مصطفی کاظمی، اسب تراوای مقتدی صدر

نویسنده: وائل عصام

دیپلماسی ایرانی: صرف نظر از اینکه حمله‌ به منزل کاظمی تلاش برای ترور بود یا هشداری حساب شده، هدف این پیام مقتدی صدر است زیرا او قوی‌ترین طرف شیعه‌ای است که پشت کاظمی ایستاده است و سردردی دائمی برای احزاب سنتی شیعه در عراق ایجاد می‌کند.

آنچه مشخص است که این است که این رخداد تنها در راستای هشداردهی بوده و هدف از آن کشتن کاظمی نبوده یعنی حمله‌ای حساب شده بوده است به ویژه که جریان‌های سیاسی تا کنون به سمت رویارویی علنی نرفته اند و قصدی برای آن نیز ندارد.

رهبران تهران و بیروت همچنان می‌توانند از وقوع درگیری میان شیعیان در عراق جلوگیری کنند و سفر ژنرال قاآنی به عراق نیز در چارچوب تلاش برای کنترل امور قبل از خروج آن از سیطره قرار می‌گیرد. عملا نیز در این کار موفق بوده‌اند.

اگر به سفر کاظمی به شهر صدر توجه کنیم تصویر کامل می‌شود. کاظمی که جریان مردمی موثر یا حزب یا از پیشینه‌ سیاسی برخوردار نیست صدر را تنها پایگاه خود می‌بیند که می‌تواند برای ادامه فعالیت سیاسی خود به آن تکیه کند و اگر به نامزدی دوباره برای نخست وزیری فکر می‌کند صدری‌ها تنها طرفی هستند که می‌توانند از او حمایت کنند.

در مقابل صدر نیز باور دارد کاظمی اسب تروایی است که می تواند از طریق آن نفوذش در قدرت را حفظ کند و مهم‌تر اینکه مقتدی صدر از طریق حفظ کاظمی به عنوان نخست وزیر می‌خواهد از نخست وزیر شدن یکی از شخصیت‌های وابسته به دشمنانش به ویژه از جریان مالکی پرهیز کند.

اما هیئت هماهنگی احزاب شیعه به نظر می‌رسد امروز قوی‌تر از مقتدی است زیرا نماینده جناحی بزرگتر از جناح مقتدی صدر در پارلمان است و مهم‌تر اینکه نماینده رهبران و احزاب و مراجعی است که تاریخ و وزنی در جامعه شیعیان دارند و از این رو سخت است مقتدی صدر آنها را نادیده بگیرد اگر می‌خواهد زیر سقف ائتلاف شیعه باقی بماند. به نظر می‌رسد که صدر به این کار – باقی ماندن زیر سقف این ائتلاف – تمایل دارد.

از این رو سناریوی احتمالی این است که حل و فصلی میان گروه‌های شیعه از جمله مقتدی صدر صورت گیرد و براساس آن، آنها روی نامزدی مشترک برای نخست وزیری به غیر از کاظمی توافق کنند و بعید است که صدر یا مالکی با جناح اهل سنت یا کردها ائتلاف کنند و دولتی را بدون در نظر گرفتن اجماع نظر شیعیان تشکیل دهند و حتی مقتدی صدر احتمالا به پذیرش گزینه‌هایی مجبور خواهد شد که مورد خوشایندش نخواهد بود.

او  قبلا نیز با نخست وزیری مالکی پس از دو سال درگیری خونین میان جنگجویان ارتش المهدی و نیروهای دولت مالکی در بصره و جنوب عراق موافقت کرد و پس از آن برای اعتکاف به لبنان رفت. این راه حلی است که ممکن است دوباره تکرار کند اگر عرصه در نجف بر او تنگ شود.

او یک بار در قم و یک بار در لبنان اعتکاف کرده است و یک بار هم گفته سیاست را ترک کرده و یک بار هم ارتش المهدی را منحل کرده و سپس گردان‌های السلام را تشکیل داده است. یک بار عدم مشارکت در انتخابات را اعلام کرد و سپس از آن عقب نشینی کرد. این بی‌ثباتی او باعث می‌شود همیشه در معرض سردرگمی سیاسی در برابر رقبایش در میان احزاب دیگر شیعه قرار بگیرد. رقبایی که معمولا برای به دست آوردن رضایت او با هدف جلوگیری از درگیر شدن با پایگاه مردمی عظیم او تلاش می‌کنند تا به راه حلی دست یابند که موضعی یکپارچه در میان شیعیان در عراق را تضمین کند. به ویژه که تهدید امنیتی موجود در عراق از میان رفته و در میان احزاب شیعه اطمینانی حاصل شده است.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11