دولت بایدن هنوز بین امید به توافق با ایران، تردید در مورد فشار بر تهران و حزب‌الله، تهدید به بازگرداندن تحریم‌های «فشار حداکثری» دوران ترامپ و یا انداختن تقصیر همه چیز به گردن دولت قبلی گیر کرده است. شاید بهترین سناریو در خاورمیانه در این مقطع، ادامه وضعیت موجود با تمام ایراداتش باشد.
ادامه مطلب
علی ماجدی در گفت وگویی معتقد است که نبود اجماع سیاسی، تأخیر دولت بایدن در مذاکره با دولت روحانی، تأخیر دولت رئیسی در آغاز گفت‌وگوها، خروج ترامپ از برجام، سیاست کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، صبر استراتژیک تهران و ناتوانی اروپا در حفظ برجام، عواملی هستند که ما را به این نقطه در ابهام هسته ای کشانده است.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سه روز پس از بازگشت بایدن از سفر جنجالی به خاورمیانه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با اهدافی مشابه با همتای آمریکایی خود و به دنبال تقویت روابط با کشورهای منطقه وارد خاورمیانه شد. سفر بلافاصله پوتین به منطقه که تحت الشعاع تمایل روسیه برای مقابله با تلاش‌های بایدن در جهت کسب رهبری دوباره در خاورمیانه قرار داشت، دلالت بر نوعی اعلام حمایت از شرکای خاورمیانه‌ای مسکو و در تقابل با طرح‌های منطقه‌ای دولت بایدن داشت. نکته این که سفر پوتین به تهران چند روز پس از اجرای طرح پدافند هوایی خاورمیانه توسط ایالات متحده صورت گرفت که با هدف همکاری نزدیک بین اسرائیل و کشورهای عربی در برابر تهدیدات منطقه ای ایران انجام شد.
ادامه مطلب
چه توافق هسته ای زنده شود یا نشود، ضروری است که واشنگتن نیز در سیاست دیرپای خود برای انزوای ایران، باز اندیشی کند.
ادامه مطلب
علی بیگدلی عنوان می‌کند که امارات متحده عربی پروژه حضور و نفوذ در مذاکرات هسته‌ای را کلید زده اند. یعنی همانگونه که پیشتر عمانی ها و قطری ها در سایه از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی توانسته اند با نقش میانجی گر، واسط و یا تسهیلگر در گفت وگوهای هسته‌ای خواسته ها، انتظارات و مواضع خود را در مذاکرات بگنجانند، اماراتی ها هم در تلاشند یا خواسته های خود را در مذاکرات هسته‌ای با از سرگیری روابط با تهران محقق کنند و یا اینکه اساساً این مذاکرات را به شکست بکشانند./سیدجلال ساداتیان عنوان می دارد که عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و ...، هم در دولت دونالد ترامپ و هم در دولت جو بایدن سعی کردند از اهرم فشار کاخ سفید به خصوص در حوزه تحریم ها و سیاست فشار حداکثری برای تعدیل سیاست‌های منطقه‌ای ایران استفاده کنند. ولی چون نهایتاً این مهم تا کنون میسر نشده است، لذا کشورهای منطقه از اردن و مصر تا عربستان و امارات و حتی اخیرا بحرینی ها در این مقطع دست به تغییر نگرش و برنامه‌های خود در قبال ایران زده اند و تلاش دارند تا از دالان احیا و ازسرگیری روابط خود با جمهوری اسلامی تبعات سیاست منطقه‌ای تهران را به حداقل برسانند.
ادامه مطلب
پیام آمریکا این است که واشنگتن به سیاست فشار حداکثری علیه نظام ایران از طریق اعمال تحریم های بیشتر با هدف مجبور کردن آن به بازگشت به میز مذاکره و تعامل مثبت با نگرانی بین المللی از فعالیت های هسته ای ایران ادامه خواهد داد.
ادامه مطلب
احمد نقیب زاده در گفت وگویی تاکید دارد: این یک اشتباه راهبردی است که تصور کنیم اگر اردوغان با میزان رای کمتر در انتخابات مجددا پیروز شود، چون در موضع ضعیف‌تر قرار دارد می‌تواند به نفع ایران باشد. ببینید مسئله پیروزی اردوغان با رای ضعیف یا قوی برای سیاست داخلی ترکیه اهمیت، معنا و کاربرد دارد، کما اینکه نحوه پیروزی و میزان رای رئیسی در انتخابات ریاست جهموری سال قبل برای سیاست داخلی ایران معنا دارد. اما اگر اردوغان با هر میزان رایی که مجدداً به رئیسی ریاست جمهوری ترکیه برگزیده شود در سیاست خاجی به معنای آن است که اردوغان، رئیس جمهور ترکیه است و می تواند همان سیاست های قبلی را در قبال ایران، منطقه و جهان پی می گیرد و قطعا همین کار را هم خواهد کرد.
ادامه مطلب
از امروز چهارشنبه جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا سفر منطقه ای خود را با حضور در اسرائیل آغاز می‌کند و بعد از آن راهی عربستان سعودی می شود.این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز سه شنبه هفته پیش رو (۲۸ تیر/ ۱۹ جولای) به ایران سفر خواهد کرد. به موازات آن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همزمان با همتای روس خود وارد تهران خواهد شد تا نشستی سه جانبه را با سیدابراهیم رئیسی پیرامون مسائل مشترک برگزار کنند.با توجه به اهداف هر کدام از این کشورها، به خصوص دو ابرقدرت آمریکا و روسیه برای حضور در منطقه غرب آسیا به نظر می رسد که روزهای پیش رو می تواند روزهایی ملتهب و پر از حوادث باشد که هر کدام از آنها در تعیین سمت و سوی تحولات خاورمیانه به شدت موثر واقع خواهد بود.
ادامه مطلب
جلال میرزایی عقیده دارد که همزمانی سفر ولادیمیر پوتین در هفته آتی برای حضور در ایران با سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان حکایت از آن دارد که وضعیت منطقه وارد مرحله حساس و پیچیده ای شده است که می تواند آبستن وقوع هر سناریویی باشد. عبدالرضا فرجی راد هم این اعتقاد را دارد که سفر جو بایدن با توجه به اقدام روسیه برای قطع صادرات انرژی به اروپا در وهله اول با هدف اقناع کشورهای خاورمیانه در جهت افزایش میزان صادرات و تولید انرژی به بازار جهانی است تا بتواند شرایط را برای کاهش بهای سوخت در پاییز و زمستان پیش رو کند.
ادامه مطلب
سیدعبدالامیر نبوی در گفت وگویی معتقد است که جمهوری اسلامی ایران اگر می¬خواهد روابط پایداری را با عربستان، مصر و دیگر کشورهای عربی کلید بزند باید به همان اندازه که نسبت به منافع و امنیت خود در خلیج فارس حساس است بداند که قاهره، ریاض و هر بازیگر عربی در منطقه هم به روابط سیاسی، نظامی و امنیتی خود در قالب روابط راهبردی با آمریکا اهمیت می¬دهد. اگر جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی و مصر بتوانند حساسیت¬های یکدیگر را درک کنند می¬توان این امید را داشت که روابط تهران با ریاض، قاهره و دیگر کشورهای عربی خاورمیانه روابطی جدی و اثربخش باشد.
ادامه مطلب
در موارد متعدد، ائتلاف های تشکیل شده در خاورمیانه با ناکامی همراه بوده اند و نتوانسته اند برنامه مشترک اعضای خود را به پیش ببرند به همین علت قدرت های منطقه ای و بین المللی به سرعت جای آنها را پر کرده اند.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری کنونی آمریکا کشورهای جهان را به دو گروه دموکراتیک و دیکتاتوری تقسیم کرده است. از این رو موضوع اصلاحات در ساختار منطقه خاورمیانه برای او اهمیت دارد هرچند اولویت اصلی او نخواهد بود. با این حال بایدن از این مسئله به عنوان سلاحی دو لبه به عنوان اهرم فشار و اجرای اصلاحات در چارچوب سیاست های بازار آزاد و حاکم شدن ساختاری دموکراتیک در کشورهای منطقه که قابل قبول باشد، استفاده خواهد کرد.
ادامه مطلب
روشن است که اگر توافقی در کار نباشد یا ایران شروع به تسریع برنامه هسته ای اش به عنوان بخشی از راهبرد گفت وگو بکند، آمریکا نیازمند یک راهبرد بهتر برای بازداشتن ایران است. اما حتی اگر دو طرف به توافقی هم برسند، بازهم دولت بایدن نیازمند بهینه سازی رویکرد بازدارندگی خود است. دلیلش آن است که به محض آنکه تحریم های مرتبط با توافق ۲۰۱۵ برداشته شود، ایران نیاز چندانی به یک توافق تکمیلیِ "طولانی تر و قوی تر" به مانند آنچه دولت بایدن در سر دارد، نخواهد دید.
ادامه مطلب
مروز کشورهای عرب از نظر ژئوپلتیک ضعیف هستند و این شرایط به بازیگرانی مانند ترکیه، ایران و روسیه اجازه می دهد تا از خلاء موجود برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند. چین نیز با روش ویژه خود وارد منطقه مدیترانه شده است و محتاطانه تلاش می کند بدون درگیری روابطش در منطقه را تقویت کند.
ادامه مطلب
حسن فتاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خاورمیانه کنونی در حال سبزه آرایی با حلقه های چند منظوره مکمل ناتو با ابتکار ایالات متحده امریکاست. گسترش ناتو به شرق مهمترین تهدید ترکیبی حقوقی، نظامی، سیاسی و ژئواستراتیک و هیدروپالیتیک فرا روی منافع ملی طیفی از کشورهای مخالف نظم بین الملل لیبرال، مانند ایران، روسیه و چین است.
ادامه مطلب
این روزها مصطفی الکاظمی تحرکات دیپلماتیک جدی را برای احیای روابط تهران – ریاض در دستور کار دارد. سفر همزمان نخست وزیر عراق به ایران و عربستان سعودی و انتشار اخباری دال بر برگزاری دور جدید گفت وگوها در سطح دیپلماتیک بین دو طرف (ایران و عربستان) در بغداد نشان از این دارد که الکاظمی تا به اینجای کار توانسته است امید کم رمقی را برای رفع تنش و تخاصم ایران و عربستان ایجاد کند. اکنون پرسش این است که آیا نخست وزی فعلی عراق می‌تواند گشایشی در روابط تهران و ریاض ایجاد کند یا وساطت وی نیز چون عادل عبدالمهدی، سلف خود فرجامی نخواهد داشت؟
ادامه مطلب
وجه مشترک جنگ روسیه در اوکراین، فشار چین بر تایوان و مجمع الجزایر دریای چین جنوبی و تحریکات ترکیه در آب های سرزمینی یونان و قبرس تجدیدنظرطلبی است. از نظر ژئوپلیتیک، یک قدرت تجدیدنظرطلب درصدد تجدید نظر در معاهدات و موافقت نامه های بین المللی است که آنها را به ویژه در سطح مرزی ناعادلانه و زیانبار تصور می کند.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سفر به خاورمیانه فرصتی برای بایدن خواهد بود تا با توقف در اسرائیل و عربستان سعودی بر طیف گسترده ای از مسائل مورد اختلاف و بی اعتمادی بین متحدان قدیمی متمرکز شود. مذاکرات هسته ای ایران، تولید و قیمت نفت و تعهدات امنیتی ایالات متحده به خاورمیانه از جمله این مسائل خواهد بود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رقابت در آسیای جنوب غربی میان قدرت‌های بزرگ این منطقه مانند ایران، عربستان، ترکیه و ... در سایه تهاجم روسیه به اوکراین و افزایش تنش میان ایران و غرب پیرامون احیای توافق برجام، به حوزه‌های خاصی مانند فرهنگ و آموزش نیز کشیده شده و این رقابت‌ها به گونه‌ای هشدارآمیز به زیان ایران در پیگیری هستند.
ادامه مطلب
رضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از اجماع سازی جهانی تلاش ها معطوف به ارجاع دوباره پرونده ایران به شورای امنیت (ذیل فصل هفتم) خواهد بود و همزمان آمریکا فشارهای اقتصادی و تهدیدهای نظامی نسبت به ایران را افزایش خواهد داد. هدف نهایی پروژه ائتلاف سازی در منطقه محاصره و برخورد با تنها بازیگری است که همچنان در مقابل پروژه کلنگی شدن منطقه مقاومت کرده است.
ادامه مطلب
در مواجهه با مخالفت گسترده عمومی، هیچ یک از «عادی سازان» جدید هرگز به دنبال تاییدیه مردم خود از طریق همه پرسی در موضوع روابط با اسرائیل نیستند. همین هم این واقعیت را تایید می کند که اکثریت اعراب در هر کشوری که باشند هرگز صلح با اسرائیل آپارتاید را نمی پذیرند، مگر اینکه برادران فلسطینی آن ها از حقوق خود برخوردار شوند.
ادامه مطلب
صابر گلعنبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه سخنان شاه اردن را پراهمیت می‌‌سازد، تحولات و اتفاقاتی است که چند ماهی است خاورمیانه در جهت تشکیل یک پیمان نظامی مشترک میان متحدین آمریکا حرکت می‌کند. همین چند روز قبل هم وزیر اسرائیلی بنی گانتز از تلاش با "شرکای منطقه‌ای" برای تاسیس ائتلافی نظامی به رهبری آمریکا خبر داد.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: پادشاهی قطر در تعقیب سیاست‌هایش و نیز تنش‌های جاری در روابط شورای همکاری خلیج فارس با ایران، سیاست حفظ نزدیکی روابط با تهران را دنبال کرده است. در واقع قطری‌ها روابط خوب با تهران را امکانی برای ایجاد امنیت خود مقابل تهدیدهای دیگر رقیبانش در جنوب خلیج فارس می‌دانند
ادامه مطلب
سیداسدالله اطهری در گفت وگویی معتقد است که شرایط حساس کنونی در منطقه که یک فرصت مغتنم برای افزایش نفوذ ترکیه در خاک سوریه است تا بتواند مناطق بیشتری را تحت کنترل خود درآورد و در عین‌حال نیروهای مسلح کرد را هم محدود کند. نکته مهم دیگر به وضعیت داخلی در ترکیه باز می گردد. به هر حال این کشور خود را برای انتخابات ریاست جمهوری و مجلس در سال آینده آماده می‌کند. اردوغان با توجه به شرایط اقتصادی و تورم شدید در این کشور سعی می‌کند با اقداماتی در سوریه یک ابزار انتخاباتی برای خود ایجاد کند.
ادامه مطلب
جاوید قربان‌اوغلی در یادداشتی می نویسد: ، به جرئت می‌توان گفت تحولات دو دهه اخیر در منطقه نمایانگر اجرائی‌شدن این طرح با موفقیت در برخی ابعاد این پروژه و البته ناکامی در مواردی دیگر است. در همان زمان گفته می‌شد یکی از اصلی‌ترین هدف‌های این طرح، پذیرش اسرائیل از طریق شناخت موجودیت آن از سوی رژیم‌های عربی و اسلامی و حل منازعه دیرپای خاورمیانه از این طریق است.
ادامه مطلب
ابوالقاسم دلفی در یادداشتی می نویسد: سفر ماه آوریل گذشته اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، به ریاض پس از ماجرای قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ در استانبول و دیدار وی با بنسلمان، ولیعهد سعودی، روابط دو کشور عربستان و ترکیه را که در بسیاری از موضوعات منطقه‌ای و به‌ویژه دیدگاه‌های دینی - مذهبی دو کشور در جهان اهل سنت در انجماد کامل به سر می‌برد، دچار تحول کرد و روند عادی‌سازی روابط فی‌مابین را با سفر آتی و منطقه‌ای محمد بنسلمان که در این هفته به سه کشور مصر، اردن و ترکیه انجام می‌شود، وارد مرحله نوینی خواهد کرد.
ادامه مطلب
مینسکین پی و سید رحمان موسوی در یادداشتی مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: تردید چین برای پیشبرد منافع امنیتی خود در خاورمیانه نشان می دهد که این کشور به خوبی از این موضوع آگاه است. حتی در مورد ایران که می تواند به عنوان نماینده ای در رقابت استراتژیک چین با ایالات متحده عمل کند، چین از اقداماتی که می تواند روابطش با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس را به خطر اندازد، اجتناب کرده است.
ادامه مطلب
وقتی هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه اسبق ایالات متحده آمریکا در مصاحبه با روزنامه بریتانیایی «ساندی تایمز» پیش بینی می کند که «رویدادهای بزرگی در راه خاورمیانه و آسیاست» این بدان معناست که منطقه خاورمیانه در حال حاضر در آستانه جنگ قرار دارد؛ چرا که این شخصیت شیفته منطقه است و حوادث آن را دنبال می‌کند و در ورای بزرگترین حادثه‌ای است که به امت عربی ضربه زد هنگامی که زمینه جنگ اکتبر را فراهم کرد.
ادامه مطلب
سیدعلی سقائیان در گفت وگویی تصریح کرد که مهمترین مسئله به خاستگاه ژئوپلتیک خود ایران و فلات ایران باز می گردد. ما در رابطه با موقعیتی که داریم به «یک فرابرتری» و «فرادستی» ژئوپلتیک رسیده ایم. همانطور که در سوال نخست اشاره کردید علاوه بر اینکه ایران جزئی از خاورمیانه به شمار می‌رود در کنار منطقه قفقاز جنوبی، آسیای جنوبی و آسیای میانه قرار دارد. هر کدام از این مناطق ژئوپلتیکی دارای بافت مکانی و اقتضائات اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک، فرهنگی، تمدنی و حتی نظامی، امنیتی و دفاعی خود هستند. این ویژگی فرابرتری و فرادستی ژئوپلتیکی ایران را هیچ کدام از کشورهای منطقه ندارد.
ادامه مطلب
علی رغم اینکه ترکیه و ایران دو قدرت منطقه‌ای هستند، مدتهاست که بر سر دستیابی به نفوذ در بسیاری از کشورهای همسایه یعنی کشورهایی که آنها را حیاط خلوت خود می‌دانند، بایکدیگر رقابت می‌کنند؛ اما این رقابت تحت سیطره بود و به بحرانی در روابط تبدیل نشد؛ اما جهش جدید ترکیه برای جنگ علیه حزب کارگر کردستان و شاخه سوری آن (یگان‌های مدافع خلق) در کنار نرمش اخیر آنکارا در روابطش با کشورهای منطقه پرسش‌هایی را درباره آینده هم‌زیستی ترکیه و ایران برانگیخته است.
ادامه مطلب