دمیدن در شیپور ایران هراسی

نویسنده: کامبیز مهدی‌زاده مشاور رئیس بنیاد ایران شناسی ریاست جمهوری

دیپلماسی ایرانی: در پی اعلام آتش‌بس موقت در منطقه، افزایش معنادار پروازهای ترابری نظامی به سرزمین‌های اشغالی، توجه تحلیل‌گران امنیتی و نظامی را به خود جلب کرده است. شواهد میدانی نشان می‌دهد که این پروازها با هدف انتقال تجهیزات پیشرفته، از جمله سامانه‌های دفاعی نظیر "تاد"، در جریان است. این تحرکات نشان‌دهنده تلاشی گسترده برای جبران ضعف‌های پدافندی رژیم صهیونیستی است.

با این حال، آنچه مایه تأسف است، عدم همراهی و سکوت راهبردی برخی شرکای منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران است. ما باید بازنگری کلی در انتخاب شرکای راهبردی خود بکنیم، در حالی که دشمنان با استفاده از تمام ظرفیت‌های لجستیکی و دیپلماتیک، امنیت خود را بازتعریف می‌کنند، همراهان منطقه‌ای ما غالباً به ابراز تأسف یا صدور بیانیه‌های نمادین بسنده کرده‌اند. در شرایطی که کشور تحت فشار حداکثری قرار دارد، عدم اتخاذ موضع‌گیری‌های عملی و مؤثر، جایگاه راهبردی این کشورها را نیز تضعیف خواهد کرد.

افزون بر این، برخی ادعاهای رسانه‌ای مبنی بر خرید تجهیزات نظامی مثل هواپیما از کشورهایی چون چین، بدون درک واقعی از محدودیت‌های ساختاری و فشارهای فرامنطقه‌ای مطرح شده است. باید دانست که در نظام بین‌الملل کنونی، هیچ قدرتی، حتی چین، بدون درنظر گرفتن مؤلفه‌های ژئوپلیتیکی و توافقات پنهان قدرت‌های بزرگ، اقدامی مستقل و تعیین‌کننده در این سطح نخواهد کرد.

جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر توان بومی و اراده ملی، تاکنون بارها ثابت کرده است که مسیر تسلیم در برابر فشار و تهدید در منظومه فکری و سیاسی‌اش جایگاهی ندارد. با این حال، ورود به عرصه مذاکرات جدید مستلزم داشتن طرحی نو، محاسبه‌گرانه و مقتدرانه است. چنین طرحی باید تلفیقی از اقتدار میدانی و هوشمندی دیپلماتیک باشد.

نقش دیپلماسی فعال در چنین شرایطی از اهمیت دوچندان برخوردار است. انتظار می‌رود نمایندگی‌های ایران در کشورهای مختلف، به‌ویژه در غرب و منطقه، از وضعیت انفعالی خارج شوند و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه‌ای، آکادمیک و سیاسی، در جهت تبیین مواضع مشروع جمهوری اسلامی ایران گام‌های ملموس بردارند و پروژه ایران هراسی را از بین ببرند. انتشار منظم مقالات تحلیلی، حضور در نشست‌های تخصصی و ایجاد گفتمان‌های عمومی پیرامون حقانیت ایران، از جمله اقداماتی است که باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

متأسفانه طی سال‌های اخیر، کم‌توجهی به نخبگان فکری و صاحب‌نظران مستقل و خانه نشینی عقلا در عرصه سیاست خارجی، کاهش کیفیت گفتمان دیپلماتیک ما در بسیاری از مجامع بین‌المللی را موجب شده است. زمان آن رسیده است که با بازنگری در ساختارهای تصمیم‌گیری، بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی متعهد و کارآمد و اتخاذ رویکردی پیش‌برنده جایگاه شایسته ایران در صحنه منطقه‌ای و جهانی بازتعریف شود.