تقویت روابط تهران و ایروان در مقطع حساس

نویسنده: سیدعلی سقائیان، سفیر پیشین ایران در ارمنستان و تحلیلگر ارشد مسائل قفقاز

دیپلماسی ایرانی: با توجه به تحولات اخیر در منطقه غرب آسیا، به‌ویژه پس از سقوط دولت بشار اسد، تحلیل‌ها به‌گونه‌ای پیش‌بینی می‌کردند که منطقه قفقاز جنوبی به سرعت تغییر شکل خواهد داد. حتی این تصور وجود داشت که پس از سقوط بشار اسد، احتمال برقراری کریدور یا دالان زنگزور بسیار بالا است. اما این پیش‌بینی‌ها به واقعیت نپیوست. از طرف دیگر، نفوذ جمهوری اسلامی ایران برخلاف برخی تصورات نادرست و غیرواقعی، نه تنها کاهش نیافت بلکه با توجه به سیاست‌های صلح‌خواهانه و تلاش‌های دیپلماتیک در نشست‌های مختلف برای برقراری صلح و گفتگو، افزایش یافت. ایران به ویژه از طرف‌های مختلف در قفقاز، به‌ویژه ایروان و باکو، درخواست داشت که این رویکرد تقویت شود. در همین راستا، شاهد سفر مهم وزیر امور خارجه کشورمان، دکتر عباس عراقچی، به ارمنستان در مقطع حساسی بودیم که به دعوت همتای ارمنی خود انجام شد.

پیگیری و تقویت سیاست همسایگی در دولت چهاردهم از اهمیت بالایی برخوردار است، و این سفر در همین چارچوب بسیار حائز اهمیت بود. حضور دکتر عراقچی در ارمنستان در زمانی صورت گرفت که هر دو همسایه جمهوری اسلامی، پس از جنگ‌های اخیر، به شدت به سمت برقراری صلح دائمی و امضای قرارداد صلح حرکت می‌کنند. این سفر قطعا به تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و دوجانبه میان تهران و ایروان خواهد انجامید و همکاری‌های دو کشور را بیش از پیش گسترش خواهد داد.

در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، توجه به همسایگان و اهمیت روابط سیاسی و اقتصادی، به‌ویژه برقراری صلح و جلوگیری از مناقشات، همواره به‌عنوان یک رویکرد راهبردی مطرح بوده است. این سفر نیز در همین راستا قابل تحلیل است. اهمیت استان سیونیک ارمنستان و مرز «نوردوز» برای دسترسی جمهوری اسلامی ایران به دریای سیاه، نقطه‌ای کانونی و استراتژیک است که این سفر به تقویت روابط ایران و ارمنستان در این منطقه حساس خواهد انجامید. این روابط تقویت‌شده، بدون آنکه موجب نگرانی کشورهای ثالث شود، به توسعه زیرساخت‌های روابط اقتصادی، سیاسی، تجاری و فرهنگی میان دو کشور کمک خواهد کرد.

همچنین، روابط فرهنگی ایران و ارمنستان یکی دیگر از نقاط قوت این دو کشور است. ارامنه قرن‌هاست که با آرامش در ایران زندگی کرده‌اند و اکنون حقوق این اقلیت، که نمایندگان آنها در مجلس شورای اسلامی کرسی دارند، به‌طور رسمی به رسمیت شناخته شده است. ارامنه در ایران از آزادی‌های دینی، سیاسی و فرهنگی ویژه‌ای برخوردارند. بنابراین، اکنون یک پل فرهنگی میان ایران و ارمنستان وجود دارد. ارمنستان، به‌عنوان تنها کشور مسیحی همسایه ایران، رابطه مستحکم و محکمی با جمهوری اسلامی ایران دارد که در راستای منافع مشترک دو کشور قرار دارد.