خاورمیانه

ژئوپلیتیک خاورمیانه در حال تغییر است؟

امریکا مجبور به رونویسی از روی دست روسیه و چین

سیاست محتاطانه ایالات متحده در قبال خاورمیانه در ماه ها و سال های آینده ارتباطی با پیش بینی ها درباره تغییرات ژئوپلیتیک احتمالی در منطقه ندارد. در مقابل، بهتر است که ایالات متحده سیاست خارجی خود را مبتنی بر درس هایی بچیند که باید سال ها پیش می آموخت و مهم ترین آنها این است که برای گسترش نفوذ در خاورمیانه، باید همان راهی را پیش بگیرد که روس ها و حالا چینی ها در پیش گرفته اند؛ یعنی منطقه را به دوست و دشمن تقسیم نکند و با همه تعامل داشته باشد.

ادامه مطلب

روابط ایران، عربستان و تحولات منطقه‌ای

خوانشی دوگانه از موضع مکرون

سیدوحیدکریمی بر این باور است که اگر ایران یک سیاست خارجی هوشمند، منعطف، دقیق، واقع‌بینانه و کارآمد را در سطح منطقه به کار بگیرد، نهایتا کشورهای منطقه و همچنین فرانسه هم مجبور خواهند شد که ایران را در برنامه‌ریزی و نگاه خود برای تحولات کشوری چون لبنان، سوریه و عراق در نظر بگیرند.

ادامه مطلب

چرا عراق مهم است؟

نشست امان و فرصت طلایی دولت السودانی

با روی کار آمدن دولت محمدشیاع السودانی و پوست اندازی سیاسی در بغداد، برگزاری نشست همسایگان عراق در اردن با عنوان نشست «بغداد۲» هم یک فرصت طلایی را به دولت تازه نفس در بغداد داده است تا به موازات تقویت روابط با کشورهای همسایه خود در غرب آسیا بتواند نیم نگاهی به افزایش مناسباتش با اروپا داشته باشد. 

ادامه مطلب

لزوم کمی صبر برای مشاهده اقدامات بعدی

مناسبات جدید بن سلمان با چین بازی با آتش است؟

بهاء الدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قبل از ارزیابی های شتابزده پیرامون مناسبات تازه شکل گرفته میان عربستان و چین، به عبارت بهتر میان بن سلمان و شی جین پینگ، بهتر است بیشتر صبر و تامل کنیم و کمی هم منتظر تحولات بعدی بمانیم. دنیای عرب، رهبران با رویکردهای سیاسی متغیر، نامتعادل و غیرهنجارمند با تقدیرهای سیاسی متفاوت، کم به خود ندیده است.

ادامه مطلب

پر کردن جای خالی نفوذ واشنگتن

شی جین‌پینگ پا جای پای امریکا در خاورمیانه می‌گذارد

خاورمیانه اهمیت محوری برای چین دارد و این کشور طرحی قوی را برای تحکیم تسلط خود بر این منطقه حیاتی آغاز کرده، خاورمیانه منطقه‌ای ملتهب است و نمی توان با قطب‌بندی وارد آن شد و باید بی طرف بود از این رو چین همواره بی طرف است و موضعی علیه هیچ یک از طرف ها در رقابت های منطقه ای از جمله بین عربستان و ایران اتخاذ نمی کند علاوه بر اینکه در قضیه فلسطین نیز بی طرف بوده و موضع متوازنی داشته و طرح تاریخی کمربند و جاده را نیز برای اتحاد کشورهای منطقه ارائه داده است. اینگونه است که چین در به دست آوردن وفاداری همه کشورها از جمله عربستان و کشورهای عضو شورای همکاری و ایران، فلسطین و اسرائیل، سوریه و ترکیه، ترکیه و کشورهای عضو شورای همکاری موفق شده و روابط یکسانی با همه این قدرتهای منطقه ای داشته است. قطعا چین امیدوار است جایگزین امریکا در خاورمیانه شود اما آیا عناصر موفقیت در این زمینه را دارد؟

ادامه مطلب

جذابیت‌هایی که پکن را منطقه کشانده است

خاورمیانه چینی

سهراب انعامی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سازماندهی سیاستگذاری چینی در دهه۹۰ میلادی به این رهیافت راهبردی معطوف شد که اگر چین خواهان دستیابی یه قدرت فزاینده با ویژگی چالشگری در مقابله با امریکا است باید بنیان های قدرت اقتصادی خود را از طریق تضمین امنیت انرژی تقویت کند و چین در این چارچوب به دنیال گزینه هایی است که نفت ارزان قیمت از طریق مسیرهای مختلف و متنوع به این کشور سرازیر شود. بر این مبنا، چینی ها طی این سال ها تلاش کرده اند تا حضور و نفوذ خود را در مناطق مهم انرژی جهان افزایش داده و روابط و مناسبات راهبردی خود را با کشورهای ضامن امنیت انرژی افزایش دهند.

ادامه مطلب

رابطه چین و ایران از محدود «شراکت» فراتر نمی رود

فاصله پکن با متحد استراتژیک

جلال خوش چهره در یادداشتی بر این نکته تاکید دارد که پکن بنا به دلایل مختلف، از جمله صدها میلیارد دلار قرار داد تجاری– صنعتی با کشورهای عرب حوزه جنوب خلیج‌فارس، نمی‌تواند متحد استراتژیک تهران در آینده روابط خارجی او باشد. این برخلاف  جملاتی است که متن سند توافق همکاری ۲۵ ساله ایران و چین با آن آغاز شده است: « دو فرهنگ باستانی آسیا، دو شریک در تجارت، اقتصاد، سیاست، فرهنگ و امنیت با دیدگاه‌های مشابه و مشترک دوجانبه و چند جانبه در بسیاری از عرصه‌ها خود را به عنوان شریکان استراتژیک می‌بینند.» 

ادامه مطلب

از شراکت راهبردی تا تحمیل قدرت نظامی

روسیه و امریکا، هر دو به ایران نیاز دارند

اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد: در واقع، تهران با داشتن نیروی ضربتی عظیم و مهم‌تر از همه سیستم حفاظتی از حریم هوایی و قلمرو خود، اکنون می‌تواند در برابر هرگونه حمله خارجی، به‌ویژه از جانب اسرائیل از خود دفاع کند.

ادامه مطلب

عوامل و تغییر منافع و اولویت‌های امنیتی- سیاسی

غرب آسیا دیگر برای آمریکا ارزش سابق را ندارد

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر این اساس به نظر می‌رسد رویکرد ایالات متحده آمریکا به منطقه غرب آسیا تابعی از اهداف، منافع و اولویت‌های این کشور در عرصه جهانی است. در مقطع کنونی ضمن اینکه برخی اهداف بلند مدت این کشور در غرب آسیا همچون حفظ امنیت اسرائیل و مهار ایران، تدوام دارد؛ استراتژیست‌های آمریکایی، اولویت‌ها، تهدیدات و منافع جدیدی نیز برای این کشور تعریف کرده اند که ماحصل این امر کاهش اهمیت منطقه غرب آسیا برای آمریکا و تلاش این کشور برای کاستن از تعهدات، حضور و هزینه‌های خود در این منطقه استراتژیک و پیشبرد اهداف پایدارش از طریق متحدان و شرکای راهبردی منطقه‌ای است. 

ادامه مطلب

تشدید ناامنی در خاورمیانه دور از انتظار نیست

سیاست ضدایرانی امریکا و چشم‌انداز خطرناک منطقه

گرچه کشورهای خاورمیانه در سال گذشته وارد دور جدیدی از گفت و گوها شده اند، سیاست ایالات متحده می تواند آنها را به چرخش به سمت یک رویارویی خطرناک وادارد. چنین وضعیتی می تواند به شعله ور شدن مجدد درگیری ها در یمن و عراق بینجامد و سبب شود ایران به تسریع پیشبرد برنامه هسته ای رو آورد و سرمایه گذاری های نظامی جدیدی را آغاز کند. اروپایی ها به جای پیروی از آمریکا باید به حمایت از تلاش ها برای کاهش تنش ها در منطقه ادامه دهند چرا که این بهترین چشم انداز برای حفظ منافع اصلی اروپا در ارتباط با ثبات منطقه و اتکای فزاینده آن به انرژی خاورمیانه در پس زمینه جنگ روسیه علیه اوکراین است.

ادامه مطلب

نشستی با حضور نخبگان در مالزی

خاورمیانه و دنیای مالایی، روابط تاریخی - معاصر  و آینده

آیین گشایش این کنفرانس  ین المللی با حضور  وزیر اموردفتر نخست وزیری - امور حقوقی مالزی، داتو حاجی وان جنیدی بن تانکو جعفر و همچنین سید حامد البار،  وزیر امور خارجه سابق مالزی، لیو چین تونگ معاون سابق  وزیردفاع مالزی و علی اصغر محمدی، سفیر ایران در مالزی و سفیر لیبی و نمایندگان سفارت خانه های  فلسطین، چین، عربستان و همچنین سفیر سابق مالزی در کشورهای حوزه خلیج فارس، داتو جعفر و برخی نمایندگان احزاب مالزی از طیف های مختلف همچون  برساتو و آمنو  وPKRوDAP  و مهمانان و سخنرانانی از مالزی، اندونزی، ترکیه، آلبانی، کانادا، هند، سنگاپور و... برگزار شد. 

ادامه مطلب

به بهانه درگذشت او

یوسف القرضای، جریان سازی که ادعای میانه روی داشت

محمدرضا عشوری مقدم در یادداشتی می نویسد: قرضاوی را چه خوب بدانیم و چه بد، واقعیت آن است که وی فقیهی جریان ساز در فقه سیاست بود. انبوه آثار بجا مانده از وی و شاگردانش، و جریان فقاهتی وی حاکی از آن است که او بیش از آنکه یک شخصیت باشد، یک «مکتب» بود.

ادامه مطلب

رویارویی‌های خارج از کنترل در خاورمیانه

اقلیم کردستان می تواند محلی برای بحران جدید باشد

ولید فارس می نویسد: کسی که تحولات در خاورمیانه و شمال آفریقا را به ویژه از زمان جنگ اوکراین رصد می کند متوجه می شود برخی رویارویی ها در این مناطق، ظرفیت تبدیل شدن به رویارویی های کنترل نشده را دارد.

ادامه مطلب

تغییر ژئو سیاسی توسط روسیه و ایران نه فقط در خاورمیانه

فصل تازه ای از روابط تهران و مسکو آغاز شده است

نزدیکی میان دو کشور بیش از پیش، از ماهیت استراتژیک برخوردار است و دستور کار منطقه ای جدید در قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه در آینده اجتناب ناپذیر است. در این زمینه ها احتمال دارد دو کشور در نهایت سازمان دهی مجدد فضای ژئو سیاسی را آغاز کنند. در این میان، مهم است که در نظر داشته باشیم، اتحاد نوظهور دو کشور بر اساس تفکرهای مشترک در مورد نظم جهانی بدون ایجاد ایدئولوژی های دارای اهمیت منطقه ای شروع به ساخته شدن می کند.

ادامه مطلب

اقداماتی که اثر نکرده است

توافق هسته‌ای ایران و اقدامات خرابکارانه اسرائیل

رسانه‌های آمریکایی متعدد به بخشی از نگرانی اسرائیل به عنوان مسئله‌ای انتخاباتی نگاه می‌کنند که به شکل کمپین‌های تبلیغاتی داخلی اسرائیل میان طرف‌های ائتلاف حاکم و نخست وزیر سابق، بنیامین نتانیاهو، نمود می‌یابد. نتانیاهو در سال ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای را اشتباهی تاریخی توصیف کرد و تعهد اسرائیل به آن را نپذیرفت؛ اما به محض این که توافق واقعیت پیدا کرد و محقق شد، مسئله هسته‌ای ایران از رادار سیاسی در اسرائیل و گفتمان عمومی دور شد.

ادامه مطلب

معضل امنیتی خاورمیانه

لطفا ایران را تهدید نکنید

آمریکا و متحدانش در حال کار برای تقویت امنیت خود از گذر زنجیره ای از تدابیر دفاعی هستند، اما ایران، همین تدابیر دفاعی را تهدیدی برای امنیتش می بیند و وادار می شود با تدابیر خودش به آن واکنش نشان دهد. نتیجه این که، در گذر زمان، دو طرف احساس امنیت کمتری خواهند کرد.

ادامه مطلب

جهانی متفاوت از اهدافی که تعریف شده بود

۱۱سپتامبر: اهداف و نتایج تهاجم امریکا به خاورمیانه

رضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو دهه پس از یازدهم سپتامبر پروژه های ایالات متحده برای تحقق فرایند دولت – ملت سازی در منطقه با وجود هزینه های گسترده اقتصادی و نظامی به شکست منتهی شده است. خاورمیانه امروز در وضعیت امنیتی شکننده تری نسبت به دو دهه قبل قرار دارد که دولت های شکست خورده را می توان ویژگی بارز آن نامید. 

ادامه مطلب

لزوم تمرکز بیشتر بر همسایگان

آبی از قاره آسیا برای ما داغ نمی شود

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد بهترین کار تمرکز بر همین غرب آسیا باشد و بیش از همه همسایگان خود را دریابیم و به فکر توسعه روابط با آنها باشیم. و الا مثل نظم شکل گرفته بعد از جنگ جهانی دوم به جای بازیگر بودن، سرگردان نگاه به بازیگران خواهیم بود و نه شرقی و نه غربی خواهیم شد و صرفا نگاهمان یا به شرق دوخته خواهد شد، یا توجهمان به غرب خواهد بود یا صرفا در انتظار معجزه ای از جنبش عدم تعهد، پیمان شانگهای، اتحادیه اوراسیا خواهیم ماند.

ادامه مطلب

بازی واشنگتن در میدان خطرناک بدون دیدگاه راهبردی

ایران از موضع قدرت مذاکره می کند، امریکا و متحدانش از موضع ضعف

ایران در برابر آمریکا نیروی ضعیف تر است و به رغم آن که تحت تحریم و محاصره قرار دارد به علت داشتن اراده و دیدگاه راهبردی، بر ضعف خود غلبه می کند و اکنون طرفی که ایران را تحریم کرده نگران دستیابی این کشور به سلاح هسته ای است. آمریکا در توهم به سر می برد در حالی که می داند آنچه کشورهای عربی را علاوه بر سلاح هسته ای و قبل از آن نگران می کند، گسترش نفوذ ایران و مداخله این کشور در امور داخلی کشورهای عربی و رفتار بی ثبات کننده آن است. 

ادامه مطلب

مخاطب هم ایران است، هم کشورهای عربی و جامعه جهانی

پیام های مدنظر اسرائیل در حمله به سوریه

نمی توان این مسئله را نادیده گرفت که این حملات (آمریکایی و اسرائیلی) در شرایطی صورت گرفت که فضای بین المللی در نتیجه حمله روسیه به اوکراین متشنج است. این حملات می‌گوید نمی‌توان پذیرفت که سوریه عرصه روسیه باشد و این کشور آن را در اختیار هر کس که بخواهد قرار دهد.

ادامه مطلب

تنش افزایش یافته است

تشدید اختلافات میان تهران و واشنگتن با بی ۵۲ های امریکایی

بمب افکن های ب-۵۲ آمریکا دارای توانمندی لازم برای حمل سلاح های هسته ای و بمباران هسته ای اهداف دور دست هستند. این اقدام اخیر نیروی هوایی آمریکا، با تشدید تنش بین واشنگتن و تهران برسر بازیابی توافق هسته ای همزمان شده است.

ادامه مطلب

ارزیابی کارنامه یک ساله سیاست خارجی منطقه ای دولت سیزدهم

دولت رئیسی، سیاست خارجی منطقه‌ای را به‌طور مستقل تعریف کرد

سیدجلال دهقانی ‌فیروزآبادی بر ابن باور است:یکی از عوامل ناکامی دولت روحانی ناظر بر عدم توان دولت سابق برای اجماع‌سازی در حوزه سیاست داخلی در جهت تبیین و تعقیب سیاست خارجی مطلوب، به‌خصوص در قبال همسایگان است. واقعیت این است که دولت روحانی، به‌ویژه وزارت خارجه، توان اجماع‌سازی داخلی برای تحقق یک سیاست خارجی منطقه‌ای مطلوب را نداشت، در صورتی که بیش از نیمی از موفقیت جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی منطقه‌ای و تحقق روابط با همسایگان معلول توان دولت‌ها در اجماع‌سازی داخلی است.

ادامه مطلب

برجام توان دیپلماتیک وزارت خارجه را‌ گروگان گرفت

چرا رئیسی توانست، اما شیخ دیپلمات نتوانست؟!

سیدعلی سقائیان معتقد است: در دولت یازدهم و دوازدهم آن تمرکز جدی که باید در‌باره سیاست خارجی منطقه‌ای و ارتقای روابط با همسایگان پی گرفته نشد؛ چرا‌که بیشترین تحرک و تمرکز دولت سابق بر مسئله مذاکرات هسته‌ای و حصول توافق بود. البته در ادامه با خروج ترامپ از برجام هم شرایط به سمتی پیش رفت که عملا مناسبات منطقه‌ای فدای تلاش‌ها برای احیای برجام شد. به‌هر‌حال دولت دوازدهم دوباره تمرکز خود را روی حصول توافق مجدد گذاشته بود.

ادامه مطلب

تهران قدرت اول منطقه

تقویت دفاع در غرب، یافتن دوستی در شرق استراتژی ایران است

بعید است که ایران به قدرتی حامی غرب تبدیل شود و بتواند، به اصطلاح غرب را ببخشد. به احتمال زیاد، تهران ترجیح خواهد داد، از منابع غربی در جهات حفظ منافع ملی خود استفاده کند و براساس اصل شاهزاده روسی الکساندر نوسکی عمل کند: «دفاع را در غرب تقویت کنید و در شرق به دنبال دوستان باشید». برای ایران، این یک نقطه عطف مهمی خواهد بود.

ادامه مطلب

چه با برجام چه بدون آن، مرحله مدیریت بحران آغاز شده است

توهم حل همه مشکلات ایران و امریکا

«سناریوی جنگ» برای هیچ یک از طرف‌ها حداقل در کوتاه مدت و میان مدت وجود ندارد. آمریکا خواهان جنگ نیست. ایران نیز آن را نمی‌خواهد. اسرائیل هم برای آن آماده نیست و بهانه‌ای نیز برای آن ندارد. اصطلاح «مدیریت بحران» و اصطلاح «تعلیق بحران» وارد ادبیات مرحله بعدی خواهد شد، خواه توافقی امضا شود یا نشود. 

ادامه مطلب

برجام دشمن پیمان ابراهیم است

پایان داستان یا دور باطل؟

عبدالرضا فرجی راد تاکید دارد: این برجام همان برجام سال ۲۰۱۵ است. به همین دلیل نیازی به تصویب مجدد در مجلس یازدهم ندارد؛ کما‌اینکه اگر توافق حاصل شود، نیازی به تصویب در دیگر مجالس کشورهای عضو برجام به‌خصوص آمریکا نیست، هرچند توافق پیشین هم به تصویب کنگره نرسید. اما به‌هرحال برجام سال ۲۰۱۵ قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را به دنبال دارد، اگر دولت رئیسی و حامیانش این ادعا را دارند که برجام جدیدی شکل گرفته است باید به تصویب شورای امنیت و صدور قطع‌نامه دیگر منجر شود و چون به نظر می‌رسد چنین مسئله‌ای در دستور کار باشد این همان برجام سابق است.

ادامه مطلب

ناتوانی امریکا در تشکیل ناتوی عربی

ایران در قدرتمندترین دوران خود طی ۴۰ سال گذشته است

سپهبد بازنشسته مایک ناگاتا Mike Nagata، رییس پیشین نیروهای عملیات ویژه آمریکا در خاورمیانه در دوران باراک اوباما به المانیتور می گوید: "به باور من، ایران اکنون در نیرومندترین موضع راهبردی خود از زمان انقلاب ۱۹۷۹ است. موشک های بالستیک ایران، اکنون می توانند بخش هایی از اروپا را هم پوشش دهند."

ادامه مطلب

سیاست در خاورمیانه: از افراطی به ترکیبی

ایران، عربستان، روسیه، امریکا و منطقه ای که در حال تغییر است

نشست چندی پیش در جده، اختلاف و بی اعتمادی میان امریکا و شرکا و موکلان آن در خاورمیانه را آشکار کرد. جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا تلاش کرد تا آنها را به افزایش تولید نفت و توقف همکاری ها با مسکو متقاعد کند که بی فایده بود. عربستان در دهه ۱۹۸۰ و خلال در جنگ سرد، در کنار واشنگتن قرار گرفت، به بیرون راندن نیروهای شوروی از افغانستان کمک کرد و قیمت نفت را تحت فشار آمریکا پایین آورد.

ادامه مطلب

بایدن در برابر پوتین

نمایش رقابتی سیار در خاورمیانه ای به شدت مصمم

جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده با تعامل مجدد با شرکای مهم منطقه، در هنگامه افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی، بن بست در مذاکرات هسته ای با ایران و تجدید مناقشه با روسیه و چین، اقدام راهبردی لازم را برای امریکا انجام داد، ولی در حالی که سعی می‌کرد شعار ریاست‌جمهوری‌اش – آمریکا بازگشته و اینجاست تا بماند – را نشان دهد، نتوانست چهره یک شریک ابرقدرت قوی، پایدار و قابل اعتماد را نمایش دهد.

ادامه مطلب

در سایه نیاز به انرژی

خاورمیانه به صحنه مناقشه آمریکا و چین تبدیل خواهد شد؟

این روایت رو به رشد در جامعه سیاست خارجی امریکا وجود دارد که خاورمیانه نقطه اشتعال رقابت جهانی احتمالی میان واشنگتن  و پکن خواهد بود، زیرا حضور چین در منطقه مشهود است.

ادامه مطلب