چرا جنگ سوریه ۱۲ سال طول کشید؟!

نویسنده: عاطف الغمری

دیپلماسی ایرانی: توافق کشورهای عربی بر سر تصمیم بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با تاکید بر اولویت داشتن راه حل‌های عربی برای حل بحران‌های منطقه همراه بود. نقشی که اکثرا با سدی از قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای که می‌خواستند مدیریت این بحران‌ها را در انحصار خود درآورند، روبه رو می‌شد و از آنجایی که اولویت‌های آنها مسائلی مربوط به خودشان بود تا سوریه، نقش آفرینی‌شان به افزایش پیچیدگی بحران جنگ در سوریه منجر شد.

در راستای آنچه گفته شد موسسه سلطنتی چتم هاوس که به تحلیل‌های عمیق و بی‌طرفانه‌ معروف است نیز اعلام کرد جنگ در سوریه و منافع قدرت‌های بزرگ در منطقه درگیری در این کشور را به سمتی سوق داده است که از یک مشکل منطقه‌ای به یک بحران بین المللی دشوارتر تبدیل شود. این موسسه همچنین گفت شکست تلاش‌های بین‌المللی برای حل بحران سوریه از عدم ایجاد ثبات در عراق پس از تهاجم سال 2003 یا دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای درگیری اسرائیل و فلسطین جدا نبوده است. این امر کشورهای منطقه را به سمت مطرح کردن پرسشی درخصوص صادقانه بودن تمایل کشورهای خارجی برای پیدا کردن راه حلی برای اوضاع سوریه سوق داد. اوضاعی که از دایره یک درگیری داخلی بیرون آمد تا به صحنه و عرصه‌ای بیهوده تبدیل شود که در آن درگیری‌های بین المللی و منطقه‌ای جریان دارد.

در برخی مراکز پژوهشی در غرب و از جمله شورای روابط خارجی آمریکا پرسشی مطرح شد از این قرار که چرا جنگ در سوریه 12 سال طول کشید؟ برخی از این مراکز در پاسخ گفتند: با باز شدن مرزهای سوریه به روی صدها گروه افراطی خارجی که از آن‌جا برای مبارزه با حکومت وارد این کشور شدند، خشونت‌ها تشدید شدند. این درگیری به زودی از یک نبرد میان حکومت و مخالفانش به درگیری‌هایی تبدیل شد که کشورهای خارجی بر اساس منافع خود وارد آن شدند.

این کشورها با سرازیر کردن پول و سلاح برای جنگجویان مخالف حکومت سوریه فضایی از هرج و مرج ایجاد کردند که فرصت بزرگی برای گروه‌های تروریستی مانند داعش و جبهه النصره فراهم کرد؛ یعنی گروه‌های ترویستی که جنگجویانشان از کشورهای متعدد در شرق و غرب به این کشور سرازیر شدند. در اینجا بحران سوریه به بن بستی رسید که قدرت‌های خارجی آن را با هدف جلوگیری از ایفای هرگونه نقش منطقه‌ای از سوی کشورهای منطقه  به وجود آورده بودند.

در برابر این فاجعه که هیچ راه حلی برای آن از سوی کسانی ارائه نشد که زمام راه حل یا عدم راه حل را در دست داشتند، سازمان ملل و برخی کشورهای غربی شروع به طرح این پرسش کردند که آیا مداخله خارجی به جنگ در سوریه پایان خواهد داد؟ یا اینکه زمام امور باید به کشورهای عربی ذی صلاح سپرده شود؟

در این فضا تماس‌ها و دیدارهایی از سوی برخی کشورهای عربی با رهبری سوریه در دمشق یا برخی کشورهای دیگر و سفر رئیس جمهوری سوریه به این کشورها آغاز شد.

سپس تصمیم شورای اتحادیه عرب برای بازگردادن سوریه به این اتحادیه انجام شد که تاکیدی بر راه حل‌های عربی برای بحران‌های منطقه است. راه‌ حل‌هایی که از انگیزه‌های کشورهای خارجی یا منطقه‌ای در راستای تشدید آتش بحران و نه خاموش کردن آن به دور است.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11