مذاکرات هر چه طولانیتر شود می تواند انگیزه های طرف مقابل از مذاکره را کمرنگ کند و این مساله می تواند پیش از همه خود ما را تحت تاثیر قرار دهد. مذاکرات واقعا نباید کش دار و مذاکره برای مذاکره باشد بلکه به طور واقعی باید مذاکره برای رسیدن به نتیجه در کوتاهترین زمان ممکن باشد.
ادامه مطلبمشخص نیست که موضع دولت جدید ایران در قبال مذاکرات وین عمیقا تغییر کرده یا تنها تغییراتی تاکیتکی است که علت آن تغییر نیاز به توقفی داوطلبانه از سوی طرف ها قبل از آغاز دوباره نبرد دشوار دیپلماتیک است. با این وجود ملاحظه میشود این دولت عجلهای ندارد و به تعیین زمان ازسرگیری مذاکرات وین تمایلی ندارد.
ادامه مطلبپرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کلی گویی ها و بازی با کلمات تیم مذاکره کننده ایرانی را در دو وجه می توان مورد بررسی قرار داد. یک وجه این است که دولت ابراهیم رئیسی هنوز نتوانسته به اجماع مورد نظر در خصوص پرونده برجام برسد و سعی دارد با لفاظی روند را کش دهد تا ببیند پای میز مذاکره چه اتفاقی رخ می دهد. وجه دیگر ماجرا این است که تیم مذاکره کننده ایرانی به دنبال برندسازی جدید برای خودش است و سعی دارد به نتیجه رساندن مذاکرات را با نامی جدید برند خود بکند. در حقیقت ردپای دولت حسن روحانی را در پرونده برجام و مذاکرات وین پاکسازی کند.
ادامه مطلباین مزایا به هیچ عنوان به پای مزایای عادیسازی روابط اقتصادی بین طرفین، آن گونه که در برجام پیشبینی شده است، نمیرسد. اما مزایای خودبهخودی لغو تحریمها آن قدر چشمگیر هست که ایران را به مذاکره پیرامون تعهدات هستهایاش تحت یک توافق احتمالی تشویق کند.
ادامه مطلبواشنگتن به گونه ای رفتار می کند که گویا بازگشت به مذاکرات غیرمستقیم را از تهران گدایی می کند و همچنان بر راه حل دیپلماتیک اصرار دارد. علت این است که دولتمردان اصلی دولت بایدن، دولتمردان درجه دوم در دولت باراک اوباما بوده اند و در مسیری که اوباما و جان کری در مذاکره با تهران پیمودند، همراه آنان بودند.
ادامه مطلبمحمود شوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خودتان هم میدانید که تنشزدایی به معنای زمین گذاشتن دستاوردها نبوده و نیست. اگر بود الآن ما غنیسازی ۶۰ درصد نداشتیم و شما از موضع قدرت سخن نمیگفتید. بنابر این، اجازه ندهید بغضی که نسبت به دولت قبل دارید شما را از جاده انصاف خارج کند.
ادامه مطلبدولت رئیس جمهور ابراهیم رئیسی که به نظر می رسد مایل به پیشرفت در مسیر مذاکره و احیای برجام و خروج از تحریم هاست تا بتواند گام های اصلاحی خود را در سطح اقتصادی تقویت و جایگاه مردمی خود را بهبود بخشد، از حمایت آشکار نیروهای اصلاح طلب و میانه رو برخوردار شده است که حامی رئیس جمهوری سابق و وزیر امور خارجه اش، محمد جواد ظریف در سیاست گشایش به سوی جامعه بین المللی و بازگشت ایران به جایگاه طبیعی خود در سطح منطقه ای و بین المللی هستند.
ادامه مطلباسرائیلیها و لابی آنها در واشنگتن و در راس آنها دنیس راس و مارتین ایندک و... با دستور بنیامین نتانیاهو و برنار کوشنر کسانی بودند که دونالد ترامپ را برای خروج از توافق هستهای و استفاده از سلاح تحریمها تحریک کردند تا ایران تسلیم شود اما آنچه اتفاق افتاد کاملا برعکس بود و اکنون احساس پشیمانی میکنند. نخبگان تندروی اسرائیل اکنون اعتراف میکنند که بیرون کردن ایران از توافق هستهای اقدامی فاجعهبار بوده است و تحریمهای اقتصادی آمریکا ایران را به ویژه در زمینه صنایع موشکی و پهپادی قدرتمند کرد.
ادامه مطلبرای اعضای اوپک پلاس این سناریو مشکلاتی را به همراه خواهد داشت، زیرا قیمت نفت نوسان پیدا خواهد کرد. در حال حاضر در انبارهای ایران، ۸۰ تا ۹۰ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی موجود است که می توانند سریعا وارد بازار شوند. شرکت ملی نفت ایران در حال آماده سازی میدان های نفتی برای بازگشت به بازار و افزایش فروش است. افزون بر آن، تهران در حال مذاکره با مشتریان خود در صورت حاصل شدن توافق با واشنگتن است. در چنین شرایطی، می توان گفت که رویدادهای جدی و جدیدی در خاور میانه در حال وقوع است.
ادامه مطلبروح اله رحمانی فر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در چند روز اخیر جلساتى بین علی باقرى کنى، مسئول تیم مذاکره کنندگان ایران و انریکه مورا، دستیار جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجى اتحادیه اروپا برگزار شد که آخرین آن در تاریخ ۲۷ اکتبر بود. باقرى مذاکرات خود با مورا در بروکسل را جدى و سازنده توصیف و از توافقاتى براى تعیین تاریخ دقیق مذاکرات سخن گفت. به فاصله سه روز روساى جمهوری آمریکا و E۳ در حاشیه اجلاس G۲۰ بیانیه نسبتا تندى علیه برنامه هسته اى ایران منتشر و خواستار بازگشت سریع تهران به وین شدند اتفاقى که مهر بطلانى بر دستاورد احتمالى على باقرى از مذاکره بروکسل تفسیر شد و بدبینى ها به فرایند احیاى برجام را تشدید کرد. بیانیه چهار کشور غربى از پاره اى جهات با نمونه هاى قبلى متفاوت بود بهطوریکه هم در فرم و هم در محتوا جدى تر و تندتر از گذشته و به نوعى اتمام حجت دول غربىِ موثر در توافق هسته اى با تهران محسوب میشود.
ادامه مطلبواشنگتن درباره دور هفتم مذاکرات محاسبات زیادی دارد. نخست این که دولت کنونی ایران کاملا با دولت قبلی تفاوت دارد یعنی دولتی که به توافق به عنوان امکان ادامه حضور اصلاح طلبان در قدرت نگاه میکرد. رئیس جمهوری جدید و تیم او برعکس فکر می کنند و درگیری با آمریکا را ضامن مجبور کردن واشنگتن به لغو تحریمها میدانند.
ادامه مطلبصلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با این اوصاف احتمالا حمله سایبری اخیر یک پروژه مشترک غربی به منظور تحت فشار گذاشتن ایران است تا سیاست دست دست کردن را کنار بگذارد و زودتر به گفت وگوها باز گردد. همچنین در لفافه این پیام را با خود دارد که ممکن است در آینده حملات بیشتر و جدی تری صورت گیرد تا از تاب آوری داخلی کشور برای تحمل تحریم ها و وضعیت اقتصادی نامطوب فعلی کاسته شود.
ادامه مطلب