احتمال بازگشت به وین وجود دارد

نویسنده: حسن فحص 

دیپلماسی ایرانی: بالاخره جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا تصمیم نهایی خود را گرفت و اعلام کرد به خواسته ایران برای لغو تحریم های سپاه پاسداران و خارج کردن نام این نهاد نظامی از فهرست سازمان های تروریستی عمل نخواهد کرد. این تصمیم واشنگتن پس از یک رشته مذاکرات غیرمستقیم با تهران برای دستیابی به توافق اتخاذ شد چرا که ایران پیشنهاد حذف سپاه پاسداران به عنوان یک نیروی نظامی رسمی از فهرست سازمان های تروریستی و باقی ماندن نیروی قدس در این فهرست را نپذیرفت که واشنگتن و کشورهای منطقه، آن را منبع خطر و تهدیدی برای ثبات و امنیت منطقه می دانند. 

این تصمیم دولت آمریکا می تواند دو علت داشته باشد؛ یا واشنگتن تصمیم نهایی خود را برای پایان دادن به مذاکرات برای بازگشت به برجام و اعلام مرگ آن و بازگشت به نقطه صفر و از سرگیری تحریم ها علیه ایران اتخاذ کرده است؛ یا این که واشنگتن نشانه هایی در خصوص امکان عبور از این معضل مشاهده کرده که امکان بازگشت همه طرف ها را به میز مذاکره و احیای امید به بازگشت به برجام را فراهم می کند. 

گفته می شود انریکه مورا، فرستاده اروپا به تهران در دیدار با علی باقری کنی، پیشنهاد جدیدی برای عبور از معضل مربوط به سپاه پاسداران دریافت کرده است. اطلاعات درز کرده نشان می دهد ایران پذیرفته است موضوع تحریم های سپاه پاسداران در مذاکرات برای احیای برجام گنجانده نشود به این شرط که واشنگتن با گشودن این پرونده در آینده و در چارچوب زمانی معین موافقت کند و نیت جدی برای بستن این پرونده داشته باشد. شاید همین موضع بود که موجب شد وزیر امور خارجه ایران بگوید آینده بحران، به تصمیم سیاسی دولت آمریکا و پایبند ماندن به آن بستگی دارد. 

این تحول در موضع تهران همسو با شواهدی است که نشان دهنده آمادگی ایران برای گسترش دامنه مذاکرات به موضوعاتی فراتر از برنامه هسته ای و تحریم های اقتصادی است که در رأس آنها نقش و نفوذ منطقه ای ایران قرار دارد. این مذاکرات می تواند تکمیل کننده مسیری باشد که ایران عملا در این زمینه آغاز کرده است که نشانه آن را در تلاش برای بهبود روابط با عربستان و کمک به حل بحران یمن و همکاری مثبت برای پایان دادن به بن بست سیاسی در این کشور می توان یافت. این تحرکات می تواند پیش درآمدی برای وارد شدن به پرونده های سوریه و فلسطین و لبنان باشد. 

اگر برداشت فوق درست باشد، می توان آن را نشان دهنده تمایل دوجانبه آمریکا و ایران برای بازگشت به مذاکرات دانست. تصمیم دولت بایدن درباره سپاه پاسداران نیز می تواند گامی برای اطمینان بخشیدن به طرف هایی باشد که نگران لغو تحریم های سپاه پاسداران هستند به ویژه اسرائیل که از تلاش برای مانع تراشی در مسیر مذاکرات و فشار بر واشنگتن برای نپذیرفتن خواسته ایران در خصوص سپاه پاسداران، دست بر نداشته است. 

بر اساس این دیدگاه، می توان انتظار داشت طرفی های مذاکره ظرف چند هفته آینده به میز مذاکره بازگردند که این بار به برنامه هسته ای ایران و تحریم ها محدود نخواهد ماند بلکه احتمال دارد نقشه راهی برای حل موضوعات منطقه ای در عرصه های نفوذ ایران ارائه شود. سخنان ابراهیم رئیسی در مسقط در خصوص نقش مثبت عمان در برطرف کردن موانع مذاکره بین ایران و جامعه بین المللی در گذشته و حال در کنار سخنان کمال خرازی، وزیر امور خارجه اسبق ایران در دوحه که سفر مورا به تهران را هموار کننده راه برای از سرگیری مذاکرات توصیف کرد، نشان دهنده حرکت تهران در این مسیر است. به این ترتیب احتمالا وین به زودی میزبان نهمین و آخرین دور مذاکرات بین ایران و قدرت های بزرگ خواهد بود.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11