اهداف پیدا و پنهان اتحاد تازه ای که امارات، امریکا، اسرائیل و هند تشکیل داده‌اند

دیپلماسی ایرانی: در 13 اکتبر 2021 آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در واشنگتن دی سی در یک نشست نیمه مجازی و نیمه حضوری میزبانی وزرای امور خارجه هند، اسرائیل، امارات متحده عربی را بر عهده داشته است. چهار کشور توافق کردند که یک مجمع اقتصادی بین المللی جدید را برای استفاده از مجموعه ای منحصر به فرد از قابلیت ها، دانش و تجربه در جهت پیشبرد روابط اقتصادی و سیاسی اعضا تشکیل دهند.

با توجه به گفت وگوی غالب در نشست واشنگتن دی سی مبنی بر همکاری های امنیتی دریایی در منطقه غرب و جنوب اقیانوس هند در برابر افزایش جاه طلبی های دریایی چین، به نظر می رسد ایالات متحده برای محافظت از موقعیت خود در برابر چین که در حال تبدیل شدن به قدرت شماره یک جهان است، به وضوح در حال بررسی اتحادها و ائتلاف های جدید است. بدین ترتیب در ورای ایده شگفت انگیز تشکیل یک چهارگانه در خاورمیانه و آسیا با هدف تمرکز بر مشارکت های اقتصادی و توسعه ای، مقابله با تغییرات اقلیمی، همکاری در زمینه انرژی و افزایش امنیت دریانوردی، یک صف بندی ژئوپلیتیک جدید شکل خواهد گرفت.

واضح است که نشست سران کشورهای چهارگانه جدید که "کواد2 " ،  “ Quad 2” تلقی شده بر این تفکر تأکید دارد که ایالات متحده با ایجاد یک چهارگانه در غرب آسیا در جستجوی تشکیل مشارکت های قابل اعتماد است تا از پشتیبانی بیشتری در برابر چین برخوردار شود. اگر چه گروه چهارگانه امریکا، استرالیا، هند و ژاپن در قالب "کواد 1" همکاری های استراتژیک را برای مقابله با چالش های امنیتی و نظامی در منطقه هند – پاسیفیک را احیا کردند، اما تمرکز اصلی آنها در منطقه شرق و جنوب شرقی آسیا بوده و ایالات متحده درصدد است تا محدوده عملیاتی خود را وسیعتر و به سوی غرب منطقه نیز گسترش دهد. بنابراین مشارکت های جدید با دولت هایی که در جغرافیای فوق از وزن و پتانسیل مورد نیاز برخوردارند، می تواند راه را در برابر خزش بیشتر چین به سوی غرب سد کند. انتخاب متحدان در پیمان کواد 2 یا کواد خاورمیانه  "Middle-Eastern Quad"  را می توان با دلایل زیر عنوان کرد: 

ابتدا می توان به اسرائیل و امارات پرداخت زیرا نشست چهارگانه غرب آسیا همزمان با اولین سالگرد توافق ابراهیم از زمان اعلام آن در 14 اگوست 2020 شده است. امضای توافقنامه ابراهیم به اسرائیل این امکان را داد تا سفارت‌ خانه های خود را در امارات و بحرین افتتاح کند و به دهه ها بی اعتمادی اعراب نسبت به تل آویو پایان دهد. از نتایج این توافق آن که میزان مبادلات تجاری امارات و اسرائیل نزدیک به یک سال پس از امضای  پیمان ابراهیم به بیش از 570 میلیون دلار رسیده و شورای تجارت اسرائیل – امارات مبادلات تجاری بین دو کشور را در سه سال آینده فراتر از سه میلیارد دلار پیش بینی کرده است. اسرائیل و امارات در چارچوب پیمان برای صلح، همکاری نفتی را در نظر دارند که توسط خط لوله نفتی ایلات – اشکلون، نفت امارات با نفتکش به بندر اسرائیلی ایلات در ساحل دریای سرخ رسیده و سپس از طریق خط لوله ۲۵۴ کیلومتری به بندر دیگر اسرائیل، اشکلون در ساحل مدیترانه منتقل شده تا به اروپا صادر شود. بدین ترتیب امارات در حالی ابتکار عمل فروش نفت را بدست می گیرد که اسرائیل از منافع واردات آن و صدور به اروپا بهره می برد. توافق ابراهیم علاوه بر امکان پیشرفت اقتصادی برای اسرائیل و کشورهای عرب، با اعتلای دیپلماسی موجب افزایش پتانسیل ها جهت تنظیم مجدد ژئوپلیتیک منطقه خلیج فارس و خاورمیانه بوده است. 

امارات متحده عربی نیز از فرصت های سرمایه گذاری و مزایای استراتژیک داشتن یک رابطه باز با اسرائیل بهره مند شده است. پیشرفت های علمی و فناوری اسرائیل سود زیادی برای اقتصاد امارات داشته و این توافق موجب شد تا امارات در شراکت استراتژیک با اسرائیل احساس امنیت بیشتری داشته باشد. 

دوم هند که بخشی از گفت وگوی چهارجانبه امنیتی کواد 1 با ایالات متحده، استرالیا و ژاپن در منطقه اقیانوس هند- آرام بوده و همزمان در میان اعضای چهارگانه جدید کواد 2 در غرب آسیا نیز حضور دارد. هند دارای 2100 مایل مرز زمینی با چین بوده و دو کشور سابقه یک جنگ در سال 1962 بر سر یک اختلاف مرزی را که هنوز هم حل نشده باقی مانده، در حافظه دارند. هند از تعهد ایالات متحده در قبال جلوگیری از هژمونی چین در گستره وسیع اقیانوس هند و آرام استقبال می کند.

کواد 2 هند را قادر می‌سازد تا روابط خود را با اسرائیل و امارات به عنوان دو شریک مهم در خاورمیانه گسترش دهد. همکاری هند و اسرائیل در زمینه مبارزه با تروریسم و دفاع در چند سال گذشته گسترش یافته است. اسرائیل یکی از بزرگترین تامین کنندگان سخت افزارهای نظامی به هند بوده و ارزش تجارت دفاعی بین دو کشور سالانه حدود یک میلیارد دلار است. دهلی نو به شدت به واردات انرژی وابسته بوده و دیپلماسی خود را با بسیاری از بازیگران منطقه از جمله عربستان سعودی افزایش داده است. تقویت روابط اسرائیل و امارات به هند اجازه می دهد تا با کشورهای عربی در خلیج فارس نزدیک شود.

هند خاورمیانه را از نظر استراتژیک مهم دانسته و با تقویت همکاری با ایالات متحده و مشارکت بیشتر در خاورمیانه می تواند نقش خود را در صحنه جهانی گسترش دهد. علاوه بر این، کواد جدید می تواند با تقویت روابط دهلی نو و واشنگتن دامنه جغرافیایی همکاری دو کشور را فراتر از آسیا گسترش داده و به مجموعه شرکای چندجانبه آنها بیافزاید. عضویت در دو ائتلاف چهارگانه برای هند این امکان را فراهم می آورد تا به نقش آفرینی در یک نظم جهانی جدید درگستره ای از اقیانوس های هند و آرام تا مدیترانه بیندیشد.  
سوم ایالات متحده که کواد 2 فرصتی برای استفاده از سرمایه امارات متحده عربی، فناوری اسرائیل و نیروی کار ارزان هندی خواهد بود تا از رویکردهای چندجانبه و امکان گسترش مناسبات به تغییر چالش های ژئوپلیتیکی در جهت تعادل و ثبات در خاورمیانه بهره گیرد. ایالات متحده که به عنوان بخشی از چرخش خود به شرق آسیا برای مقابله با ظهور چین، به وضوح به دنبال کاهش ردپای خود در خاورمیانه است، از کواد 2 در جهت ترسیم دوباره معادلات سنتی در غرب آسیا استفاده می نماید. خدشه دار کردن روابط چین با اسرائیل که متحد کلیدی ایالات متحده در خاورمیانه است و همچنین اختلال در روابط چین و امارات متحده عربی در خلیج فارس از قبل توسط واشنگتن در توافق‌نامه ابراهیم برنامه ریزی شده است.

ایالات متحده از مذاکرات کواد 2 برای برجسته کردن نگرانی های خود در مورد حضور رو به رشد چین در اسرائیل و امارات استفاده کرده است. امارات و اسراییل از روابط خوبی با چین برخوردارند چنانچه چین با در دست گرفتن مدیریت انحصاری اسکله "بی پورت" در بندر حیفا به مبلغ یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار امکان افزایش حجم و ابعاد کانتینرها را در این بندر اسرائیلی فراهم آورده است. مشارکت شرکت‌های دولتی چینی در پروژه‌های زیرساختی حساس در یک کشور متحد استراتژیک ایالات متحده در خاورمیانه موجبات نگرانی واشنگتن را فراهم آورده است. امارات متحده عربی نیز در دیپلماسی خاورمیانه ای چین حیاتی بوده و پکن تلاش داشته تا روابط نزدیکتری با ابوظبی برقرار نماید. شرکت کشتیرانی اقیانوس چین (گروه کاسکو) یک قرارداد 35 ساله با ابوظبی برای توسعه یک پایانه کانتینری جدید در بندر خلیفه به امضا رسانده است. امارات متحده عربی متحد اصلی ایالات متحده در منطقه خلیج فارس بوده و نزدیکی فزاینده با چین برای روابط استراتژیک آمریکا در منطقه ناخوشایند خواهد بود.

در مجموع گروه‌بندی جدید وزرای امور خارجه چهار کشور آمریکا، هند، اسرائیل و امارات متحده عربی حاکی از چشم‌انداز ایالات متحده برای مهار و مبارزه با نفوذ رو به رشد چین در غرب آسیا است که مشارکت چین با برخی از نزدیک‌ترین متحدان واشنگتن را در منطقه خاورمیانه بر نمی تابد. این گروه بندی درک فوریتی است که ایالات متحده پس از عقب نشینی از افغانستان و توافق همکاری امنیتی جدید با استرالیا و انگلیس در پیمان اوکاس  “AUKUS”  با هدف امنیت دریایی در آسیا و اقیانوسیه در برابر تحرکات قاطعانه چین استفاده نموده است. ایالات متحده که به تنهایی فاقد منابع لازم برای مقاومت در برابر تهدیدات اقتصادی و نظامی چین است، تلاش دارد تا متحدان خود را وادار نماید که با صدای واحدی در مورد چین صحبت کنند و امیدوار است با هم افزایی در نحوه نگرش چهار کشور به رویدادهای جهانی، بخش غربی منطقه مورد رقابت را در احاطه داشته باشد.