آینده مبهم عراق
شمارش معکوس صدر
مهدی بازرگان، روزنامه نگار
دیپلماسی ایرانی – در حالی مهلت 40 روزه مقتدی صدر برای تشکیل دولت عراق از نیمه گذشته که هنوز جریان رقیب با محوریت «چارچوب هماهنگی» از توافق بر سر تعیین رئیس جمهور، نخست وزیر و اعضای کابینه باز مانده است.
اگر چه رهبر جریان صدر عنوان داشت همه احزاب و جریان های عراقی با همه نیرو‌های سیاسی بدون استثنا برای تشکیل دولت اکثریت ملی به جز جریان متبوعش (صدر) مذاکره کنند، اما ناگفته پیداست که اساسا ذات تمامیت خواه مقتدی صدر اجازه ایجاد چنین روندی را به چارچوب هماهنگی برای تشکل دولت نمی دهد تا ضمن به شکست کشاندن هر پروسه ای برای تشکیل دولت در این مهلت، خود را سنگ بنای سیاسی عراق نشان دهد که بدون حضور او و جریانش هیچ اتفاق ملموسی برای این کشور روی نخواهد داد. در حالیکه واقع امر آن است جریان صدر خود بخشی از مشکلات عراق نوین پساصدام در طول 19 سال گذشته بوده است، به ویژه که این روزها تمامیت ارضی این کشور با تجاوز ارتش ترکیه نادیده گرفته شده است.
فقدان کارایی دولت های پیشین عراق در مبارزه با فساد گسترده و سیستماتیک در این کشور، تشکیل دولت سهامی، عدم توفیق در بهبود وضعیت اشتغال، ارتقای سطح معیشت و برخورداری جامعه از خدمات حداقلی شهری و نبود تلاش جدی برای حل سایر مشکلات و برون رفت عراق از چالش ها و معضلات فعلی، همگی از واقعیت های تلخ سال های اخیر در این کشور است که مستقیم یا غیرمستقیم به عملکرد مقتدی صدر و جریان او هم ارتباط دارد.
پیرو این چالش ها و مشکلات برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی در سال گذشته، نه تنها وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم عراق بهتر نکرد، بلکه این کشور با گذشت 198 روز از انتخابات کماکان در بن بست جدی برای تشکیل دولت گرفتار شده است؛ بن بستی که به نظر می رسد به این زودی ها پایان نخواهد یافت.
با نگاهی به تحولات قریب به 200 روز اخیر در عراق به روشنی قابل درک است تداوم و تشدید جدال سیاسی صدر با چارچوب هماهنگی سایه سنگینی بر کل مناسبات عراق انداخته است و تا زمانیکه یکی از دو طرف به قدرت دست پیدا نکند عملا خروج از بن بست فعلی غیرممکن جلوه می کند.
آن گونه که به نظر می رسد در این بین سناریوی تقسیم قدرت شاید مطلوب نگاه برخی شخصیت ها نظیر هادی عامری و بخشی از چارچوب هماهنگی باشد، هر چند که نوری مالکی، نخست وزیر پیشین عراق و مهره کلیدی این جریان (چارچوب هماهنگی) چنین باوری ندارد، ولی در آن سوی داستان مقتدی صدر به کمتر از تصاحب کل قدرت و زعامت کامل بر امور عراق قناعت نمی کند، کما اینکه وی در توئیت 30 مارس/ 10 فروردین و در پاسخ به موضع رهبر جریان فتح به صراحت بیان داشت که «من هرگز با شما توافق نمی‌کنم. توافق به معنای پایان کشور است. هیچ خیری در دولت توافقی سهمیه بندی نیست.»
به هر حال مقتدی صدر که شناخته شده ترین بازمانده خاندان صدر به شمار می رود با محبوبیتی نسبتا پررنگ بین شیعیان عراق توانسته است سایه خود را بر کل عراق بگستراند. در کنارش رهبر جریان صدر ذیل ورود به مسایل اجتماعی، خدماتی، مذهبی، سیاسی، بین‌الملل، رسانه‌ای و تشکیل بدنه ای از نظامیان طی این سال ها سعی کرده است به مثابه یک شبه دولت، پهلو به پهلوی دولت رسمی بغداد عمل کند.
حال در چنین شرایطی که فضای لازم برای رهبر جریان صدر به منظور گسترش هر چه بیشتر نفوذش در ساختار رسمی قدرت عراق فراهم شده است وی از هیچ تلاشی برای به بن بست کشاندن تحرکات چارچوب هماهنگی در دو هفته باقی مانده از مهلت 40 روزه دریغ نخواهد کرد. لذا از هم اکنون باید گفت که شمارش معکوس صدر برای ورود تمام عیار به عرصه تشکیل دولت و قبضه کل عراق عراق شروع شده است. خاصه آن که صدری ها دارای بیشترین کرسی پارلمانی هستند و مهره تعیین کننده ای در جهت دهی به دولت آتی و در کل آینده عراق هستند. حال حال باید دید که این نعل وارونه مقتدی صدر می تواند منافع وی را تامین کند یا خیر؟!/شرق
نظر شما :