پیروی کج دار و مریز عراق از سیاست‌های آمریکا

نویسنده: آروین خادم مولا، حقوقدان و کارشناس علوم ‌سیاسی

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده آمریکا در آستانه شروع گرمای هوا در عراق مانع واردات برق از ایران به این کشور شده، این در حالی است که نگرانی ها برای جلوگیری از صدور گاز ایران به عراق نیز وجود دارد ! توقف واردات گاز از ایران باعث خواهد شد عراق بیش از ۳۰ درصد از توان تولید برق خود را از دست بدهد !

دولت عراق در سیاست‌های کلان به ویژه در سالیان اخیر همواره ملاحظات آمریکا را بیشتر از ایران در نظر می‌گرفت؛ اما در عین حال هم به نحوی رفتار می‌کرد که این مساله چندان خشم و نگرانی تهران را موجب نشود.

در تاریخ ۴ فوریه سال جاری میلادی، ترامپ یک بخشنامه اجرایی امضا کرد که در آن مقامات آمریکایی را موظف می‌کرد که همه مسیرهای «دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» را مسدود و با حضور ایران در خاورمیانه مقابله کنند. فی الواقع هدف واشینگتن از این تصمیمات و فشارها بر عراق فروپاشی اقتصادی ایران است. با این حال، طبق گزارش سفارت آمریکا در عراق، ایران تنها ۴ درصد از برق مورد نیاز عراق را تأمین می‌کرد. مسئله مهم‌تر این است که آیا ایالات متحده عراق را مجبور خواهد کرد که واردات گاز طبیعی از ایران را متوقف کند؟!

عراق سالانه حدود ۳ میلیارد دلار گاز از ایران وارد می‌کند که سوخت نیروگاه‌های برق این کشور را تأمین می‌کند؛ و از طرفی عرضه انرژی ایران به عراق طی ماه‌های اخیر نیز کاهش چشمگیری یافته است !

تخمین زده می‌شود که لغو معافیت‌ها به توقف واردات برق ایران منجر خواهد شد که برابر با ۴ درصد از مصرف برق عراق است. اگرچه این رقم ممکن است کوچک به نظر برسد، اما با توجه به کمبود برق در عراق، حتی کاهش اندک نیز می‌تواند تأثیرات چشمگیری داشته باشد، به‌ویژه با افزایش دمای هوا و نزدیک شدن به انتخابات ملی عراق در پاییز پیش رو! عراق در حال حاضر در حال افزایش تولید داخلی انرژی و متنوع‌سازی منابع تأمین برق خود از کشورهایی مانند اردن و عربستان سعودی است. 

بر حسب شنیده های اقتصادی موثق؛ یافتن جایگزین برای گاز ایران ۳ سال زمان خواهد بُرد و پایان قرارداد واردات گاز از ایران در ماه مارس جاری پس‌لرزه‌های سختی در پی خواهد داشت به ویژه که بخش بزرگی از مجموع ظرفیت تولید برق عراق به گاز وارداتی وابسته است. و اما بخشی از برنامه های جبرانی و جایگزین آمریکا و متحدانش برای تقویت عراق این موارد بوده است: وزارت نفت عراق با کمک متخصصین آمریکایی به دنبال افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز در چارچوب یک طرح پنج‌گانه با هدف رسیدن به شش میلیون بشکه نفت در روز بین سال‌های ۲۰۲۸ و ۲۰۲۹ است! همچنین از جمله بارزترین پروژه‌های کنونی آمریکا برای عراق در بخش استخراج، پروژه یکپارچه توسعه گاز در جنوب در میدان ارطاوی و سایر پروژه‌ها از جمله توسعه چهار میدان مهم در کرکوک است. هم‌اکنون شرکت‌های اکتشافی، مسئول هفتاد درصد از فعالیت‌های عملیاتی هستند. افزون بر موارد مذکور کنسرسیوم «اللؤلؤه» که متشکل از شرکت اماراتی «دانه گاز» و شرکت تابعه آن، «نفت الهلال» است، حق بهره‎برداری از میدان‌های کورمور و چمچمال، که از بزرگترین میدان‌‎های گازی عراق هستند را به دست آورده اند!

تاکید بر این نکته سالبه به انتفاء موضوع خواهد بود که کریدور انرژی تشکیل شده توسط ایران – عراق – ترکمنستان، چشم‌اندازهای حیاتی ویژه ای در حوزه انرژی برای روابط این سه کشور با اروپا خواهد داشت که شنیده شده در راستای همسویی نسبی مسکو با سیاست های فشار حداکثری ترامپ علیه تهران، این فدراسیون اخیرا بر ترکمنستان فشارهایی وارد داشته تا عشق‌آباد گاز خود را به جای اروپا به چین صادر کند و در عوض عراق هم از این پروژه رفته‌رفته به نفع ترامپ کنار رود ‌که در این میان بازی سیاست و منافع ملی قدرت هاست که همچنان روی میز روابط تهران، مسکو و ترامپ با صدها استفهام انکاری باقی مانده و هرکس که گوش پند نیوش ندارد سزاوار محنت است.