آیا عربستان واقعا می تواند با اسرائیل رابطه برقرار کند؟

دیپلماسی ایرانی: پس از وقفه ای یک ساله، امسال با تماس هایی که با سرکیس نعوم، روزنامه نگار مشهور لبنانی داشتیم مجددا توانستیم یادداشت های او را دریافت کنیم. به دلیل پاندمی کرونا، وی سال گذشته به ایالات متحده سفر نکرد و برای همین سلسله یادداشت هایش در دیدار از امریکا را نیز منتشر نکرد. او گفت بعد از بیست سال سفر مداوم به امریکا برای نخستین بار وقفه ای در این سفر ایجاد شد که مسببش کرونا بود. وی در پیامی که سال گذشته به سردبیر دیپلماسی ایرانی داد گفت که کرونا به قدری دست و پا گیر بود که حتی امکان سفرهای بین ایالتی نیز وجود نداشت برای همین هیچ کدام از برنامه هایش برای این سفر تحقق نیافت و برای همین از اساس سفر را لغو کرد. اما امسال با فروکش کردن کرونا، او به ایالات متحده رفت و توانست با مقامات سابق و فعلی امریکایی گفت وگو کند. قبل و بعد از سفر با او در تماس بودیم و با توافقی که با هم داشتیم سلسله یادداشت های مربوط به ایالات متحده اش را در اختیار ما قرار داد.  

به این ترتیب این یازدهمین سال است که دیپلماسی ایرانی سلسله یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. در ادامه بخش چهل و دوم آن را می خوانید:

در ادامه گفت وگوهایم با یکی از مسئولان عالی رتبه و نفر اول در یکی از مراکز خیلی مهم پژوهشی امریکا که با وجود اینکه بسیاری از آن اداره به اداره های دولتی رفته اند و در سمت های عالی رتبه مشغول به کار شده اند اما به خود مغرور نشده است، از او پرسیدم: «نظرت درباره نظم منطقه ای جدید در خاورمیانه چیست، نظمی که می گویند شامل اسرائیل، ایران و ترکیه خواهد شد؟»

جواب داد: «چنین چیزی ممکن است اتفاق بیفتد، اما فراموش نکن که در منطقه «توافقات ابراهیم» وجود دارد. کشورهای منطقه عربی از جمله عربستان سعودی به دنبال آن رفته اند و این موضوع را بررسی می کنند. در منطقه به سامانه های دفاعی نیاز هست نه فقط علیه موشک های بالستیک و جنگنده ها بلکه علیه پهپادهایی که اسرائیل تبحر بالایی در ساخت آنها در انواع گوناگونشان دارد و به این کشورها عربی می تواند در این زمینه کمک کند. درباره این موضوع میان اسرائیل و عربستان نیز گفت وگوهایی شده است.»

نظر دادم: «مشکل این است که عربستان در نظر یک ملیارد و 300 یا 400 یا 500 میلیون مسلمان در جهان خادم حرمین شریفین است و از چنین جایگاه دینی اسلامی مهمی برخوردار است. هر توافق رسمی با اسرائیل امضا کند ممکن است آنها یا اکثریت مسلمانان غیر عرب را علیه عربستان سعودی و خانواده حاکم بر آن خشمگین کند، شاید حتی مطالبه گرفتن "خدمت به حرمین شریفین" را مطرح کنند و بخواهند که چنین چیزی به عهده کشور عرب مسلمان دیگر یا غیرعرب مسلمان یا ترجیح بیشتر به مجموعه ای از کشورها محول شود. چنین چیزی می تواند ضربه واقعا سهمگینی بر پیکره کشور عربستان وارد کند که به آن به واسطه این میزبانی نقشی با شکوه در جهان اسلام، چه عربی و چه غیر عربی، به آن داده است، کما اینکه می تواند نظام حاکم بر این کشور را مورد تهدید جدی وجودی قرار دهد. به این مناسبت شاید یادت باشد که چند سال پیش جمهوری اسلامی ایران بعد از قلع و قمعی که نیروهای امنیتی عربستان علیه تظاهرات کنندگان معترض ایرانی در مکه مکرمه انجام دادند و آن برخورد خشن و شدید را کردند طوری که چندین نفر کشته و زخمی شدند، چه غوغایی علیه عربستان به پا شد، همچنین یادت است که چند سال بعد از این حادثه، در مکه اتفاقی مشابه باعث شد که افراد بسیاری از جمله سفیر اسبق ایران در بیروت، غضنفر رکن آبادی کشته شوند. حالا تو ببین در چنین وضعیتی اگر عربستان بخواهد به فکر رابطه یا تعامل با اسرائیل بیفتد یا امور به سمتی پیش رود که بخواهد روابط رسمی و دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کند و با آن عادی سازی روابط کند و بخواهد هماهنگی های امنیتی و نظامی و اطلاعاتی و اقتصادی و تکنولوژیکی با آن برقرار کند، قطعا کشورهای جهان اسلام قیام خواهند کرد و به خصوص گروه های مردمی تندرو چنان علیهش موضع خواهند گرفت که حتی آن را تکفیر خواهند کرد و در داخل عربستان به خشونت دست خواهند زد. طبیعی است چنین چیزی باعث نگرانی برای ثبات در عربستان و حتی جهان اسلام یا حتی جهان شود.»

جواب داد: «حق با توست. شاید عربستانی ها به سمت امضای "توافقات ابراهیم" با اسرائیل مثل کشورهای همسایه شان در خلیج فارس، بحرین و امارات متحده عربی، نروند. اما آنچه اکنون شاهدیم این است که عربستانی ها با اسرائیلی ها گفت وگو دارند و با آنها همکاری می کنند، همچنین بعضی از آنها از جمله بعضی یهودی ها از عربستان دیدن کرده اند. اخیرا کنفرانسی میان دین های توحیدی و غیرتوحیدی در جهان به میزبانی عربستان برگزار شد و در آن یهودی ها و مسیحی ها و مسلمانان و بودایی ها و کافران و حتی "مورمون ها" شرکت کردند و کار پیش رفت و اتفاقی نیفتاد.»

ادامه دارد...