شراکت شکننده ایران و روسیه
مشکلات روسیه با غرب به آغاز دوران پس از جنگ سرد بازمیگردد. مشکلات ایران با غرب نیز سابقهای طولانی دارد. بنابراین، ایران و روسیه بیاعتمادی عمیق و ریشهداری نسبت به نظم غربی (و اصلاحات مورد حمایت غرب) دارند
ادامه مطلبمشکلات روسیه با غرب به آغاز دوران پس از جنگ سرد بازمیگردد. مشکلات ایران با غرب نیز سابقهای طولانی دارد. بنابراین، ایران و روسیه بیاعتمادی عمیق و ریشهداری نسبت به نظم غربی (و اصلاحات مورد حمایت غرب) دارند
ادامه مطلبالهه سادات موسوی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگرچه دلار همچنان پایه اصلی سیستم مالی جهان است، اما سلطه آن بهطور فزایندهای به چالش کشیده میشود. تنشهای ژئوپلیتیک، تحریمهای اقتصادی و تمایل کشورها به استقلال پولی از جمله عواملی هستند که کشورها را به سوی آن سوق داده است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: در صورت احداث راه آهن رشت آستارا، زیانهای بسیاری به جنگلهای در حال تهدید هیرکانی وارد خواهد آمد. بهترین مسیر همان مسیر ترکیبی زمینی-دریایی-زمینی-دریایی است. بر اساس نظریات منتشر شده در سایتهای تخصصی از سوی کارشناسان ذی ربط، مسیر یاد شده، از نظر اقتصادی و زیست محیطی مناسب تر است.
ادامه مطلبغلامرضا مصدق در یادداشتی می نویسد: در حال حاضر ما از دو مسیرِ ارمنستان و ترکیه با اروپا ارتباط زمینی داریم، با ایجاد این کریدور، ارتباط زمینی ما با اروپا به ترکیه منحصر خواهد شد. به زبان ساده منبعد ارتباط زمینی ما با ارمنستان مستلزم عبور از کریدور نخجوان و آذربایجان خواهد شد. با توجه به روابط استراتژیک و عمیق آذربایجان و ترکیه، هر گاه با ترکیه روابطمان به هر دلیلی شکرآب شود، دو کشور مذکور بهراحتی ارتباط زمینی ما با اروپا را قطع می کنند. قطع درآمد فعلی ایران از ترانزیت کالا و مسافر نخجوان – آذربایجان، از بین رفتن مرز ما و ارمنستان، ایجاد یک راه زمینی و دریائی جدیدِ ارزانتر، کوتاهتر و مطمئن تر برای ترکیه به عنوان رقیب اقتصادی ما به قفقاز، روسیه، دریای خزر و آسیای میانه، فقط بخشی از تبعات ایجاد این کریدور است. این اقدام ۱۰۰درصد در جهت تامین منافع، روسیه، ترکیه و آذربایجان و ۱۰۰درصد ضد منافع ایران است.
ادامه مطلبوحید کریمی و علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی می نویسند: ایران اگر تصمیم به مماشات یا مذاکره یا تذکر یا خواسته یا هشدار یا هر چیز دیگری، به ترامپ و دولت جدید امریکا دارد باید طی همین دو ماه یعنی تا قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید دست به کار شود. سیستم امریکا این گونه است که بسیاری از تصمیمات و نقشهها در همین دو ماه گرفته میشود وقتی که در ۲۰ ژانویه که مساوی با D Day است، رئیس جمهوری جدید وارد کاخ سفید میشود اموراتی که از قبل تصمیم گیری شدهاند اجرایی می شوند.
ادامه مطلبماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اسراییل همواره می خواهد روسیه را راضی نگه دارد تا در سوریه به ایران و به دولت بشار حمله کند و روسها چشم بر این حملات ببندند. در رویدادهای هفتم اکتبر نیز پوتین نگران یهودیان روس ساکن در اسراییل بود. اسراییل از سال ۲۰۲۲ هیچ سلاحی به اوکراین نداده است و البته کاری که حماس در سال گذشته انجام داد، فشارها بر روی روسیه را بسیار کاهش داد.
ادامه مطلبنیکیتا سماگین Nikita Smagin، کارشناس روسی در مورد ایران، پا را فراتر گذاشته و پیشنهاد داده که مسکو ممکن است حتی بهطور مخفیانه از حملات اسرائیل به زیرساختهای نفتی ایران خشنود باشد، زیرا این حملات رقیب اصلی نفت روسیه در بازار چین را از میدان خارج میکند و در نتیجه افزایش قابلتوجهی برای بودجه روسیه فراهم میکند.
ادامه مطلبرئیس جمهوری روسیه گفت: در مورد کمک به ایران، اولاً، ما با رهبری ایران در تماس هستیم، البته در تماس نزدیک، و نقش خود را در ایجاد شرایط برای حل و فصل اوضاع و بالاتر از همه، جست وجوی سازش های متقابل می بینیم. به نظر من این امکان پذیر است. گفت وگوهای من اکنون در حاشیه نشست بریکس نشان می دهد که هیچ کس در منطقه خواهان گسترش درگیری و نوعی جنگ بزرگ نیست، هیچ کس.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مهمترین عاملی که روسیه در اهداف خود در عضویت و فعالیت در بریکس دنبال می کند، مبارزه با سیطره دلار آمریکا در جهان است که روسیه را تحت تاثیر قرار داده است.
ادامه مطلبعباس میرزایی قاضی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به حساسیت بسیار زیاد موضوعات مطروحه با برخی کشورها که روابط با آنها از جایگاه و اهمیت بسیار ویژه ای برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار است، باید انتخاب مترجم با دقت نظر و وسواس بیشتری همراه باشد.
ادامه مطلببا وجود تمام کاستیها و تفاوتهایشان، این چهار قدرت بر اساس یک محاسبه ساده مشترک عمل میکنند: هرچه هر عضو قدرتمندتر و مشکلآفرینتر شود، فرصت بیشتری برای دیگران فراهم میشود تا از هرج و مرج سود ببرند.
ادامه مطلبروح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: منشاء ایجاد چنین مشکلات و چالش هایی برای ایران را باید عدم توانایی ایران در شکل دهی به روابط همزمان همکاری و رقابت با دیگر کشورها در نظر گرفت که نتیجه آن کاسته شدن از قدرت مانور و بازی ایران در معادلات منطقه است.
ادامه مطلبابراهیم رحیمپور در گفت وگویی میگوید: در مورد سرمایهگذاری ایران در بنادر جنوبی روسیه، ایران از توانایی ناوبری در ولگا و مزایای اقتصادی تجارت ترانزیتی از طریق دریای کاسپین راضی است. بازده سرمایهگذاری ما رضایتبخش است. ما همچنین مشتاقانه منتظر توسعه کریدور بینالمللی شمال – جنوب از چابهار به اروپا هستیم. جنگ اوکراین توسعهٔ کامل این پروژه را مختل کرد، اما ما پیشرفت مداومی داریم. ما نگرانیهایی درباره تبخیر داریم، اما فکر میکنم این یک مسئله جهانی است. ما به اندازه هر یک از کشورهای ساحلی و بقیه جهان، و شاید حتی بیشتر، به محیط زیست اهمیت میدهیم. این کریدور به ما اجازه داده است تا برخی از فشارهای ناشی از تحریمهای بینالمللی را کاهش دهیم. متأسفانه، ایران نتوانسته است از موقعیت ترانزیتی خود برای به حداکثر رساندن ترافیک تجاری در منطقه به طور کامل بهرهبرداری کند. من معتقد نیستم که مقیاس بحران زیستمحیطی به اندازهای که پرسش شما اشاره میکند، جدی باشد. اگرچه اطلاعات علمی کاملی از وضعیت میدانی ندارم، اما مطمئن نیستم که بحرانی قریبالوقوع در پیش باشد.
ادامه مطلبعلی رغم هشدار کشورهای اروپایی مبنی بر اینکه انتقال موشکهای بالستیک ایران به روسیه به «خط قرمز» در جنگ اوکراین نزدیک شده است، اما شدت تحریمهای اخیر کمتر از حد انتظار به نظر میرسد. اقدامات جدید عمدتاً بر بخش هواپیمایی کشوری ایران تأثیر میگذارد و ممکن است ماه ها طول بکشد تا اجرایی شوند.
ادامه مطلبعلی عیدیپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از چند سال پیش جهت گیری سیاست خارجی ما«نگاه به شرق» بوده که یک راهبرد اشتباه بوده است. در شهریور سال ۱۴۰۰ در اوج مانور دادن طرفداران راهبرد «نگاه به شرق» این بحث را مطرح کردم که ایران به جای «نگاه یکجانبه به شرق» باید «نگاه همزمان به شرق و غرب» را دنبال کند. اکنون بعد از گذشت چندین سال و نگاهی منصفانه به عملکرد چین و روسیه شاید زمان آن رسیده باشد که تصمیمگیران به فکر تغییر استراتژی در سیاست خارجی باشند.
ادامه مطلبسید مهدی ولایتی و سید محمد شفیعی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: برای چندمین بار است که علیرغم ادعای شراکت راهبردی، روسیه خلاف منافع ملی ما قدم بر می دارد. روسیه باید متوجه شود که دست ایران خالی نیست و این نیاز دوطرفه است و اقدام علیه امنیت ملی ایران برایشان هزینه خواهد داشت.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ورود دوباره روسیه به کریدور ناموجود «زنگه زور» دخالت غیر قابل قبول روسیه به روابط ایران با کشورهای هم مرز در منطقه است. ایران ابزار های سیاسی و نظامی در جهت تامین منافع ملی خود را داراست و به روسیه هشدار می دهد که در مسائل داخلی ایران و روابط با همسایگان هم مرز دخالت نکند.
ادامه مطلبافشار سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بارها در طول این سالها به سهم خویش تاکید کردهام هیچوقت روسیه و ارمنستان متحد استراتژیک ایران نمیشوند. دست روسیه بارها رو شده اما روسوفیلها در ایران زیر سبیلی رد کردهاند. دست ارمنستان هم تا حدودی رو شده اما ارمنیفیلهای وطنی نپذیرفتهاند! منافع و امنیت ملی کشورها بر اساس منافع متقابل مبتنی بر موقعیتهای ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک قابل احصاست.
ادامه مطلبعلی منصوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: منافع ملی ما عدم حمایت از هیچ یک از طرفین در عین تعامل و گسترش روابط با طرفین را ایجاب می کند؛ امری که به نظر متناقض می رسد. دیپلماسی، هنر مدیریت و استفاده از تناقضات است. امری که امروزه ترکیه از آن به نحو مطلوبی بهره برداری می کند و با گسترش روابط دفاعی با اوکراین و دادن تسلیحات، با روسیه نیز گسترش روابط دفاعی – اقتصادی خود را دارد. این در حالی است که ما هزینه جنگ اوکراین با روسیه را با تحمل چندین تحریم پرداخت کرده ایم اما نتوانسته ایم از منافع اقتصادی آن بهره ببریم که این خود قصه/غصه ای بزرگ است.
ادامه مطلبقهرمان نورانی درآباد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سه سال اخیر این ذهنیت در ایران شکل گرفت که آذربایجان و ترکیه تبانی کرده اند تا "دالان تورانی – ناتویی – صهیونیستی" در آن سوی مرز ایران را ایجاد کنند و به این وسیله تغییرات ژئوپلیتیک جدیدی را در منطقه رقم بزنند. اما احتمالاً به این فرضیه مهم توجه نشد که چه بسا گرداننده بازی ژئوپلیتیک در آن سوی مرز، روسیه باشد و روس ها قصد دارند فصل نهایی استراتژی جدید خود در قفقاز جنوبی را عملیاتی کنند. در واقع از ابتداء مشخص بود که بازیگران دیگر به دلیل محدودیت های جدی ژئوپلیتیکی قادر نیستند قاعده بازی را به نفع خود تغییر دهند. این بدان معناست که ایجاد کریدوری در جنوب ارمنستان با طراحی روسیه در حال پیگیری است نه ناتو، غرب و یا صهیونیست ها.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: دولت چهاردهم باید توازن را در دیپلماسی میان شرق و غرب بازگرداند و همان شعار همیشگی ۴۵ ساله جمهوری اسلامی، یعنی نه شرقی نه غربی، را سرلوحه کار خود قرار دهد. اگر ما در مجامع مختلف بین المللی به روسیه نیاز داریم که داریم، روسیه نیز به ایران در زمینههای مختلف نیاز دارد. قرار نیست روسیه به ما گران فروشی کند و ما رایگان منافع آن را تامین کنیم. علاوه بر آن دولت چهاردهم باید ثابت کند که طرفی در پروندههای نه تنها روسیه بلکه هیچ کشوری نیست. صرفا زمانی وارد پروندهای میشود که منافعش در آن تعریف شده باشد.
ادامه مطلبخدایار سعیدوزیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محور زنگزور که مسیر ترانزیت زمینی از چین به ترکیه و اروپا را میتواند جایگزین مسیر طبیعی طرح جاده ابریشم برای ارتباط شرق و غرب کند به ضرر منافع تجاری اقتصادی ایران خواهد بود که در این مسیر منافع زیادی خواهد داشت و از این گذشته، ایجاد کوریدور زنگزور ضمن تغییر ژئوپولیتیک در شمال ایران و قطع مرز ایران و ارمنستان و عدم دسترسی ایران به اروپا از مسیر ارمنستان، ضمن اینکه تنها راه زمینی ایران به اروپا را محدود به ترکیه خواهد کرد، با رفع نیاز باکو و ترکیه برای ارتباط زمینی به ایران، توازن منافع در منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد که میتواند آثار و تبعات منفی امنیتی سیاسی داشته باشد.
ادامه مطلبمحمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد روابط ایران و روسیه، نه از نوع همکاری راهبردی، بلکه بیشتر همکاری اجباری یا محتاطانه برای مقابله با بحرانهای مقطعی بوده و صرفا عناصری از روابط استراتژیک را در خود دارد. این مسأله واقعیتی تلخ است که می تواند تبعات خطرناکی نیز در سیاست خارجی به دنبال داشته باشد؛ چرا که یکی از شرایط مهم کنشگری موفق کشورها در عرصه بین الملل و تأمین منافع و امنیت ملی، برخورداری از متحدان استراتژیک متعدد است.
ادامه مطلبوی در پاسخ به سؤالی درباره احتمال دیدار بورل و عراقچی در نیویورک گفت: مجمععمومی فرصت بسیار خوبی برای رایزنیهای دیپلماتیک گسترده است و این فرصت بین طرفین از جمله اتحادیه اروپا وجود دارد و توافق بین عراقچی و بورل وجود داشته که این گفتوگوها را در آینده نزدیک داشته باشند و گمان میکنیم مجمععمومی فرصت خوب برای این گفتوگو است. الان برنامه قطعی شدهای در این ارتباط در اختیار من نیست. ولی گمان میکنم این گفتوگو حسب اعلام آمادگی مشترک طرفین در آنجا انجام خواهد شد.
ادامه مطلباحسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران نباید از افزایش نفوذ غرب در ارمنستان استقبال کند، صحیح نیست دقیقا از چشم روسیه به تحولات ارمنستان بنگرد و به گونه ای رفتار کند که در ارمنستان تصور شود، ایران به طور کامل در قفقاز با هماهنگی و بر مبنای نظرات روسیه عمل می کند. زیرا روسیه به علت عدم کمک جدی به ارمنستان در جنگ ۲۰۲۰ و درگیری های بعد از آن و نیز برای حفظ قراباغ در پیش چشم افکار عمومی مردم ارمنستان محبوب نیست. لذا اگر ایران بیش از حد در ارمنستان به روسیه نزدیک شود از نگاه مردم این کشور شریک جرم روسیه خواهد بود و آنها خواهند گفت که ایران بدون اجازه روسیه هیچ کاری نمی کند. لذا ایران باید در نگاه خود به ارمنستان رفتاری مستقل و متعادل داشته باشد و منافع خود را در این کشور با نگاهی پدرانه و همدلانه و با توجیه افکار عمومی پیگیری کند. به خصوص که روسیه در قفقاز با کسی شریک نمی شود و هنوز هم در برابر همکاری با ایران در ارمنستان در برابر تشدید نفوذ ترکیه و ناتو مقاومت دارد.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رهبران کشورهای منطقه قفقاز جنوبی باید بدانند که بر اساس تجربه تاریخی در قرن ۲۰ و ۲۱ قدرتهای بزرگ در شرایط سخت راهی برای توافق پیدا نمی کنند و به طور معمول منافع کشورهای کوچک را قربانی اهداف و منافع خود می کنند.
ادامه مطلباحمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بازگشایی خطوط مواصلاتی منطقهای موضوعی است که هم ایران و هم ارمنستان با ارائه کریدور ارس و تقاطع صلح بر آن تاکید دارند و معتقدند این بازگشایی ها، باید با رعایت حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها و بدون تغییر مرزهای بین المللی صورت بگیرد. از این منظر لاوروف در اظهارات خود آگاهانه از کاربرد واژه کریدور خودداری کرده است کما اینکه مقامات روسیه از جمله معاون نخست وزیر روسیه و مسئول در مذاکرات سه جانبه روسیه ، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، پیش از این بر مخالفت با هر نوع کریدور تاکید کرده اند.
ادامه مطلبهمانطور که از روابط نمادین دفاعی آنها مشهود است، مسکو و تهران دو جنگ کنونی علیه اسرائیل و اوکراین را به طور جدی به هم مرتبط میدانند؛ و چنانچه غرب آنها را از هم جدا کند، اشتباه بزرگی مرتکب میشود.
ادامه مطلبعیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید یکی از اهداف ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس و تقارن آن با شروع به کار دولت جدید با مراسم تحلیف دکتر پزشکیان در ایران، استشمام تغییر و تحول و استقرار دولت شعور و عقلانیت به جای دولت شور و احساس بود. دولتی که با شعار دیپلماسی و تعامل سازنده با کشورها برای حل بحران و رفع تحریمها به میدان آمده است، هنوز بر کرسی ریاست ننشسته باید درگیر چالشی شود که از ابتدای کار تمامی معادلات و محاسبات او را برهم بزند و ناخودآگاه سیاستی پرهزینه بر او و کشور تحمیل شود. تحمیل این سیاست با ترور مهمترین شخصیت سیاسی حماس در فاصله چند ساعته از مراسم تحلیف، قطعاً به تنهایی کار یک شبکه خارجی نمیتواند باشد چرا که اهل فن به خوبی آگاهند، برای کاری چنین دقیق و بینقص ساعتها زمان برای شناسایی و ردیابی لازم است اما اگر ضارب کنار دست او باشد این عملیات از بعد نظامی و عملیاتی قابل درک خواهد بود.
ادامه مطلبعلی اصغر بصیری جم در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بار دیگر سیاست روسی در محک سیاست غرب قرار گرفته، همان گونه که غرب در سال ۲۰۲۲ روسیه را برای درگیری با اوکراین و حمله به آن در تنگنای امنیتی قرار داد اینک نیز یک بار دیگر پوتین با چالشی دیگر مواجه شده، از یک طرف تجاوز اوکراین به خاک روسیه که در تارخ بی معاصر بی سابقه است، از طرف دیگر دولت جدید ایران و سیاست های خارجه اعلامی از طرف آن در خصوص حل و فصل مسائل با جهان و مسئله پرونده هستهای و همچنین پاسخ به ترور هنیه؛ در عین حال رفع ممنوعیت های فروش سلاح به عربستان توسط آمریکا و در نهایت مسئله بازگشت گسترده نیروهای آمریکایی در دریای سرخ و غرب آسیا به بهانه حمایت از اسرائیل در پی واکنش تهران به ترور هنیه، که پوتین توانسته بود با سیاست های غیرمستقیم آنها را از منطقه خارج کند.
ادامه مطلب