پایان روزهای حمایت بی چون و چرای واشنگتن از تل آویو

نویسنده: اچ. ای هیلر (H. A. Hellyer)

دیپلماسی ایرانی: منازعه اخیر غزه نشان داد که گرایش‌ به اسراییل در آمریکا دگرش یافته است. خشونت رایج در منازعه اسرائیل و فلسطین کاملا نامتقارن است و این نابرابری برای چندین دهه پابرجا بوده است. دست‌کم 213 فلسطینی، از جمله 61 کودک، در منازعه اخیر کشته شدند، در حالی که کل کشته‌شدگان اسرائیلی 10 نفر بود. 

عامل متعارف دیگر در چندین دهه اخیر، واکنش نخبگان و جریان اصلی رسانه‌ها در ایالات متحده است که به‌طور کلی و به شکلی چشمگیر حامی اسرائیل بوده‌اند. تاکنون در میان اندیشکده‌ها، احزاب سیاسی یا خروجی رسانه‌های آمریکایی به ندرت از اسرائیل انتقاد شده است.

با تشدید منازعه در غزه، آشکار شد که سناریوی جریان اصلی آمریکا در حال تغییر است. سیاستمداران آمریکایی – هم شخصیت‌های ترقی‌خواه جناح چپ حزب دموکرات و هم سایرین – بیش از هر زمان دیگری به نفع فلسطینی‌ها سخن گفتند. سناتور تاد یونگ و کریس مورفی با انتشار بیانیه‌ای دو حزبی، که ده‌ها نماینده آن را امضاء کرده بودند، خواهان آتش‌بس شدند.

در طول نبرد، دموکرات‌های کنگره امریکا به دنبال ارائه قطعنامه‌ای بودند تا دولت جو بایدن را به تعلیق  فروش 735 میلیارد دلاری بمب‌های نقطه‌زن هدایت شونده به اسراییل وادار کنند، اقدامی که تا آن زمان کاملا نامتعارف بود. سناتور برنی سندرز در 20 مه اقدامی مشابه انجام داد. هرچند هیچ‌یک از این اقدامات موفقیت‌آمیز نبود اما فضای گفتمانی تازه ای را باز کرد که قبلا وجود نداشت.

اصحاب رسانه و روزنامه‌نگاران، از جمه علی ولشی، جان اولیور، مهدی حسن و بسیاری دیگر با حمایت کامل از حقوق فلسطینی‌ها به صحنه آمدند. بسیاری از آنها از واژگانی مانند «آپارتاید»، «جنایت‌های جنگی» و «پاک‌سازی قومی» استفاده کردند، واژگانی که وجه تسمیه دارند اما به ندرت از جریان اصلی سیاست، رسانه و اندیشکده در آمریکا شنیده شده‌اند. 

شرایط شهروندان فلسطینی اسرائیل، که با تبعیض شدید روبه رو هستند نیز شاید برای نخستین بار بخشی از مباحثه جریان اصلی رسانه‌های آمریکا شد.

این چرخش در اندیشکده‌ها و سازمان های حقوق بشر نیز مشهود است. در 19 مه، بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل با انتشار گزارشی برجسته تاکید کرد که ایالات متحده باید سیاست‌هایش در مورد کرانه باختری، اورشلیم و غزه را بر پایه «رویکردی مبتنی بر حقوق» تدوین کند. 

حدود یک هفته بعد، دیدبان حقوق بشر در پیروی از نهاد حقوق بشر اسرائیلی بی – تسلم، مقامات اسرائیلی را به جرم ارتکاب جنایت‌ آپارتاید و شکنجه محکوم کرد.

مطرح شدن شعار «زندگی فلسطینی‌ها اهمیت دارد» که اقتباسی است از شعار «زندگی سیاهان اهمیت دارد»، به خوبی این تغییر موضع در آمریکا را نشان می‌دهد. زندگی سیاهان اهمیت دارد باعث شد ضرورت آزادی‌های مدنی بار دیگر در میان ترقی‌خواهان آمریکا مطرح شود. 

حزب دموکرات، به ویژه در میان جوانان، به سوی جناح چپ گرایش یافته است. در پایگاه انتخاباتی جو بایدن، به رغم میانه‌رو بودن شخص بایدن، شمار چشمگیری از شخصیت‌های چپ‌گرا از جمله برنی سندرز و الیزابت وارن حضور دارند. هر دوی این سناتورها، همانند سایر شخصیت‌ها و سلبریتی‌ها، از جمله بازیگرانی مانند جان کوزاک، ناتالی پورتمن و مارک رافالو، آشکارا از فلسطینیان حمایت کردند.

در 19 مه، مارتین ایندیک (Martin Indyk)، یکی از سفرای پیشین آمریکا در اسرائیل، در گفت وگویی با مهدی حسن اعلام کرد که گرایش حمایت از اسرائیل سال‌هاست که در «حال کاهش» است، احساسات حمایت‌گرایانه از فلسطینی‌ها در حال افزایش است و چنین اختلافاتی «در حزب دموکرات شکاف» ایجاد می‌کند.

با این حال، باید گفت که در آخرین منازعه، سیاست آمریکا همچنان حامی اسرائیل باقی ماند. دولت بایدن چندین بار با مداخله در امور سازمان ملل تلاش‌های شورای امنیت برای رسیدن به آتش بس را خنثی کرد و بارها از آنچه «حق دفاع از اسراویل» می‌نامید، حمایت کرد بدون اینکه تاکید کند این حق دفاع از خویش باید فقط در چارچوب قوانین بین‌المللی انجام شود.

همان‌طور که پیش بینی می‌شد، سیاست‌های آمریکا استفاده نامتناسب اسرائیل از زور و شمار چشمگیر کشته‌شدگان غیرنظامی را به همراه داشت. به‌علاوه، به حق فلسطینیان برای دفاع از خود در برابر حملات اسرائیل و همچنین محکوم کردن کشتار غیرنظامیان فلسطینی، حتی از سوی دولت آمریکا اشاره هم نشد و هنگامی که روی این مسائل تاکید شد، دولت اظهارات عجیب و غریبی بیان کرد. 

در حال حاضر سیاست آمریکا در منازعه اسرائیل و فلسطین تغییر نمی‌کند، اما بحث مطرح در جریان اصلی قطعا تغییر می‌کند. اوایل این هفته، 500 نفر از کارکنان دولت بایدن در نامه‌ای سرگشاده به رئیس جمهوری آمریکا، بر لزوم بکارگیری رویکردی متعادل‌تر در منازعه اسرائیل و فلسطین تاکید کردند.

مساله این نیست که آیا سیاست‌ها تغییر خواهد کرد یا خیر، بلکه مساله زمان این دگرش است. به‌علاوه، افزایش شدید راستگرایی در سیاست‌های اسرائیل فقط به گسترش شکاف بین اسرائیل و جناح چپ آمریکا – از جمله شکاف درون‌حزبی دموکرات‌ها – خواهد انجامید. حقیقتی که مدت‌هاست موعد آن فرا رسیده این است که زندگی فلسطینی‌ها واقعا اهمیت دارد.

منبع: بنیاد کارنگی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11