خاورمیانه جدید: نفت، هوش مصنوعی و «استبداد مصلحت گرا»

دیپلماسی ایرانی: هفته نامه انگلیسی «اکونومیست» صفحه اول خود را به تحولات در حال وقوع در خاورمیانه و نقشی که پادشاهان و امیران نفتی ثروتمند خلیج فارس در ایجاد نظم جدید منطقه ای «به تصور خود» ایفا کردند، اختصاص می دهد. مجله انگلیسی اکونومیست با عکسی از آسمان‌خراش‌های کاملاً جدید با عنوان «خاورمیانه جدید، وعده‌ها و خطرات» روی جلد خود به موضوع دگرگونی‌ها و تغییرات عمیق در این منطقه چه از نظر سیاسی و چه از نظر اقتصادی اختصاص داده است. عنوان یکی از مقالات این موضوع این است: «کشورهای خلیج فارس می‌خواهند خاورمیانه را به تصور خود تغییر دهند».

اگر فکر می‌کردید خاورمیانه در حال رکود است، اشتباه می کردید. اقتصادهای خلیج فارس یکی از ثروتمندترین و پویاترین اقتصادهای روی کره زمین تحت حمایت قیمت نفت هستند که اکنون به بیش از 90 دلار در هر بشکه رسیده است.

سرمایه‌های بادآورده عظیم نفتی «3500 میلیارد دلار» در «هوش مصنوعی»، ساخت شهرهای آینده‌نگر در بیابان سرمایه‌گذاری می‌شود، در حالی که «صندوق‌های دولتی» که بیشتر با این سرمایه‌های بادآورده نجات یافته‌اند، به شدت در «بازارهای سرمایه جهانی» سرمایه‌گذاری می‌کنند.

ماه مارس گذشته عربستان سعودی و ایران با حمایت پکن توافقنامه آشتی را امضا کردند و این توافق به «رقابتی که از زمان انقلاب ایران در سال 1979 ادامه داشت» پایان داد، در حالی که شدت درگیری ها در سوریه و یمن کاهش یافته است، متخاصمان و «حامیان آنها برای رسیدن به هدف تنش زدایی تلاش می کنند.»

پیمان ابراهیم که در سال 2020 بین اسرائیل و برخی کشورهای عربی امضا شد، هنوز در سطح سیاسی و ژئوپلیتیکی  به آرامش بیشتر منطقه کمک کرده است. اکنون حتی «عربستان سعودی قصد دارد تا دولت یهود را هفتاد و پنج سال پس از ایجاد آن به رسمیت بشناسد».

در سطح بین المللی، «نفوذ جهانی منطقه در حال افزایش است: چهار کشور (عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و ایران) در آستانه پیوستن به باشگاه بریکس هستند.»

اما این نظم نوظهور جدید که با دلارهای نفتی سیراب می‌شود و بر پایه صلح‌سازی، پیشرفت اقتصادی و «استبداد مصلحت گرا» استوار است، از چالش‌ها و خطرات مصون نیست. با خروج امریکا از منطقه، «منطقه باید مسئولیت بیشتری را برای امنیت خود بپذیرد» و در عصر انتقال انرژی و کاهش تدریجی منابع شرکت‌های نفتی، «اقتصادهای محلی خود را متنوع کند». اکونومیست نتیجه می گیرد که پیامدهای تغییرات آب و هوایی به ویژه برای منطقه بسیار جدی است.

منبع: کوریه اینترنسیونال / تحریریه دیپلماسی ایرانی