اتحاد جماهیر شوروی

اهداف چندگانه ای که دنبال می شود

بحران اوکراین؛ جنگ نیابتی ایالات متحده با روسیه

طاهره حسن پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برگ برنده ای برای ایالات متحده آمریکا به دست داد و با ایجاد سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) درصدد ایجاد امنیت دسته جمعی به نقش خود در مرکب قدرت شد. ایالات متحده آمریکا, مهمترین و بزرگترین مهره اساسی ناتو و یکی از کشورهایی است که با توجه به گسترش کمک های نظامی به اوکراین به نظر می رسد جنگ قدرت را با روسیه در زمین اوکراین بازی می کند.

ادامه مطلب

ترانس نیستریا و زنده شدن خاطرات دوره شوروی

نگرانی مولداوی از دامنگیر شدن جنگ اوکراین

پس از وقوع یک رشته انفجار در این منطقه جدایی طلب در شرق مولداوی، نگرانی از سرایت درگیری ها در اوکراین به این کشور شوروی سابق دوباره زنده شده است.

ادامه مطلب

سقوط روبل و اقتصادی که با تحریم از نفس می افتد

عقبگرد مستمر روسیه به سمت اتحاد جماهیر شوروی

مارکوس ماتیاس کئوپ می گوید همچنین این تلاشی برای دور زدن تحریم ها علیه بانک مرکزی است که ذخایر یورو آن در خارج از کشور مسدود شده است. اما باید این را در نظر گرفت که قراردادهای تامین گاز اغلب بسیار طولانی مدت هستند و بر اساس یورو و دلار منعقد می شوند. اگر پوتین بخواهد آن را اجرا کند، باید قراردادها را به هم بزند. بنابراین می توان این سخنان را فقط به عنوان یک مداخله کلامی در نظر گرفت. اعلام پوتین در حال حاضر باعث شده است قیمت بنزین حدود ۲۵ درصد افزایش یابد.

ادامه مطلب

کشوری که نتوانسته توسعه یافته شود

روسیه؛ قدرتی سیاسی با ضعف های اقتصادی

علی اخوان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قبل از همه چیز برای فهم درست از موقعیت فعلی روسیه به لحاظ سیاسی و اقتصادی بهتر است به تئوری آلوین تافلر موسوم به موج سوم نگاهی انداخته شود. این چارچوب نظری در تبیین جایگاه اقتصادی و سیاسی روسیه در روندهای بین المللی کمک شایانی می کند. تافلر در این نظریه مهم سه موج را در روند توسعه تاریخی ملت ها در نظر می گیرد. اولین موج ابر تمدن ده هزارساله کشاورزی است که در آن نخستین موج دگرگونی اتفاق می افتد. موج بعدی ابر تمدن صنعتی است که ابتدا در اروپای غربی و آمریکای شمالی به راه افتاد و تاکنون نیز در پهنه گیتی در حال گسترش است. موج سوم نیز موسوم به ابر تمدن دانش پایه ای است که در جوامع صنعتی و شرق آسیا در حال پا گرفتن است.

ادامه مطلب

پایان جنگ مهمتر از آغاز آن است

رئالیسم توسیدیدی و جنگ روسیه با اوکراین

احسان شاکری خوئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به تعبیر هنری کسینجر از نمایندگان برجسته مکتب رئالیسم، آغازِ جنگ مهم نیست، پایان جنگ و چگونگیِ پایان آن بسیار مهم است. روسیه، اوکراین و بسیاری از کشورها، در قمار جنگی که فراتر از نزاع دو کشور است درگیر شده‌اند. تحولات آتی و مدیریت پایان جنگ نشان خواهد داد که برنده و بازندۀ این قمار، کدامین کشورها در نظام بین الملل خواهند بود؛ روسیه، اوکراین و یا ناظران و حامیان طرفین جنگ روسیه و اوکراین؟!

ادامه مطلب

نود سال بعد، از قحطی تصنعی تا بحران تصنعی

پوتین جای پای استالین گذاشته است

محمدرضا بارز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ژوزف استالین هیچ وقت فکر نمی کرد در سال ۱۹۳۲ به هنگام اجرای فرمان ایجاد قحطی تصنعی (هولودومور) برای از بین بردن استقلال طلبان اوکراین، درست ۹۰ سال بعد خلف اولیگارش او لقب آزاد کننده اوکراین را به او اعطا کند.

ادامه مطلب

تلاش برای انزوا و یک‌جانبه‌گرایی در سیاستگذاری خارجی ایران

هراس آفرینی از لیاخوف یا اولیانوف روسی، از روسیه تزاری تا روسیه پوتینی!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تقابل نامتوازن افکار عمومی درون ایران و حمله به دیپلماسی فعال دولت سیزدهم از سوی مدعیان منتقد و مدعیان طرفدار دولت، یک طرف به امید جنگ اوکراین هستند تا ایران از اقدام نظامی احتمالی آمریکا دور شود و طرف دیگر به دنبال معامله احتمالی روسیه و آمریکا برای حمله محدود و کوچک آمریکا به ایران هستند!

ادامه مطلب

چرا از تجربه چین بهره نمی بریم؟

چرخش به چپ به اسم اصلاح اقتصادی

موسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: دولت سیزدهم اقتصاد را آن‌گونه تفسیر می‌کند که سیاستمداران شوروی در دهه ۱۹۷۰ می‌کردند و  ایده‌هایی که در این دولت برای سیاستگذاری اقتصادی مطرح می‌شود از جنس سیاست های شوروی سابق است. در این چارچوب، به نظر می ‌رسد تئوریسین های دولتی توصیه می‌کنند دولت به طرف خودکفایی و بستن اقتصاد گام بردارد. 

ادامه مطلب

مبانی امنیت اروپایی و لزوم ورود به حل تنش با روسیه

کلید حل بحران اوکراین در دست اروپاست

خاویر سولانا، دبیر کل اسبق ناتو و عضو برجسته موسسه بروکینگز می نویسد: میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، از تغییراتی که روسیه در دهه‌های آینده با آن مواجه خواهد شد، آگاه بود. او در سخنرانی‌ای که رسماً اتحاد جماهیر شوروی را در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ منحل کرد، اعلام کرد: «ما در دنیای جدیدی زندگی می‌کنیم». در «دنیای جدیدی» که گورباچف به آن اشاره کرد، بخشی از این سرزمین از دست رفته موقعیتی منحصر به فرد در قلب و ذهن رهبران روسیه اشغال کرده است: اوکراین. 

ادامه مطلب

پیامدهای تنش‌های روسیه با ناتو

پوتین در رویای احیای شوروی

محمود فاضلی در یادداشتی می نویسد: پوتین خواستار کنار گذاشتن هرگونه گسترش بیشتر ناتو، مسدود کردن دائمی پایگاه‌های آن در قلمرو شوروی سابق و خروج تسلیحات هسته‌ای آمریکا از اروپا است.

ادامه مطلب

اندر حکایت مذاکره نیابتی ‌

به روسیه اعتماد کنیم یا نکنیم؟

جاوید قربان اوغلی در یادداشتی می نویسد: کافی است جناب رئیسی به سازمان‌های مربوطه دستور دهد به میان مردم رفته و با نظرسنجی کم‌هزینه، بازخورد رفتار نماینده روسیه در وین را در غرور ملی آحاد کشوری که ریاست بر آن را بر عهده گرفته، به مقامات کشور گزارش کنند.

ادامه مطلب

لئونید برژنف و اریش هونکر

بوسه های سوسیالیستی

مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: بوسۀ برژنف – هونکر داستان درازی دارد و در سنت «بوسۀ برادری سوسیالیستی» ریشه دارد. پیشینۀ «بوسۀ برادری سوسیالیستی» به بوسۀ برادری کارگری می‌رسد که از میانۀ قرن نوزدهم در طبقۀ کارگر پدید آمد؛ به نشانۀ همبستگی و تعلق متقابل اعضا به یکدیگر. پس از انقلاب روسیه این رسم در میان دوستداران این انقلاب که خود را به روسیه می‌رساندند باب شد.

ادامه مطلب

آنچه بر نماد صنعتی شوروی گذشت

سرنوشت مشابه شوروی و ایستگاه فضایی میر

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: میر که در روسی به معنی صلح یا جهان است، به عنوان اولین ایستگاه فضایی مدارگرد در سال ۱۹۸۵ به فضا پرتاب شد و پس از ۱۶ سال روسیه به فعالیت آن خاتمه داد و در اقیانوس آرام سقوط کرد.

ادامه مطلب

محدوده شوروی نباید قابل نفوذ شود

حسابرسی پوتین از غرب

پوتین بر «ضمانت های امنیتی» درخواستی مسکو تمرکز کرده که پیش نویس آن هفته گذشته به آمریکا و ناتو ارائه شد که شامل رد هر گونه گسترش در آینده و هرگونه فعالیت ناتو در قلمرو شوروی سابق به عنوان یک منطقه حائل است. در غرب، این موضوع به عنوان حمله به حاکمیت چندین کشور و تلاش برای معکوس کردن پایان پیمان ورشو و اتحاد جماهیر شوروی مورد انتقاد قرار می گیرد. با این حال پوتین گفت، "یک واکنش مثبت کلی" به این پیشنهادها وجود دارد و اعلام کرد که اولین مذاکرات بین نمایندگان روسیه و آمریکا در اوایل ژانویه در ژنو انجام می شود.

ادامه مطلب

پوتین از غرب چه می خواهد؟

پایان دکترین سیناترا: آغاز فنلاندی شدن اوکراین

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فنلاندیزاسیون یک اصطلاح زمان جنگ سرد بود و به رفتار ویژه هلسینکی در طول رقابت شرق و غرب و تمهید آن برای جلوگیری از قورت داده شدن بدست غول همسایه شرقی می پرداخت. فنلاند بر خلاف کشورهای کمونیستی شرق و مرکز اروپا دارای نظام دموکراسی و اقتصاد بازار بود. اما برای جلوگیری از هراسان شدن مسکو و حفظ حاکمیت ملی خود، از ورود به اتحادیه های سیاسی و نظامی غربی خودداری کرد و همیشه سهم ویژه ای هم در تجارت خارجی برای روسیه در نظر می گرفت. پیگیری موفقیت آمیز این سیاست مستلزم همراهی نیروهای اجتماعی و بخش های اقتصادی برای کنترل عرصه سیاسی و تضمین حضور نیروهای میانه و اجتناب از قدرت گیری نیروهای ضد شوروی بود. این سیاست مماشات و باج دهی، بخشی از تکاپوی حفظ استقلال ملی و همسایگی خرگوش با خرس بود.

ادامه مطلب

فرق کره شمالی با دیگر کشورهای دیکتاتوری

وقتی دیکتاتور خنده را قدغن می کند!

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در نظام توتالیتر که اکنون کره شمالی تنها نمونه آن در جهان است، هیچ گونه قرارداد و میثاق اجتماعی میان دولت و شهروندان وجود ندارد و افراد هر لحظه در معرض دستگیری و خشونت دولتی قرار دارند. نمونه شاخص آن، امحای کولاک ها – طبقه دهقان متوسط الحال – در روسیه و نابودی یهودی ها و کولی ها و توان خواهان در آلمان رایش سوم است. به بیان دیگر در دو کشور یاد شده یک طبقه اجتماعی و یک گروه قومی، بخاطر منویات ایدئولوژیک طبقه حاکم، به طور کامل نابود شدند.

ادامه مطلب

از دلایل راهبردی تا مسائل استراتژیک

چرا غرب آسیا برای روسیه اهمیت حیاتی دارد؟

ابوالفضل پازوکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب آسیا جایگاه مهم و استراتژیکی در دکترین سیاست خارجی نوین مسکو دارد. این اهمیت تا آنجایی بود که روسیه در سال ۲۰۱۵ مستقیما وارد نبرد سوریه شد و توانست متحد خود بشار اسد را در قدرت نگه دارد و مخالفین حکومت وی را، که عمدتا تحت حمایت رقبای غربی – عربی مسکو بودند، پس بزند. ورود نظامی روسیه به این جنگ نقطه عطفی نه تنها در مناسبات منطقه غرب آسیا بلکه در سیاست بین المللی بود؛ چرا که مسکو را بار دیگر به عنوان یک قدرت جهانی تاثیرگذار معرفی کرد. اما به‌راستی دلایل اهمیت ژئوپولتیک این منطقه نزد مسکو چه می تواند باشد؟ 

ادامه مطلب

برجام و سیاست تطبیقی که مسبب وضعیت فعلی شد

حلول روح گوربارچف در روحانی

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری غرب‌گرایانه و مبتنی بر کسب پرستیژ و جلب افکار عمومی غرب بدون رعایت اصول اقتصاد جهانی و طراحی سیاستگذاری‌های کارآمد بومی و منطقه‌ای را می‌توان یکی از عوامل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دانست که طی ۸ سال اخیر توسط دولت دکتر روحانی در ایران نیز پیگیری شده است. اگر سیاستگذاری‌های سه سال اول دولت یازدهم ایران را با سیاست‌های انتهای دهه ۱۹۸۰ شوروی مقایسه کنیم و تطبیق دهیم، به شباهت‌های بسیاری در دو سیاستگذاری مذکور دست خواهیم یافت.

ادامه مطلب

نقش روسیه در خاورمیانه و شمال آفریقا (بخش سوم)

پوتین جایگاه روسیه در جهان را احیا کرد

سیاست گذاری خارجی روسیه همچنان مبتنی بر آمار و واقع گرایانه است. از دیدگاه مسکو، جایگاه روسیه در جهان از دریچه یک استراتژی بزرگ در صفحه شطرنج جهانی دیده می شود؛ صفحه شطرنجی که در آن بازی و خود را از طریق تقابل با رقبا از جمله با ایالات متحده تعریف می کند. پایان جنگ سرد از دیدگاه سیاست گذاران روس یک شکست بود، اما نه آخرین شکست. روسیه احساس حقارت کرد چرا که ضعیف شده و نقش آن در جهان به یک نقش حاشیه ای تنزل کرده بود. اولین حاکمان روسیه پسا شوروی که عمدتا خارجی ها و اصلاح طلبان جوان بودند، واقعیت جدید را پذیرفتند. ولادیمیر پوتین یکی از این افراد بود. او از سال ۲۰۰۰ که رئیس جمهوری روسیه شد، آرزو داشت که این کشور را دوباره به گروه «قدرت های بزرگ» برگرداند.

ادامه مطلب

در پشت سرکوب های خشن حزب کمونیست در سین کیانگ

تلاش های مستاصل چین برای پرهیز از اشتباهاتی که به سقوط شوروی منجر شد

از زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به طور ناگهانی از داخل منفجر و منحل شد، رهبران چین به تجزیه و تحلیل این فروپاشی پرداختند تا با اتخاذ استراتژی مناسب و تصحیح اشتباهات، از تکرار اتفاقی مشابه در این کشور جلوگیری کنند. در طول یک سال تحقیق، به بررسی تاثیرات مهمی که مثال شوروی بر روی رهبران چین در طول ۳۰ گذشته داشته پرداختم. با دنبال کردن درک حزب کمونیست چین از درس های گرفته شده از این فروپاشی، می توان نشانه هایی از نگرانی رهبری حزب در زمان های بحرانی و دوره هایی که همراه با تغییر است را مشاهده کرد.

ادامه مطلب

"شمال" سقوط از شمال می وزد

تکرار تجربه شوروی و انگلیس برای امریکا در افغانستان

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حدود ۳۰ سال قبل پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان، نسیم سقوط از شمال وزید و به کابل رسید و حکومت دکتر نجیب الله را با خود برد. حکومت نجیب یکی دو سال پس از خروج ارتش سرخ هم در برابر حملات مجاهدین مقاومت کرد. اما درست زمانی که مستحکم به نظر می رسید، در ولایات شمالی منقسم و با پیوستن ژنرال دوستم به مخالفان، منهزم شد. هرچند ممکن است سرنوشت حکومت فعلی دقیقا این نباشد، اما شواهد و قرائن موید فراوان به نگرانی ها دامن زده است. آن زمان نبرد اصلی میان ارتش سرخ و مجاهدان تسلیح شده توسط آمریکا و پاکستان بود که با شکست شوروی به پایان رسید. اکنون هم توافق صلح میان آمریکا و طالبان، در حقیقت مهر تاییدی بر ناکامی واشنگتن در طولاتی ترین جنگ  آمریکا در سده جاری است.

ادامه مطلب

روسیه در مدیترانه (بخش سوم)

جغرافیا، بزرگ ترین دشمن جاه طلبی های روسیه در همه ادوار

حضور شوروی در مدیترانه تحت تاثیر بسیاری از محدودیت های وحشت آور و ناامیدکننده برای رهبران نظامی و دیپلمات های امپراتوری روسیه قرار داشت. توانایی نیروی دریایی شوروی برای استقرار و تداوم حضور دائمی در نتیجه جغرافیا و سیاست محدود بود. ترکیه که اکنون به عضوی از سازمان متخاصم ناتو تبدیل شده، تنگه ها را کنترل می کرد و شرکای منطقه ای شوروی هم در حمایت از حضور آن چندان قابل اعتماد نبودند.

ادامه مطلب

میراثی که پایان یافته به نظر می رسد

صد و پنجاه سالگی کمون پاریس و میراث گمشده

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امروزه به سختی می توان از چیزی بنام میراث کمون پاریس سخن گفت. سوسیالیسم واقعا موجود شوروی و اقمارش به تاریخ دوردست تعلق دارد و چین هم با تبدیل به بزرگترین سرمایه داری دولتی تاریخ و پلیسی ترین تجربه ممکن دولتی، عملا به آرمان های گذشته پشت کرده است.

ادامه مطلب

از لنین تا پوتین +دانلود کتاب

ترجمه و تالیف: محمود طلوعی انتشارات تهران

ادامه مطلب

بلایی که استالین به جان مردم شوروی انداخت

جنون آدمفروشی

مهدی تدینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هیچ‌کس، مگر خود استالین، از تیرهای پیدا و ناپیدای این جنون در امان نبود. از زمین و آسمان نیزه می‌بارید. کوچک‌ترین بی‌احتیاطی کافی بود تا زندگی یک نفر به خاطر یک جمله، یک تفسیر، یک تحلیل، یک نظر یا یک بی‌احتیاطی ساده در بیان عقیده‌اش نابود شود. اما عمق فاجعه را هنوز نمی‌دانیم... این باتلاق اجتماعی که استالین درست کرده بود مهلک‌تر و ناجوانمردانه‌تر از چیزی بود که در این توصیف آمد، زیرا نوعی «زمان‌پریشیِ هولناک» نیز وجود داشت!

ادامه مطلب

ناکارامدی الگوی مهارِ دوران جنگ سرد برای خاورمیانه

آقایان ایران شوروی نیست!

ایران کشوری با وسعت متوسط است که بازیگری مهم در منطقه‌ خودش به شمار می‌رود اما از لحاظ نظامی یا ایدئولوژیکی یک فاکتور جهانی نیست. رفتار با ایران به عنوان نسخه‌ دوم اتحاد جماهیر شوروی و تبدیل آن به کانون تمرکز سیاست آمریکا، اشتباه است.

ادامه مطلب

روزی که رئیس‌جمهوری روسیه به عنوان مساله ملی لنین را سرزنش و استالین را ستایش کرد

پوتین، تزاری جدید و استالینیستی بی‌پروا در عرصه بین الملل

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آنچه در کنفرانس مطبوعاتی رئیس‌ جمهوری روسیه گفت، تنها ابراز تعلق خاطر به یک نظام متمرکز اقتدارگرا و ضد خودمختاری نبود، بلکه پرده برداشتن از آمال امپراتوریگرایانه یک زمامدار روس هم بود. ولادیمیر صرفا تزاری جدید نیست، استالینیستی بی پروا در عرصه بین الملل هم هست.

ادامه مطلب

از مردمی که پیشوای خون‌آشامشان را می‌ستایند باید بترسیم

بهره برداری پوتین از استالین

مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: وقتی مردم یک کشور دیکتاتور پیشینشان را فقط به این دلیل که نام کشورشان را در جهان بلندآوازه کرده دوست داشته باشند، بزرگ‌ترین برنده کسی خواهد بود که خود را جانشین آن دیکتاتور بزرگ می‌داند. همه آن عشق و نوستالژی تاریخی ناخواسته و ناخودآگاه به سوی جانشین امروزی او سرازیر می‌شود. برنده اصلی استالین‌دوستی مردم روسیه هم کسی جز پوتین نیست؛ با این امتیاز بزرگ که پوتین می‌تواند مدعی باشد، فضایل استالین را دارد و رذایلش را نه. لِف گودکوف، مدیر مؤسسه افکارسنجی لِوادا، نیز معتقد است این استالین‌دوستی بیش از همه از کرملین و پوتین آب می‌خورد.

ادامه مطلب

آنچه در بررسی اختلافات دو سوی اقیانوس اطلس مشاهده می شود

یک روایت متفاوت از پایان جنگ سرد

از زمان پایان جنگ سرد تا کنون، همواره یک داستان متداول درباره ماجرای آن شنیده می شود که داستان مورد توجه عمده سیاست گذاران در ایالات متحده و به معنای پذیرش رویکردی خاص در سیاست خارجی است. اما شاید همه این داستان واقعیت نداشته باشد...

ادامه مطلب

درک و تصمیم مشترک را در دستور کار قرار دهیم

انقلابی های خیانت کار

مجتبی لشکربلوکی در یادداشتی می‌نویسد: فرض کنید در مورد یک مساله ملی مثلا تبدیل ایران به هاب ارتباطی منطقه، من یک درک از مساله دارم و تو درک دیگری. با هم از طریق گفت وگو به درک مشترک می رسیم اگر نرسیدیم از طریق رای گیری و انتخابات به تصمیم مشترک می رسیم.‌ بنابراین یا با گفت وگو به درک مشترک و یک تصمیم مرضی الطرفین می رسیم یا اینکه نمی توانیم یکدیگر را با گفت وگو قانع کنیم و اینجاست که باید رای گیری کنیم و هر چه جمع گفت را بپذیریم. جامعه ای که اعضای آن احساس کنند همه در آن نقش دارند و احساس کنند که می توانند با یکدیگر یا به درک مشترک برسند یا به تصمیم مشترک دیگر، به فکر انقلاب و تخریب و خیانت به دیگران و دسیسه نمی افتند.

ادامه مطلب