جنگ داخلی جوک نیست

نویسنده: یاکف کاتز 

دیپلماسی ایرانی: در شب برگزاری انتخابات پارلمانی در اسرائیل در روزهای پایانی سال 2022 در یک برنامه زنده تلویزیونی، مجری برنامه از میهمان خود که کمدین مشهوری است  پرسید راه حل شما برای پایان بخشیدن به بن بست و مناقشه سیاسی در کشور چیست. شائولی، مهمان برنامه، بدون هیچ گونه مقدمه ای گفت که اسرائیل بی درنگ به جنگ داخلی نیاز دارد. وی گفت هر کشور قابل احترامی را که در دنیا می بینیم در دوره ای از تاریخ خود جنگ داخلی را تجربه کرده که بهترین نمونه آن آمریکاست که قبل از جنگ داخلی غرب وحشی بود اما بعد از جنگ داخلی به پیشرفت خارق العاده ای دست یافت.  فقط اسرائیل است که جنگ داخلی به خود ندیده و از دیگران، حتی سوریه نیز در این زمینه عقب مانده است. شائولی گفت که جنگ داخلی برای اسرائیل آسان ترین صحنه نبرد است. اگر در انتخابات اینده در مراکز رای گیری، رای دهندگان صندلی های پلاستگی را به سوی یکدیگر پرت کردند، نباید انها از این کار منع کرد.

چندی پیش، رئیس پیشین ستاد ارتش اسرائیل درباره وقوع جنگ داخلی هشدار داد و یکی از معاونان وی نیز تهدید کرد که کشور با نافرمانی گسترده مدنی روبه رو خواهد شد. در پی این هشدارها وزیر امنیت ملی جدید اسرائیل به پلیس دستور داد تا جلوی اعتراضات را بگیرد و یکی از هم حزبی های وی نیز دستگیری رهبران جناح مخالف را خواستار شد.

طرح این گونه مسائل شوخی نیست و اسرائیل با رویدادها و تحولات مهمی روبه روست و اگر مسائل حل نشود همان اتفاقی خواهد افتاد که شائولی به شوخی به آن اشاره کرده است، یعنی بروز جنگ داخلی.

روی کار آمدن دولت با ثبات نیز به معنی برطرف شدن مشکلات اسرائیل نیست. این تصور که روی کار آمدن دولتی با ثبات و مقابله با انتخابات پی در پی، به برطرف شدن مشکلات اسرائیل خواهد انجامید تصوری نادرست است. مردم فراموش کرده اند که در خلال 5 دوره انتخابات پی درپی و لجن پراکنی های مقامات و رهبران احزاب مختلف علیه یکدگیر وضعیتی به وجود آورده است که هر حکومتی که روی کار می آید با مخالقت گروهی از مردم روبه رو می شود. اختلافات را نمی شود یک شبه برطرف کرد و هر اختلاف تازه ای که  بروز می کند، بحران پایدارتری به دنبال می آورد.

اکنون چنین به نظر می رسد که مساله اصلی مورد اختلاف، برنامه بنیامین نتانیاهو و وزیر دادگستری کابینه وی برای انجام به اصطلاح اصلاحات در دستگاه قضایی اسرائیل است. دولت جدید می داند که اگر در سال نخست زمامداری برنامه ها و طرح های خود را پیاده نکند، در سال های بعد نخواهد توانست آنها را به اجرا درآورد. معمولا در سال اول است که دولت های ائتلافی از کارایی لازم برای اجرای طرح های خود برخوردارند و پس از آن جناح های مختلف علیه یکدیگر وارد عمل می شوند.

امروزه، یائیر لاپید، نخست وزیر پیشین و بنی گانتز، وزیر دفاع وی، نمی توانند کار چندانی برای متوقف کردن نتانیاهو انجام دهند. آنها می توانند 100 هزار نفر از طرفداران خود را برای برپایی تظاهرات به خیابان های تل آویو بیاورند اما این گونه اقدامات نمی توانند اخلالی در اجرای طرح های نتانیاهو و لوین ایجاد کند.

لاپید و گانتز امیدوارند اعتراضات و تظاهرات علیه دولت نتانیاهو توجه آمریکایی ها و اروپایی ها را به خود جلب کند و آنها به نتانیاهو گوشزد کنند که اقدامات غیردموکراتیک دولت وی می تواند به روابط واشنگتن و بروکسل با تل آویو، آسیب وارد کند. نتانیاهو در این زمینه آسیب پذیر است. البته باید توجه داشت که آمریکا بر اساس هنجارهای دیپلماتیک، نمی تواند مستقیما در امور داخلی یکی از دولت های متحد خود دخالت کند و به همین علت بود که وزارت امور خارجه آمریکا هفته گذشته با انتشار بیانیه بسیار ملایمی از زمامداران جدید اسرائیل خواست استقلال نهادهای قانونی و ارزش های دموکراتیک که شالوده مناسبات دو جانبه را تشکیل می دهند، محترم بشمارند.

لاپید و گانتز انتظار دارند که دولت آمریکا موضع انتفادی صریح تری در قبال نتانیاهو و دولت وی در پیش بگیرد اما این انتظار برآورده نخواهد شد چون بایدن نمی خواهد برای خود با درگیر شدن در مسایل داخلی اسرائیل دردسر ایجاد کند.

هر هفته یکصد هزار نفر در تل آویو علیه دولت نتانیاهو تظاهرات مب کنند. اگر پلیس با تظاهرات کنندگان برخورد شدید داشته باشد در آن صورت ممکن است که واشنگتن موضع انتقادی تری علیه نتانیاهو اتخاذ کند چون اگر در جریان تظاهرات رویدادهای خشونت باری رخ دهد، آمریکا و اروپا نمی توانند سکوت اختیار کنند.

سخن به میان آوردن از جنگ داخلی، خطرناک است. اسرائیلی ها پس از گذشت هزاران سال جشن هفتاد و پنجمین سال تشکیل کیان یهود را برگزار کرده اند، به خطر انداختن موجودیت کیان یهودی بر اثر اختلافات داخلی، برای مردم اسرائیل قابل تصور هم نیست.

منبع: جروزالم پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی