اردوان امیراصلانی می نویسد: هفت ماه پس از حمله برق‌آسای جهادی‌های گروه «هیئت تحریرالشام» که به سرنگونی رژیم بشار اسد انجامید، سوریه همچنان در خشونت و بی‌ثباتی فرو رفته و اقلیت‌های مذهبی نخستین قربانیان این وضعیت هستند.
ادامه مطلب
هیثم الخزعلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: دولت‌ها بر اساس منافع خود عمل می‌کنند، نه احساسات. بله، «احمد الشرع» خون عراقی‌ها را ریخت، همانطور که پیش از او بشار اسد این کار را کرد و بسیاری از کشورهای منطقه نیز چنین کردند. اما دولت‌های عراق روابط خود را با اسد از سر گرفتند و حتی از او حمایت کردند، و عراقی‌ها از حکومت او به خاطر منافع والاتری (مرتبط با امنیت ملی عراق و تهدید مشترک) دفاع کردند.
ادامه مطلب
روابط میان روسیه و دولت جدید سوریه تحت رهبری احمد الشرع (ابومحمد الجولانی) با پیچیدگی‌های متعددی روبه‌روست. یکی از مهمترین چالش‌های این روابط، سرنوشت بشار اسد و نقش او در آینده سیاسی سوریه است. مسکو که سال‌ها از دولت اسد حمایت کرده، اکنون در وضعیتی قرار دارد که باید میان منافع استراتژیک خود و الزامات همکاری با دولت جدید سوریه توازن برقرار کند. درخواست دولت جدید سوریه برای استرداد اسد، مسکو را در موقعیتی دشوار قرار داده است، چراکه چنین اقدامی می‌تواند بر روابط تاریخی کرملین با دمشق و بر اعتبار ژئوپلیتیکی روسیه در منطقه تأثیر بگذارد.
ادامه مطلب
سیدعلی سقائیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور دکتر عراقچی در ارمنستان در زمانی صورت گرفت که هر دو همسایه جمهوری اسلامی، پس از جنگ‌های اخیر، به شدت به سمت برقراری صلح دائمی و امضای قرارداد صلح حرکت می‌کنند. این سفر قطعا به تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و دوجانبه میان تهران و ایروان خواهد انجامید و همکاری‌های دو کشور را بیش از پیش گسترش خواهد داد.
ادامه مطلب
اباصلت کبیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیش بردن منافع دو کشور ایران و سوریه از طریق گفت‌وگوهای با واسطه و با ارائه تضمین های لازم برای زیست مسالمت آمیز و عدم مداخله در امور یکدیگر، گامی است که لاجرم باید برداشته شود پیش از آنکه بدخواهانِ دو کشور، به بدسگالی رو آورند.
ادامه مطلب
در‌حالی روسیه میزبان بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه پس از سقوط حکومتش است که روز سه‌شنبه یک هیئت عالی‌رتبه روس برای نخستین بار از زمان کنار رفتن دولت سابق سوریه از قدرت و تسلط مخالفان بر این کشور، وارد دمشق شد.
ادامه مطلب
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، روز سه‌شنبه هفتم ژانویه (۱۸ دی) در مصاحبه‌ای با شبکه‌های تلویزیونی محلی، ضمن اشاره به تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، با ادبیاتی کم‌سابقه، ادعاهای ضدایرانی تندی را به زبان راند. در این میان، مانور او بر دالان موهوم زنگزور، آن‌هم در میانه تحولات سوریه و درست یک ماه پس از سقوط حکومت اسد، این گزاره احتمالی را پررنگ‌تر کرده که هم‌زمانی تحولات خاومیانه و ققفاز می‌تواند به چالشی برای مرزهای ایران و ارمنستان منجر شود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فروپاشی نظام سوریه و سرنگونی دولت بشار اسد در مقابل شورشیان مورد حمایت ترکیه، اسرائیل و قطر در کمتر از یک هفته، پرسش‌های مهمی پیرامون سکوت یا ناتوانی ایران در میدان سوریه در افکار عمومی داخلی و دوستداران ایران در منطقه ایجاد کرده است. پرسش‌هایی مانند: وضعیت دشمنی یا دوستی ایران با ترکیه و قطر چگونه است؟ چرا روسیه تنها توانست خروج یا فرار خاندان بشار اسد را مدیریت کند؟ چرا ایران اقدام راهبردی برای حفظ دولت بشار اسد یا انتقال قدرت به کارگزار قدرتمند همسو با ایران (کودتای درون ساختاری سوریه) را عملیاتی نکرد؟
ادامه مطلب
حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ابزار فشار ایالات متحده شامل تحریم‌های اقتصادی و حضور نظامی در سوریه به همراه نیاز دمشق به سرمایه‌گذاری اروپایی و عربی و بودجه برای بازسازی و توسعه، قدرت انتقالی را وادار می‌کند تا خواسته‌های این بازیگران را در مسیر ترسیم آینده در نظر بگیرد. این سیستم حکومتی به‌ویژه با توجه به بازگشت پناهندگان می‌تواند با شکل دیگری از فشار بر مقامات در نتیجه افزایش جمعیت و بار اقتصادی مواجه شود.
ادامه مطلب
شقایق متقی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با سقوط بشار اسد آیا احتمال دارد کشور سوریه به کشورهای متعددی تجزیه شود و نقشه خاورمیانه دچار تغییرات متعددی شود.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از جامع ترین و دقیق ترین مبانی نظری برای نقد تحول اخیر در سوریه، نظریه رئالیسم (Realism) یا واقع گرائی است. به طورکلی واقع بینی سیاسی و واقع گرائی نظری لازمه تحلیل درست از حوادث کنونی در سطح بین المللی است. تحولاتی که بیش از پیش بر درستی نظریه رئالیسم صحه گذارده و ظرفیت درونی آن را در نقد صحیح روندهای سیاسی، نظامی و امنیتی به منصه ظهور رسانده است. در این مجال مختصر، با بهره گیری از عناصر کلیدی و آموزه های نظریه رئالیسم تلاش می شود به نقد و بررسی واقع بینانه و واقع نگرانه واقعه عظیم"سقوط شام" پرداخته شود.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الشرع از جنگ در راه تحکیم شریعت تبدیل به یک شخصیت سیاسی شد که دارای یک رویکرد کثرت‌گرا و در عین حال مصلحت‌گراست که برای بقای سیاسی فرسنگ‌ها از ایدئولوژی گذشته فاصله گرفت.
ادامه مطلب
مرتضی شربیانی در یادداشتی می نویسد: شکست و عقب‌نشینی سریع ارتش سوریه در برابر حملات شورشیان مسلح اسلام‌گرا که در نهایت به سقوط حکومت ۵۴ساله خاندان اسد درسوریه انجامید، موجب تحلیل‌ها و اظهارنظرهای متفاوتی درباره میزان نفوذ منطقه‌ای ایران در خاورمیانه پس از جنگ غزه و شکل جدید توازن قوا در این منطقه شده است.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه با استفاده از استراتژی‌های متنوع نظامی، سیاسی و دیپلماتیک، نقش برجسته‌ای در فشار به دولت سوریه برای کنار رفتن ایفا کرد. این یادداشت به بررسی استراتژی‌های ترکیه در راستای سقوط دولت بشار اسد و تحولات کلیدی در این زمینه می‌پردازد.
ادامه مطلب
ایالات متحده باید در واقع به ایران برای شرکت در مذاکرات منطقه‌ای درباره آینده سوریه فرصتی بدهد، به نگرانی‌های امنیتی تهران رسیدگی کند و در عین حال از تهران ایران بخواهد تا در سایر جبهه‌ها تنش‌زدایی کند.
ادامه مطلب
با گذشت بیش از یک هفته از سقوط حکومت بشار اسد، رسانه‌ها از انتشار بیانیه‌ای از سوی رئیس‌جمهور مخلوع سوریه خبر دادند. حکومت بشار اسد هفته گذشته سرنگون شد و او نیز به روسیه فرار کرد.اکنون اسد با انتشار بیانیه‌ای در کانالی تلگرامی که گفته می‌شود به ریاست‌جمهوری سوریه مرتبط است، سعی در مبراکردن خود از اتهامات داشت. بشار اسد در نخستین بیانیه پس از ترک کشورش و فروپاشی حکومت خود گفت: «او از دمشق به پایگاه حمیمیم (زیر نظر روسیه، در غرب سوریه) نقل مکان کرد تا از آنجا به کار خود ادامه دهد، اما با سقوط آخرین مواضع ارتش، مسکو از فرماندهی پایگاه خواست که بلافاصله در عصر هشتم دسامبر به مسکو برویم».
ادامه مطلب
علی حسین رضایان قیه باشی در یادداشتی می نویسد: بررسی های تاریخی نشان می دهد آزادی های مدنی، حقوق شهروندی، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی پوشش، حقوق زنان و اقلیت ها مواردی نیستند که دیگران اعم از کشورهای خارجی و یا حاکمان یک شب و به صورت اتفاقی به جامعه بدهند. این باید زمانش فرارسد و تک تک شهروندان به این باور و یقین برسند که این موارد حق آنها است و برای رسید به آن هزینه داده باشند و ظرفیت چنین آزادی ها در تک تک افراد آن جامعه و کارگزاران آن ایجاد و نهادینه شده باشد.
ادامه مطلب
شقایق متقی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان گفت که سقوط بشار اسد نشانی بر پایان نفوذ علویان در این کشور و سرآغاز تشکیل یک محور جدیدی به رهبری کشورهای سنی مذهب است.
ادامه مطلب
کیومرث اشتریان در یادداشتی می نویسد: در صورتی که مسئله هسته‌ای حل‌وفصل یا مهار شود و ایران و آمریکا به توافقاتی دست یابند، منازعات به فاز سیاسی-دیپلماتیک منتقل و در سطح تنش سیاسی محدود می‌شود. رسیدن به چنین وضعیتی نیازمند تلاش برای دستیابی به توافقات اجرائی است. توافقات اجرائی در صورتی محقق می‌شود که ظرفیت‌های تئوریکی و عملیاتی وجود داشته باشد؛ چه پیش‌رونده باشد، مانند افزایش توان نظامی و چه پس‌رونده در روابط خارجی. در هر صورت نباید این ظرفیت‌ها از طریق طبقه بورژوازی شبه‌ایدئولوژیک تخلیه شده باشد.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده سوریه همچنان مبهم است، و ممکن است با روی کار آمدن نیروهای جدید، چالش‌های بیشتری برای این کشور ایجاد شود. با این حال، سقوط بشار اسد نقطه‌عطفی در تاریخ این کشور خواهد بود که تحولات آینده را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعارض منافع میان نیروهای مدعی قدرت در سوریه شامل تحریرالشام، ارتش آزاد، اکراد، داعش و بقایای حزب بعثی که زین پس فعالیت زیرزمینی خواهد داشت؛ پتانسیل جنگ داخلی در سوریه را طی روزهای آینده فراهم می‌کند. آنچه این جنگ را می‌تواند به تعویق بیندازد، تحمیل اراده بازیگران خارجی به نیروهای مدعی قدرت در داخل سوریه است. ترکیه، امریکا، عراق، عربستان و ایران هر کدام با انگیزه‌های مختلف مخالف جنگ داخلی در سوریه هستند.
ادامه مطلب
اکبر فیجانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بدون شک مشکلات داخلی، نارضایتی ها، نبود مردم سالاری و عدم رسیدگی کافی به درخواست های سیاسی اجتماعی مردم، در شکست سریع اسد نقش داشت؛ اما دشمنان خارجی سوریه با دامن زدن به اختلافات، فریب افکار عمومی و دادن وعده به مقامات و گروه ها، انگیزه مقاومت و توان دولت و ارتش سوریه را کاهش دادند و زمینه سقوط آن را فراهم کردند.
ادامه مطلب
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی باور دارد که، بعد از تغییر دولت، مسئولیت وصول این طلب از سوری‌ها ساقط نمی‌شود. اکنون که دولت در سوریه تغییر پیدا کرده است، جمهوری اسلامی ایران باید برای همه این طلب خود مستندسازی کند و طبق حقوق بین‌الملل هم ساختار جدید سیاسی - اداری سوریه موظف است که این بدهی خود را به مردم ایران بدهد. چون همانطور که گفتم دولت و مجلسه وقت سوریه امضا کرد که چنین بدهی به ایران دارد. لذا هر دولتی با هر نگاه سیاسی که در سوریه روی کار بیاید باید این بدهی را به ما بدهد؛ مصوبه دولت و مصوبه مجلس خود سوریه پشت این بدهی است.
ادامه مطلب
با سقوط دولت اسد به دست نیروهای وابسته به ترکیه، حملات این گروه‌ها به مناطق تحت کنترل کردهای سوریه آغاز شده است. در‌حال‌حاضر کانون حملات مشترک ترکیه و شورشیان به کردها که از طریق حملات پهپادی ترکیه و حملات زمینی شورشیان ارتش آزاد تحت حمایت ترکیه انجام می‌شود، شهر منبج در غرب رود فرات است. با شدت‌گرفتن احتمال عملیات گسترده شورشیان ارتش آزاد تحت حمایت ترکیه و گروه هیئت تحریرالشام که اکنون دمشق را در اختیار دارد، به مناطق تحت کنترل کردهای سوریه، مقامات آمریکایی درباره لزوم حفظ آرامش در مناطق تحت کنترل کردهای سوریه و جلوگیری از تشدید تنش در این مناطق به دلیل حمله احتمالی این گروه‌ها به کردها، تأکید کرده‌اند.
ادامه مطلب
صابر گلعنبری در یادداشتی می نویسد: پایان حکومت خاندان اسد در حالی با چنین حمله‌ای سریع رقم می‌خورد که در اوج جنگ داخلی سوریه نیز چنین اتفاقی نیفتاد و همین هم به سه عامل باز می‌گردد؛ نخست این که اراده‌ای منطقه‌ای و بین‌المللی و چه بسا معامله‌ای برای تغییر در سوریه و برچیدن این حکومت شکل گرفت و عامل دوم این که خود نظام سوریه از داخل پوسیده بود و تنها ظاهر و پوسته‌ای از آن باقی مانده بود. عامل سوم این که مخالفان و طیف‌های مختلف آن با اتحاد و لو موقت، قدرت قابل توجهی پیدا کردند که با همراهی دو عامل اول کار را تمام کرد.
ادامه مطلب
صادق ملکی در گفت وگویی تاکید دارد که،«فقدان عمق استراژیک دولت بشار اسد در میان مردم سوریه مهمترین عامل سقوط و فروپاشی نظام بعثی سوریه بود.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: با سرکوب خونین جنبش "اصلاح‌خواهی" مردم سوریه و به ویژه نسل جوان از سال ۲۰۱۱ میلادی تاکنون، حکومت بشار‌اسد مدلی از "نظام سیاسی شکننده" را به نمایش گذاشت. این حکومت در همه ۱۳ سال گذشته به مثابه بیماری شد که در اتاق مراقبت‌های ویژه حامیانش؛ یعنی ایران و روسیه قرار گرفت و به این وسیله به حیات خود ادامه داد. نظام سیاسی حاکم بر سوریه نه تنها در ۱۳ سال جنگ داخلی، بلکه از پی کشتار هزاران مخالف در "حما" در سال ۱۹۸۲ میلادی، نزد مردمانش شبیه گربه نفرین شده‌ای بود که بچه‌هایش را می‌خورد.
ادامه مطلب
از شامگاه روز شنبه روند وقایع در سوریه به سرعت برق‌و‌باد جریان دارد، تا جایی که روند سریع تحولات سوریه، عملا امکان هرگونه تحلیل، ارزیابی و نیز پیش‌بینی وقایع پیش‌رو را برای هر ناظر و تحلیلگری به یک امر تقریبا محال تبدیل کرده است. با‌این‌حال و تا همین جای کار، سؤالات اساسی و بنیادی بسیاری وجود دارد دال بر اینکه دلیل یا دلایل وقوع روند تند تحولات در سوریه چه بود؟ به گونه‌ای که در بازه زمانی کمتر از ۱۰ روز (از هشتم آذرماه تا شامگاه شنبه)، شاهد سقوط شهرها یکی پس از دیگری، تصرف دمشق و نهایتا خروج بشار اسد بودیم. اگر موضوع پروژه خارجی در میان است، چه ابعادی و با حضور چه بازیگرانی را برای این پروژه می‌توان تصور کرد؟ از همه مهم‌تر اینکه سوریه «پسا اسد» چگونه کشوری خواهد بود و آیا نقش و جایگاهی برای ایران در سوریه جدید وجود خواهد داشت یا خیر؟ بی شک پاسخ به این سؤالات و پرسش‌هایی از این دست می‌تواند به روشن‌شدن آنچه طی ۱۰ روز گذشته در سوریه روی داد، کمک کند.
ادامه مطلب
تقریبا از بعدازظهر شنبه و با رسیدن پای معارضین مسلح به پشت دروازه‌های دمشق، سقوط پایتخت سوریه و پایان حکومت بشار اسد قطعی به نظر می‌رسید و در نهایت هم چنین شد. فرماندهی ارتش سوریه بامداد یکشنبه در بیانیه‌ای سقوط حکومت بشار اسد را اعلام کرد و بدیت ترتیب بود که در ۷ دسامبر ۲۰۲۴ تاریخ پایان حیات حکومت ۵۳ ساله خاندان اسد بر سوریه رقم خورد؛ تاریخی که برای مردم این کشور تا مدت‌ها فراموش نخواهد شد.
ادامه مطلب
هیچ تضمینی وجود ندارد که ترکیه بتواند هیئت تحریر الشام را کنترل کند یا به سادگی به این گروه دستور دهد حمله‌ای را که حتی خود این گروه هم انتظار موفقیت آن را نداشت، متوقف کند.
ادامه مطلب