خط آهن استراتژیک ایران - ترکیه - پاکستان

نویسنده: اوزور خالد

دیپلماسی ایرانی: دولت های پاکستان، ترکیه و ایران با استفاده از فرصتی تاریخی، خط آهن فرا ملی و بین قاره ای مهمی را که استانبول، تهران و اسلام آباد را به یکدیگر متصل می کند، احیا کردند. این طرح با توجه به تلاش هر سه کشور در حال رشد، برای سامان دادن به اقتصاد خود که از تورم و کاهش ارزش برابری پول خود، همزمان با شیوع موج های پی در پی کرونا، به شدت رنج می برد، از اهمیتی راهبردی برخوردار است. 

در 21 دسامبر 2021، قطار باری ساخت ترکیه برای اتصال استانبول – تهران و اسلام آباد به یکدیگر سفر خود را از قطعه پنجم این خط آهن به سوی زاهدن آغاز کرد تا از آنجا کالاها را به مقصد استانبول حمل کند. در مراسم راه اندازی این خط آهن مقامات ارشد هر سه کشور و جمعی از سفرای کشورهای دیگر، از جمله قزاقستان و ازبکستان حضور داشتند.   

این خط آهن با توجه با اتصال آن به خطوط آهن کشورهای اروپایی، رویدادی بسیار مهم در عرصه اقتصادی هر سه کشور به شمار می رود و به گسترش پیوندهای اقتصادی و دیپلماتیک بین پایتخت های این سه کشور کمک خواهد کرد. بازرگانان هر سه  کشور می توانند با استفاده از این خط آهن که درحال حاضر فقط به حمل و نقل کالا اختصاص دارد به مبادلات تجاری خود وسعت ببخشند. این طرح در واقع بخشی از طرح بزرگ دولت چین تحت عنوان یک جاده یک کمربند محسوب می شود که دولت چین برای توسعه تجارت با این سه کشور و کشورهای اروپایی آن را به اجرا در آورده است.  

با راه اندازی این خط، تولید کنندگان و بازرگانان ترکیه به بازار یک میلیارد و چهارصد میلیون نفری چین دسترسی پیدا خواهند کرد. با راه اندازی این خط آهن، چین نیز می تواند از راه خشکی کالاهای خود را به بازارهای اروپا ارسال کند. ایران و پاکستان و دیگر کشورهای منطقه نیز می تواند از طریق این خط آهن کالاهای خود را بدون پرداخت عوارض به چین صادر کنند. 

اجرای این طرح در ضمن کمکی شایان به افغانستان برای توسعه تجارت خارجی خود خواهد کرد، کشوری که به علت تحولات سیاسی در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار دارد. دیگر کشورهای منطقه از جمله جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، تاجکستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان نیز از این طرح حمل و نقل ریلی برای توسعه مبادلات تجاری خود با جهان خارج سود خواهند برد. 

به پیش بینی کارشناسان، این خط آهن به پاکستان کمک خواهد کرد تا حجم مبادلات خارجی خود را در سال به 65 میلیارد دلار افزایش دهد. گفته می شود درآمد بازرگانان پاکستانی با استفاده از این خط آهن در سال به 32 میلیارد دلار خواهد رسید و با متصل شدن این خط آهن به خطوط آهن دیگر شهرهای مهم پاکستان، این رقم به 64 میلیارد دلار در سال خواهد رسید.

احمد چنگیز اوزدمیر، رئیس هیئت مدیره موسسه روابط تجارت خارجی ترکیه می گوید، این خط آهن، روابط دیپلماتیک ترکیه و پاکستان را گسترش خواهد داد چون کشورهای آسیای میانه و چین را به همراه ایران و پاکستان از طریق ترکیه به اروپا متصل خواهد کرد. 

قرار است در آینده قطارهای مسافربری نیز در این مسیر به حرکت درآیند که در نتیجه، هزینه  سفر مسافران بین این کشورها به میزان چشمگیری کاهش خواهد یافت. هزینه حمل و نقل کالا از چین به پاکستان و سرانجام به استانبول، با راه اندازی این خط آهن به شدت کاهش خواهد یافت و مدت زمان حمله و نقل نیز که اکنون از طریق دریا 30 روز است به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کند. طول این خط آهن و شبکه هایی که به  آن متصل می شوند حدود 60 هزار کیلومتر است که 1825 کیلومتر آن در ترکیه، 2600 کیلومتر آن در ایران و 1970 کیلومتر آن در پاکستان قرار دارد.

منبع: دیلی صباح / تحریریه دیپلماسی ایرانی