بررسی جایگاه ترکیه در سیاست خارجی جدید آمریکا

بایدن و مساله ارامنه

۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۴:۰۰ کد : ۲۰۰۲۶۳۸ آمریکا آسیا و آفریقا انتخاب سردبیر
امیر ایمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با اقدام بایدن در مورد مساله ارامنه، تنش ها در روابط واشنگتن - آنکارا بار دیگر افزایش یافت. قبل از انتخابات آمریکا و انتشار اظهار نظر بایدن در قبال ترکیه مبنی بر دخالت در انتخابات ترکیه و حمایت از مخالفان اردوغان نیز، نشان می داد که با روی کار آمدن وی، روابط ترکیه با آمریکا آسان نخواهد بود. اما این مساله به این معنا نیست که روابط دو کشور قبل از بایدن در وضعیت بهتری قرار داشت. زیرا تمام روسای جمهوری آمریکا که در ۲۸ سال گذشته در این کشور خدمت کرده اند، ترامپ تنها رئیس جمهور در میان روسای جمهور آمریکا هست که به ترکیه سفر نکرد. حال در مورد بایدن و بحران اخیر مربوط به مساله ارامنه، این سوال مهم مطرح می شود که دلیل این اقدام آمریکا و زمان بندی آن نشانگر چیست و از چه فاکتورهایی ناشی می شود؟ با بررسی دقیق این مساله، آینده روابط ترکیه و آمریکا بیشتر عیان خواهد شد. 
بایدن و مساله ارامنه

نویسنده: امیر ایمانی، دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشگاه مرمره استانبول و فرای برلین.

دیپلماسی ایرانی:

مقدمه: 

علیرغم داشتن روابط استراتژیک بین آمریکا و ترکیه، شاهد افت و خیزهای فراوانی در روابط دو کشور هستیم. به طوری که این دو کشور با وجود مشارکت در اکثر بحران های منطقه ای و فرامنطقه ای مانند بحران کره و بحران افغانستان، تنش های بیشماری را در روابط خود خصوصا بعد از دهه های 1960 به بعد تجربه می کنند. اگرچه این تنش ها آسیبی به اتحاد و روابط این دو کشور وارد نکرده، اما بعد از دوران ریاست جمهوری اوباما و ترامپ این تنش ها به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. از جمله مهمترین مسائل مورد اختلاف را می توان در بحران سوریه و عراق و نادیده گرفتن تمامیت ارضی این کشورها با حمایت از گروه های تروریستی مانند (YPG,PYD VE PKK) و گفتمان سازی "کردستان سوریه" برای خود مختاری این مناطق، همچنین کودتای 2016 ترکیه و ادعای دست داشتن آمریکا و ناتو در این کودتا و متعاقب آن درخواست گولن از آمریکا، مساله هالک بانک، مساله F35 ، مساله S400 اشاره کرد که از تعمیق تنش¬ها و بحران¬ها در روابط بین دو کشور حکایت دارد. 

با اقدام بایدن در مورد مساله ارامنه، تنش ها در روابط واشنگتن - آنکارا بار دیگر افزایش یافت. قبل از انتخابات آمریکا و انتشار اظهار نظر بایدن در قبال ترکیه مبنی بر دخالت در انتخابات ترکیه و حمایت از مخالفان اردوغان نیز، نشان می داد که با روی کار آمدن وی، روابط ترکیه با آمریکا آسان نخواهد بود. اما این مساله به این معنا نیست که روابط دو کشور قبل از بایدن در وضعیت بهتری قرار داشت. زیرا تمام روسای جمهوری آمریکا که در 28 سال گذشته در این کشور خدمت کرده اند، ترامپ تنها رئیس جمهور در میان روسای جمهور آمریکا هست که به ترکیه سفر نکرد. حال در مورد بایدن و بحران اخیر مربوط به مساله ارامنه، این سوال مهم مطرح می شود که دلیل این اقدام آمریکا و زمان بندی آن نشانگر چیست و از چه فاکتورهایی ناشی می شود؟ با بررسی دقیق این مساله، آینده روابط ترکیه و آمریکا بیشتر عیان خواهد شد. 

بررسی پیشینه تاریخی و دلایل اهمیت تاریخ 24 آوریل برای ارامنه:  

روابط ترکیه و ارمنستان که قرون متمادی دارای سابقه مشترک هستند، از ربع آخر قرن 19 وارد یک دوره بسیار آشفته شد. خصوصا با اعلام 24 آوریل به عنوان ادعای "روز نسل کشی" در سراسر جهان که ارامنه به ایجاد یک حافظه مجازی و یک تاریخ مصنوعی اقدام کردند. اما واقعاً چه اتفاقی در 24 آوریل 1915 افتاد که این روز را  به عنوان "روز بزرگداشت نسل کشی" پذیرفتند؟

با آغاز جنگ جهانی اول و ورود امپراتوری عثمانی در کنار آلمان علیه نیروهای متفقین به جنگ، کمیته های ارمنی، تأسیس ارمنستان مستقل را فرصت بزرگی برای اهداف خود می دانستند. ارمنی ها که تا جنگ جهانی اول به شدت مسلح شده بودند، علیه دولت عثمانی که شهروند آن به شمار می رفتند، جنگیدند و برای ایجاد ارمنستان مستقل با متفقین، به ویژه روسیه همکاری کردند. 

همچنین، به موازات تضعیف امپراتوری عثمانی اقدام به قیام کرده و علیه مسلمانان در منطقه آناتولی شرقی قتل¬عام کردند. پس از شکست ارتش عثمانی در برابر روسیه در آناتولی شرقی، ارمنی ها فعالیت های خود را به موازات حملات دشمن در دوره ای که جنگ چاناق قلعه آغاز شد و استانبول در معرض تهدید بود، گسترش دادند. در این دوره، پس از شهرهای بیتلیس، موش و ارزروم، شورش وان آغاز شد و کشتار علیه مسلمانان افزایش یافت. دولت عثمانی، اقداماتی را برای کنترل فعالیت کمیته های ارمنی و جلوگیری از وقایع انجام داد. پس از خلع سلاح سربازان ارمنی، افسرانی که مورد اعتماد وزارت امور داخله نبودند و مشخص شد که در این حوادث نقش دارند، عزل شده و یا به استان های غیرارمنی نشین فرستاده شدند. 

تصویب قانون تحجیر (قانون اسکان) در سال 1915:

قانون اسکان اجباری ارامنه، معروف به قانون تحجیر، در تاریخ 27 مه 1915 با ابتکار وزیر امور داخلی، طلعت پاشا تهیه شد و در اول ژوئن توسط پارلمان تصمیم گیری شده و لازم الاجرا شد. در ماه مه 1915 ، طلعت پاشا تقاضا کرد که کابینه عثمانی و وزیر اعظم وقت سعید حلیم پاشا اقدامی را برای جابه جایی و اسکان ارمنی ها به مکان های دیگر قانونی کنند. سخنان طلعت این بود: "شورش ها و کشتارهایی که توسط ارامنه در تعدادی از نقاط کشور به وجود آمده تهدیدی برای امنیت ملی است".

در واقع، وزارت امور داخله بخشنامه معروف را به 14 استان و 10 فرمانداری در 24 آوریل 1915 ارسال کرد. در این بخشنامه دستور بسته شدن حزب هینچاک، داشناک و کمیته های مشابه ارمنی صادر و اسناد آنها توقیف شد و آن رهبران ارمنی که به دلیل فعالیت های مضر شناخته شده بودند، دستگیر شدند. وزیر امور داخلی، طلعت پاشا، اقداماتی را که باید توسط ریاست فوق الذکر انجام شود تا اسکان ارامنه به طور عادلانه انجام شود، به شرح زیر برشمرده است: کسانی که نیاز به اسکان دارند، از امنیت جانی و مالی برخوردار، همچنین از رفاه آنها، به مکان هایی که به آنجا منتقل می شوند، اطمینان حاصل شود. طبق برآوردها، اداره امنیت دولت عثمانی از ابتدای جنگ جهانی اول فعالیت کمیته های ارمنی و اعضای کمیته را در استانبول از نزدیک دنبال کرده و لیست گسترده ای را تهیه کرده بود. در این لیست تعیین شده توسط سازمان امنیت، تعداد کمیته های ارمنی مستقر در استانبول 610 نفر است. 365 نفر از آنها اعضای سازمان های ارمنی داشناکسیون، 173  نفر از حزب هینچاکیان ، 72 نفر از حزب رامگاور  و 9 نفر از آنها از اعضای کمیته های مختلف و جماعت ارامنه هستند. همانطور که مستند شده است، در طی بازداشت های 24 آوریل هیچ درگیری یا کشته ای رخ نداده است. بنابراین، می بینیم که در 24 آوریل 1915، در مجموع 556 عضو کمیته ها، 235 نفر در استانبول و 321 نفر در سایر استان ها دستگیر شدند.

بنابراین، در پاسخ به اینکه چرا 24 آوریل به عنوان "روز نسل کشی" توسط ارامنه به جای 27 مه 1915 ، هنگام تصویب قانون اسکان، "روز نسل کشی" اعلام شد؟ بدون شک، دلیل اصلی ارمنی ها برای اعلام 24 آوریل به عنوان "روز نسل کشی" این است که کادرهای برجسته که در کشور سازمان دهی و همچنین ارتباطات و همکاری های بین المللی را انجام می دادند، در این تاریخ خنثی شدند. بنابراین کاملاً معنی دار است که ارامنه، 24 آوریل، یعنی دستگیری رهبرانی را که به اعتقادشان، آنها را به استقلال سوق می داد، مهمتر از اخراجشان بدانند.

وضعیت حقوقی ادعای ارامنه در حقوق بین المللی:  

جرم نسل کشی یک مفهوم حقوقی است و فرآیندهای مربوط به تعریف، محاکمه و مجازات عاملان آن تحت کنوانسیون بین المللی (کنوانسیون 1948 سازمان ملل در مورد پیشگیری و مجازات جنایت نسل کشی)، یعنی توسط یک متن قانونی تعیین شده است. تاکنون هیچ دادگاه ملی یا بین المللی وجود ندارد که وقایع سال 1915 را به عنوان نسل کشی به رسمیت بشناسد. از طرف دیگر، تصمیمات دادگاه های ملی یا بین المللی وجود دارد که از ارائه وقایع 1915 به عنوان نسل کشی به عنوان تنها واقعیت واقعی تاریخی و انکار ارایه قرائت های تاریخی جایگزین و متهم کردن آن، انتقاد می کنند. 

اولین مورد از این تصمیمات توسط دادگاه بدوی اتحادیه اروپایی در اکتبر 2003، دو ارمنی تبعه فرانسه، کریگوار و سوزان کریکوریان در مورد درخواست آنها مبنی بر تعلیق وضعیت عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا اتخاذ شد. آنها اظهار داشتند که اعطای وضعیت کاندیدا به اتحادیه اروپا (ترکیه) بر خلاف تصمیم پارلمان اروپا در سال 1987 است.  آنچه در اینجا مهم است این است که دادگاه بدوی جوامع اروپایی به صراحت اظهار داشت که تصمیم پارلمان اروپا به تاریخ 1987 نمی تواند نتیجه قانونی داشته باشد و این بیانات را در متن تصمیم خود آورد: "کافی است بگویم که قطعنامه 1987 سندی است که شامل بیانیه های کاملا سیاسی است. این تصمیم توسط پارلمان در هر زمان قابل تغییر است." به عبارت دیگر،  می توان فهمید که تصمیماتی که وقایع 1915 را به عنوان نسل کشی به رسمیت می شناسند در واقع با ملاحظات سیاسی تهیه شده اند و نمی توانند نتیجه قانونی داشته باشند.

یک مورد دیگر، تصمیم دادگاه در مورد سوال برانگیز بودن به رسمیت شناختن وقایع 2015 به عنوان نسل کشی و تنها واقعیت تاریخی، توسط دادگاه قانون اساسی فرانسه در سال 2012 گرفته شد. عالی ترین نهاد قضایی در فرانسه، این پیش¬نویس را نقض آزادی بیان ارزیابی کرد و به دلیل مغایرت با قانون اساسی آن را رد کرد. به عبارت دیگر، وقایع سال 1915 به جای نسل کشی اثبات شده و مورد توافق، "یک موضوع بحث برانگیز و حساس" تعریف شد. همچنین، فقط 20 کشور از بیش از 190 کشور در جهان به روشنی نسل کشی ارمنستان را به رسمیت می شناسند. 

سرانجام، این تصمیم، هولوکاست و وقایع 1915 را کاملاً از هم جدا می کند. در این تصمیم آمده است که هولوکاست به عنوان یک نسل کشی غیرقابل انکار از نظر قانونی پذیرفته شد و این وضعیت با تصمیم دادگاه بین المللی مجاز (دادگاه های نورنبرگ) تعیین شد. بدون تصمیم امثال چنین دادگاهی، وقایع سال 1915 به لحاظ قانونی نمی تواند به عنوان نسل کشی شناخته شود. 

تأثیر مساله ارامنه بر آینده ی روابط ترکیه و آمریکا: 

در روز بیست و چهارم آوریل، بایدن به عنوان نخستین رئیس جمهور آمریکا (پس از دونالد ریگان) به طور رسمی، اعلام کرد که واشنگتن، ادعای ارامنه در سال 1915 میلادی را بعنوان نسل کشی به رسمیت می¬شناسد و خود را متعهد می داند که از تکرار چنین رویداد تراژیکی جلوگیری کند. این همان چیزی است که موجب خشم آنکارا شده و باعث شد وزارت امور خارجه ترکیه، سفیر آمریکا را احضار کرده و به اقدام جو بایدن در به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه، اعتراض کند. وزارت امور خارجه ترکیه سالهاست که تحت عنوان "رویکرد ارمنی" و در راستای عادی کردن روابط فیمابین، فرمول هایی برای حل مشکل موجود تهیه می کند و در اختیار سیاستگذاران کشور قرار می دهد. چهره های مشهور سیاست ترکیه همچون تورگوت اوزال و سلیمان دمیرل نیز از این رویکرد سخن به میان آورده بودند. در رابطه با این مساله، جوامع بین المللی از تفاهم نامه ای که میان ترکیه و ارمنستان روز 10 اکتبر 2009 به امضا رسید، حمایت کردند. کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا که در جریان امضای تفاهم نامه حضور داشت، خاطر نشان ساخت که آمریکا ضمن اینکه از این تفاهم بعنوان «قدم مهم» نام می برد عنوان کرد به هر ترتیب و وسیله ای که باشد، از این جریان جانبداری خواهد کرد. اما جنگی که در قره باغ رخ داد، امید ترکیه را به باد داد. به محض اینکه ارمنستان به اشغال بخشی از سرزمین آذربایجان دست زد، ترکیه هم مجبور شد مرزهای خود را به روی ارمنستان ببندد. 

اما اکنون در مورد اینکه چرا بایدن علیرغم اوباما ادعای ارامنه را به رسمیت شناخت، باید گفت این مساله به انتظارات ترکیه از بایدن باز می گردد. با توجه به اینکه ترکیه بعد از جنگ قره باغ توسط اردوغان مجمع همکاری شش کشور با مشارکت ترکیه، آذربایجان، گرجستان، روسیه، ایران و ارمنستان را ارایه داد، احتمال می داد قدم مهمی در حل مشکل میان دو کشور برداشته شده و سه شرط اساسی ترکیه به جای آورده خواهد شد:

1.    ارامنه کتباً مرزهای ترکیه را به رسمیت خواهند شناخت؛

2.    با تشکیل «کمیسیون تاریخ مشترک» ارامنه قبول خواهند کرد که ادعاهای نسل کشی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد؛

3.    مسأله قره باغ نیز تماما حل خواهد شد.

ترکیه هم در عوض فقط مرزهای خود را به روی ارمنستان باز خواهد کرد. بنابراین بایدن نیز به دلیل گفتمان تنش زدایانه ترکیه با ارمنستان، با به رسمیت شناختن مساله ارامنه به اقدام ترکیه با ارمنستان و باز کردن مرزهای خود با آن، آسیب نخواهد زد. شاید دلیل اینکه جو بایدن در بیانیه رسمی خود، عامدانه از به کار بردن اسم جمهوری ترکیه خودداری و بجای آن از عبارت عثمانی و به جای اسم مرسوم و معمول استانبول، از واژه «قسطنطنیه» (Konstantinapolis) استفاده کرد، همین باشد. همچنین با بکار بردن اسم ترکیه، طرف ارمنی می توانست درخواست¬های متعددی داشته و برای ترکیه بار حقوقی داشته باشد. 

ترکیه در دریای مدیترانه نیز با کشورهای دارای اختلاف همین گفتمان را در پیش گرفت. اما نباید از نظر دور داشت که اهمیت استراتژیک یونان نیز برای آمریکا افزایش یافته است و بعضا فراموش می شود که یونان هم در کنار ترکیه عضوی از ناتو می¬باشد. روابط یونان و اسراییل و عدم حمایت لابی اسرائیلی از ترکیه نیز در این مساله تاثیرگذار بود. 

این مسائل نشان می دهد که ذهنیت جنگ سردی آمریکا نسبت به اهمیت استراتژیک کشورها تغییر کرده است و ترکیه نیز باید در گفتمان سیاست خارجی خود تغییراتی ایجاد کند. در دوره اوباما، اهمیت استراتژیک ترکیه و نیاز اوباما به ایجاد روابط جدید با کشورهای مسلمان بود که ترکیه در این موضوع جایگاه مهمی داشت. اما اولویت های سیاست خارجی بایدن متفاوت است. 

در مورد بررسی فاکتورهای تاثیرگذار داخلی در به رسمیت شناختن ادعای ارامنه در آمریکا، شکاف داخلی ایجاد شده در داخل آمریکا و ضربه ای که دموکراسی آمریکا در انتخابات دید، می توان جستجو کرد. بایدن در دوره ای وارد کاخ سفید شد که حقوق بشر اهمیت فراوانی در سیاست داخلی آمریکا پیدا کرده است. بایدن نیز بخاطر ژست حقوق بشری و در دوره ای که با سیاست های برده داری و شکاف های جامعه خود روبه رو شده است، به این مساله روی آورد. 

در مورد موزانه های داخلی تاثیرگذار داخلی ترکیه نیز می توان گفت، در دوره اوباما، ترکیه به برداشتن قدم های دموکراتیک اقدام کرد. اوباما نیز برای حمایت از این حرکت ترکیه و برای اینکه حالت عقب گرد پیدا نکند، از شناسایی این مساله و تحریک ترکیه خودداری کرد. اکنون از نظر بایدن، ترکیه از اقدامات دموکراتیک خود دور شده است. اقدامات اخیر ترکیه در گفتگو با اتحادیه اروپا، روی آوردن به دموکراسی در دریای مدیترانه و گفت وگو با یونان، آگاهی از این مساله توسط ترکیه بود. اما از نظر آمریکا این اقدامات دیر انجام می گرفت. بنابراین انتظار می رود دوران تنش زا در روابط ترکیه و آمریکای دوران بایدن هنوز ادامه داشته باشد. 

منابع بیشتر برای رجوع: 

 

 
-    Ermeniler Tarafından Yapılan Katliam Belgeleri, 2001;
-    Osmanlı Belgelerinde Ermeniler (1915-1920) (1994), Ankara.  s.  7
-    Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi (DH. ŞFR), BOA. DH. ŞFR. No. 52/96-97/98- Ek: 1
-    Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA),BOA, DH. ŞFR, nr: 53/305; BOA, MVM, nr: 198/163
-    Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), BOA. DH. EUM. 2. Şube No: 67/31 
-    Dâhiliye Nezareti Emniyet Umum 2. Şube, (DH. EUM 2.Şb.)  
-    Ermeniler Tarafından Yapılan Katliam Belgeleri (2001), C. I, Ankara.
-    Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı: 85 (Aralık-1985) belge no: 1999, s. 23-24. 
-    Balakian, Peter (2003). The Burning Tigris, pp. 186–8. Harper Collins.
-    Mustafa Serdar Palabıyık, Ulusal ve Uluslararası Mahkemelerde 1915 Olayları ve İfade Özgürlüğü, 
-    Hasan Babacan, Sevk ve İskan Uygulaması, Marmara universitesi
-    Beyoğlu, Süleyman (2001), “1915 Tehciri Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Ermeni Meselesi Üzerine Araştırmalar, İstanbul, s. 207-222.
-    Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Kararı, Krikorian v.d. v. Parlamento v.d., Dava no: T-346/03, 17 Aralık 2003.
 http://curia.europa.eu/juris/showPdf.jsf;jsessionid=9ea7d2dc30db34e25f0e6db74be187eabef9520c3498.e34KaxiLc3qMb40Rch0SaxuMbNb0?text=&docid=48869&pageIndex=0&doclang=en&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=142048
R8jkKg&sig2=BUTfCxl50pSuZLDE4HwuDw&bvm=bv.85970519,d.bGQ&cad=rjt

-    Fransa Anayasa Konseyi Kararı, “Law on the punishment of denials of the existence of genocides recognised by law”, No. 2012-647 DC, 29 Şubat 2012. Bkz. http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/english/case-law/decision/decision-no-2012-647-dc-of-28-february-2012.114637.html[:en]

کلید واژه ها: ارامنه نسل کشی ارامنه کشتار ارامنه ارمنستان و ترکیه ترکیه و ارمنستان ترکیه و امریکا جو بایدن امپراتوری عثمانی


( ۸ )

نظر شما :

احمد ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۵:۳۱
شرق ترکیه محل زیست ارامنه بوده است آیا ترکیه آنها را در آنجا اسکان خواهد داد( و غرب ترکیه محل زیست یونانیها قبل از جنگ با مهاجران دشت قبچاق بوده‌است )؟؟؟؟؟ بعید است چون با ایتلاف با حزب پانترکی حرکت ملی و گرایشات افراطی ترکها با رنگ و بوی دینی هر روز ارامنه و ترکیه از رسیدن به حقیقت و حقوق خود دور میسازد ،البته این تمایلات و گرایشات افراطی و ناسیونالیستی فقط دامن ارامنه را نگرفته بلکه کردها ،اشوریها ،یونانیها و علویان و....سایر اقوام غیر ترک را گرفته است ،فقط نسل کشی ارامنه استارت سایر جنایتهای رسمیت یافته ترکیه خواهد بود ،غرب استاد پرونده سازی و سیاست است. ، اما سایت سیاسی عجیبی دارید ،۳ مقاله در خصوص جنگ قره باغ و هدفهای جانبی آن توسط ترکیه حال هواداران ترکیه آمده اند مقاله در بی‌گناهی و مظلومیت ترکیه نمایه میکند ،سایت شما شده سند گفته های سایتهای خبری ترکیه ( آناتولی ،تی از تی )( البته آن مقاله های که به نفع ترکیه باشد )
آتیلا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۶:۲۱
جناب آقای احمد با استدلال شما کلی جابجایی بایستی صورت بگیرد مثلا اول از همه خود جنابتان باید برگردید به هندوستان و ترکها باید برگردند به آسیای میانه غرب و بقول خودتان استادتان یعنی کل قاره آمریکا بایستی برگردند به اروپا و آفریقا و آن جا را به سرخ پوستان واگذار کنند استرالیایی ها ونزولایی ها باید بر برگردند به اروپا و آنجا را به بومیانشان بسپارند پس با این حساب کلی کار داریم
ایرانی ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۶:۳۶
ترکیه سه تا شرط گذاشته و انتظار داره هر سه هم بر آورده بشه!؟ رو دل نکنن ترکها؟
پاسخ به آتیلا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۷:۴۰
ایرانی ها مثل مغول های یاجوج و ماجوج بیابانگرد و کوچ نشین نبودند که از جایی به جای دیگر مهاجرت کنند. مهاجرت به دیگر کشورها سنت قبایل کوچ نشین است. آثار دینی ایرانیان (آیین مهر) در شهر سوخته 9 هزار ساله ، بیستون 12 هزار ساله ، شوش هفت هزار ساله و چغازنبیل و ..... نشان از خوی شهر نشینی ایرانیان است. نباید ما را با یاجوج و ماجوج های کوچ رومقایسه کنی که ایرانیان در شمال قفقاز جلوی آنها دیوار می کشیدند (شهر دربند یادگار آن دیوار است) و چینی ها در مرزهای خود جلوی آنها دیوار می کشیدند. ما شهر نشینان فلات ایران زمین هستیم و مثل مغول تباران کوچ رو نبودیم . شما هم به جای اینکه جعلیات سازمان امنیت ترکیه را تکرار کنی سعی کن واقعیات را قبول کنی.
علی ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۷:۵۹
پاسخ احمد: در زمان نادرشاه و حتی صفوی ها، گرجستان ارمنستان مال ایران و ترک ها بوده، ایا باید الان ترک ها در ایروان ساکن بشوند؟. باتومی مال ترک ها بوده ازبکستان مال ایران بوده، منطقا متوجه هستی چی میگی؟ و اینکه شما سخنگوی قومیت ها هستی؟ اگر نگران حقوق قومیت ها هستی لازم هست بدانید که کردها و مسلمانان توسط ارامنه قتل عام شدند. اکنون در ترکیه همه ی گروهها حتی پ ک ک نماینده در مجلس دارد که ح د پ نماینده ی ان هست. امیدواریم شما هم اول نگران حقوق بلوچی ها، ترک ها، عرب های اهواز و خوزستان باشی و از تفکرات سلطنت طلبی و رضاخانی به دور باشی. ما در ایران و ترکیه در سایه ی اسلام برادرانه زندگی میکنیم. اگر ارامنه و حامیان گروه ترور مثل پ ک ک ، پژاک و کومله ی جدایی طلب اجازه دهد
مرادی ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۹:۲۸
ایا کاربری هست که تنها به این سوال بنده پاسخ دهد؟ سوال:اخرین سرشماری ارامنه با نظارت دایه هایشان(فرانسه،انگلیس،المان) ومرکز خلیفه گری ارامنه در استانبول (پاتریک خانه) در سال ۱۹۱۲ انجام شده( با قید تمام مشخصات ،سن،جنس،تاهل،شغل ودایی ها،و ادرس،ووو) که طبق همان امار کلیه ارامنه ساکن سرزمین عثمانی( اناتولی ،رودوس ،کرت،بلغارستان،قبرس، بالکان،عراق،سوریه،اردن، لبنان،فلسطین،حجاز،لیبی ووو) یک میلیون وچهار صد هزار نفر هستند، که در ان تاریخ بیش از ۹۵ در صد ارامنه جهان ساکن عثمانی بودند،( البته در حدود ۱۲ هزار در جلفای اصفهان وایران بودند) ونصف ارامنه ۱/۴میلیونی عثمانی ساکن مناطق جنوب شرق اناتولی بودند (۷۰۰ هزار نفر) ساکن در مناطق وان،دیاربکر،حکاری،بتلیس... حال اگر طبق قانون تحجیر که شامل حال شهرهای فوق الذکر بود( به دلیل ارتباط با روسها وهمکاری باقشون روس که از سال ۱۸۹۷ مناطق قارس،وارزروم واغری،.. را در اشغال داشتند وبه سمت انکارا در حرکت بودند) ،،،،،،،حال فرض کنیم عثمانی تمام ساکنین ارمنی اش ۱/۴م را قتل عام کرده،یعنی نزدیک تمام ارامنه موجود انزمان،،،،،،پس حالا که در دنیا بیش از ۱۰ میلیون ارمنی زندگی میکند از کجا امده؟؟! لذا نفوس فعلی ارامنه جهان خود دلیل رد ادعای انهاست. واگر جوابی غیر از این داشتید لطفا در اشتراک بگزارید.
محسنپور ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۲۰:۱۸
با تشکر از سایت محترم دیپلوماسی،واقای ایمانی، که جهت روشن شدن اذهان عمومی،ورفع شبهه ، واشاره به واقعییت های تاریخی که متاسفانه زیر پرو پاگاندای دشمنان اسلام ،ودر جهت تخریب اسلام ومسلمین،هر روز جری تر از گذشته چه افتراها به دین،پیامبر،ومریدانش میزنند ، واین یکی هم از ان نوع ، ودر ان راستاست، البته غربیان مسیحی کافر هر گز در نظر ندارند چنین مسایل وادعاهای کذب را حل وخاتمه دهند بلکه مثل دیگر موضوعات مسلمانان در فلسطین،کشمیر،ووو به مثال یک کارت بازی ازش سو استفاده ورانتخواری می کنند، والا ترکیه از اولین روز ادعای کذب ارامنه حاضر است با مراجعه به اسناد ومدارک در ارشیو دولتهای المان،انگلیس،روس،عثمانی، موضوع را حل وخاتمه نمایند، ولی ارامنه ودایه های مهربانش میگویند احتیاجی به بررسی مستندات وارشیوها نیست ترکیه باید چشم بسته قبول کند(( که ۱/۵میلیون)) ارمنی کشته شده، که این کار هم نوعی زورگویی وبا موازین حقوقی سازگار نیست، چرا ارامنه از بررسی اسناد ومدارک میترسند؟ چون میدانند ادعایشان دروغ است،وچه بسا کشته های مسلمانان وترکان چندین برابر ارامنه است،وحتما چیزی هم بدهکار خواهند شد، لذا ارامنه هم از لاینحل ماندون موضوع منتفع میشوند ،وبه طریق این شانتاژ تجارت میکنند،فیلم میسازند،کتابها مینویسند، واعانه وصدقه جمع میکنند، وننه من غریبم بازی میکنند، واز ایجاد احساسات دیگر ملتها سو استفاده ،وبه نییات شوم خود در گرد اوری گروهای مافیایی وتروریستی پشت پرده این موضوع دست میزنند. ویکی هم به خیال خام خودشان شاید هم گرفت وارمنستان بزرگ حاصل شد! وتبدیل به ابر قدرت شدند.!
Turkay A. ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۲۱:۱۶
I applaud your approach. For the first time you have published an article which represent Turks in Turkey and Azerbaijan standing hope this will not be your first and last with regards to events during the First World War and so called Armenian genoside. For almost a century Armenian has been lying to the world and trying to make Turks accept what they had done to Turks. In Fact, if there was a genoside then it was committed by Armenina against Turks in Turkey and Azerbaijan. Thanks again for publishing this article. Turkay A. May 19, 2021
خیرالله ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۲۲:۰۸
مقاله منصفانه ای بود،ولی بنده در مورد ۳ شرط ابرازی جناب ایمانی برای احیای مجدد روابط ترکیه با ارمنستان ،چند یاد اوری دارم، ۱ : در مورد بند یک که فرمودهاید ارامنه مرزهای رسمی فی مابین ترکیه را برسمیت بشناسد، با اینکه طبق قرارداد منعقده فی مابین لنین استالین واتاترک به نام قرارداد صلحنامه قارص که نمایندگان ارامنه وگرجیها هم پای قرار داد را امضا کرده اند ،وطرفین تمامیت ارضی وحدود مرزی همدیگر را برسمیت شناخته،وهیچ اعتراض بعدی مورد قبول نیست، با اینکه در ان زمان کشور ایجادی روسها (ارمنستان)در خاک اذربایجان تاسیس شده،(که در ان تاریخ ارمنستان ۹ هزار کیلومتر مربع بود،ولی حالا به حساب اشغال دیگر اراضی اذربایجان به مساحت ۲۹ هزار کیلومتر مربع رسیده) و در بند ۲ اشاره به قبول ارامنه به برسی مستندات وارشیو های تاریخی. البته ارامنه بهتر میداند که در صورت بررسی اسناد تاریخی دروغشان کشف وحتما چیزی هم بدهکار خواهند شد،لذا به ان سبب هر گز حاضر به بررسی مستندات نخواهند شد، (امیدوارند چطور تابه حال بصورت کورکورانه ۲۰ کشور تسلیم پروپاگاندایشان شده اند باقی کشورها هم شاید کورکورانه همین راه را طی کنند ،ولی غافل از اینکه مردم دنیا با مردم ۴۰ سال پیش فرق میکند وبه این راحتی تسلیم شانتاژ ودروغ کسی نمیشوند. وبند ۳ هم در مورد قره باغ قید کردید، البته باتوجه به ۴ قطعنامه سازمان ملل وشورای امنیت،واتحادیه اورپا واتحادیه کشورهای مسلمان (یعنی کل جهان) تمامیت ارضی اذربایجان را برسمیت شناخته ،وادعاهای غیر قانونی ارامنه در مورد قره باغ نتنها باطل است بلکه در تضاد قوانین بین المللیست، لذا هر ۳ در خواست ترکیه از ارامنه به نوعی در ارامنه ایجاد شبهه میکند،وخیال دیگر میکنند، ارامنه باید یاد بگیرند چطور باید با همسایه ها رفتار کند تا دچار مشکل نشود.
hamid ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۲۳:۰۷
خیلی جالبه به محضی که سخنی از ترکیه گفته بشه لشکری حاضر می شوند و کامنت می گذارند. چرا برای سایر تحلیل ها اینگونه نیست؟
مجاهدی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۰۰:۰۱
نویسنده محترم قید کرده ،ادعای قتل عام (ساختگی) ارامنه که از طرف ۲۰ کشور ( که از قدیم با ترکیه دشمنی دارند) برسمیت شناخته شده، ( مثل: قبرس،یونان،فرانسه،سوریه،لبنان،ارمنستان،روسیه....) از نظر حقوقی به علت ضمینه وسابقه دشمنیهای متعدد شان با ترکیه نمی تواند برگ مثبتی تلقی شود، (( در حقوق شخصی هم دادگاه نمیتواند شهادت افراد نزدیک ویا دشمنان طرفین را قبول کند، شاهد باید عادل وبیطرف ومطلع باشد)) وشاید اگر ترکیه هم از کشورهای دوستش بخواهد انها هم بر ناحق بودن ارامنه رای دهند(( مثل کشورهای ترکی زبان،ومسلمان)) لذا برای رسیدگی به اتفاقات تاریخی بایستی تاریخ دانان وحقوق دانان با بررسی مستندات رای بدهند،،، و به هیچ وجه بازی با احساسات ویارگیریهای معنی دار نمیتواند عادلانه وقانونی باشد. لذا بهترین راه همان پیشنهاد ترکیه مبنی بر رسیدگی اسناد ومدارک تاریخیست، البته با توجه به اینکه ارمنستان فعلی بر روی سرزمینهای تاریخی اذربایجان ایجاد شده،وهمچنین، منطقه جنوب گرجستان(اکستافا،بو رچالی،که سرزمین ترکان مسختی بود ) و با کوچاندن اهالی ترک ومسلمانش در سال ۱۹۴۵ توسط استالین به قازاقستان وجایگزین ارامنه گرد اوری شده از کشورهای مختلف، وهکذا کوچاندن اهال مسلمان تاتار شبه جزیره کریمه در همان تاریخ (به دلیل واهی همفکری با نیروهای هیتلر) به قازاقستان وتحویل سرزمینشان به ارامنه انتقالی از سوریه ولبنان ،وهمچنین کوچاندن ارامنه ایران به قره باغ نیز باید در داخل این موضوع بررسی شود، چونکه مناطق اشغالی ارامنه در سرزمینهای مذکور بیش از اراضی ادعایی ارامنه از ترکیه است. چون اهالی ان مناطق فعلا از طرف سازمان ملل به عنوان اواره (که سرزمینشان توسط ارامنه اشغال شده ) پذیرفته شده اند، (( یک میلیون اواره ترکان مسختی ار ایالت اکستافا وبورچالی گرجستان،،،وبیش از ۴ میلیون اواره تاتارهای کریمه که در اشغال روسیه است.و هکذا اورگان چرکس وچچن که از روسیه رانده شده اند وتعداشان بیش از ۶ میلیون است، وبیش از ۸ میلیونن پناهنده از کشورهای بالکان که در جنگ جهانی اول توسط مسیحیان از سرزمینشان رانده شده اند. و۲ برابر این تعداد هم توسط مسیحیان کشته شده اند.وهمچنین بیش از ۳۰۰ هزار مسلمان اذری در اذربایجان ایران (طبق نوشته کسروی،ودیگران) کشته شده اند وبیش از ۳۵۰ هزار نیز در شمال ارس در همان تاریخ توسط قشون ارامنه به سرکردگی اندرانیک وپطروس کشته شده اند، ومهمتر از همه بیش از ۷ میلیون ایرانی در اثر اشغال ایران که ناشی از ماجراجوییهای ارامنه بود وشرکا وطرفداران ارامنه به بهانه حمایت از ارامنه ایران را اشغال کرده بودند که در عرض ۶ سال اشغال با قشونهای چند صد هزاری چنان قحطی بوجود اوردند ،چون تمام ارزاق وموادغذایی را جمع وبه قشون وجبهه میفرستادند، که ۷۰ در صد مردم ایران از گرسنگی شهید شدند که مسبب اصلی ارامنه وماجراجویی شان بود. پس باجمع بندی تمامی مسایلی که بهم مربوط است وهمزمان به یک دلیل اتفاق افتاده(( ماجراجوییهای ارامنه )) ودر یک دادگاه بیطرف قابل بررسی است.
دربندی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۰۲:۵۰
بعد از واژگونی دولت تزار روس،در اکتبر ۱۹۱۷ ملت ج.اذربایجان به رهبری محمد امین رسولزاده اعلام استقلال کرد،وکشور مستقل ج.اذربایجان با مساحت ۱۱۸ هزار کیلومتر مربع که مورد شناسایی بساری از کشورها نیز قرار گرفت(ومبادله سفرا انجام شد) ولی در سال ۱۹۲۰ قوای ارتش سرخ لنین حاکمیت واستقلال اذربایجان را به بهای قتل دهها هزار از نیروهای اذری از بین برد، و قسمتهایی از سرزمین اذربایجان را به ۳ کشور بخشید(( منطقه دربند را به روسیه، ومنطقه بورچالی را به گرجستان، ومنطقه غرب اذربایجان را تبدیل به ارمنستان کرد)) بطوریکه مساحت ج.اذربایجان به رقم ۸۸ هزار کیلومتر مربع تقلیل یافت، چنانکه با تاسیس کشور ارمنستان ، خاک ج.اذربایجان به دوقسمت تقسیم شد(ج. خودمختار نخجوان و سرزمین باکو گنجه) البته در بدو تاسیس ارمنستان تنها ۱۶۰ هزار جمعیت ارمنی که اکثرا از اناتولی ترکیه امده بودند با اهالی بومی مسلمان اذری که در امار همان تاریخ تعدادشان ۳۸۰ هزار قید شده، ولی بعد از استقرار دولت کومونیستی در ارمنستان اهالی مسلمان با توصل به زور و حیل مختلف، رانده شدند ،به جایشان ارامنه جمع اوری شده از کشورهای مختلف جایگزین شدند، بطوریکه در سال ۱۹۹۲ کلا اخیرین مسلمان اذری هم اخراج شد، وحتی چنان اشتهای ارامنه زیاد شد که قره باغ و۲۰ در صد خاک اذربایجان را نیز اشغال کرد،که به یاری خدا در جنگ ۴۴ روزه شکست خورد وسرزمینهای اشغالی ج.اذربایجان ازاد گردید، ولی چون دولت ارمنی الت دست مسیحیان ودشمنان اسلام است مجددا ادعا وشیطنت میکند، لذا روسها که با اشغال ولایت دربند،واهدا سرزمین اذربایجان به گرجستان وارمنستان مسبب اصلی تمام جنگها واختلافات ملت ج.اذربایجان با همسایگان است،(که خاک اذربایجان را تکه تکه وحراج کرده) وامروز نیز با تقویت ارامنه در پی شیطنتهای دیگری است.
شریفی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۰:۳۱
کشورهایی که بدون علم واطلاع کافی تنها به شانتاژ ودروغپردازیهای ارامنه تسلیم واغوا شده اند، در واقع حماقت خود را نشان داده اند، حتی سازمان ملل صلاحیت رسیدگی به چنین موضوعی را ندارد واز خود سلب کرده،ورسیدگی به چنین اتفاقات مشکوک تاریخی را در حیطه کاری تاریخدانان،گذاشته،لذا کشورهایی که کورکورانه اقدام به شناسایی به اصطلاح قتل عام ارامنه میکنند،در واقع خودرا زیر سوال میبرند،که با چه مستنداتی به حقیقت موضوع دست یافته اند، در صورتیکه تنها با مطالعه یک کتاب رمان(قتل عام ارامنه) مملو از تحریفات نمیتواند دلیل حقوقی باشد، پس این نوع کشورها در واقع دنبال تخلیه دشمنی دیرینه با ترکیه هستند، وموضوع ارامنه هم بهانه است. چون دشمنی انها ایجاب میکند چنین افتراها را بسط وتوسعه دهند.
علی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۰:۵۷
جالب است،ارامنه ارتش ۴۰ هزارای به رهبری اندرانیک،پطروس،مارشیمون داشتند وتمام تجهیزاتشان بصورت رایگان از طرف دول مسیحی (مثل روس،فرانسه...) تامین میشد، ودر تمام مدی جنگ از ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ برعلیه عثمانی ومردمش جنگیده وصدها هزار بیگناه را قتل عام کرده، ولی در اخر شکست خورده، وحالا مثل بچههای لوس دارد گریه میکند ،که چرا ارامنه شکست خوردهاند، ومردم دنیا باید کمک کند تا ارامنه جبران شکستهای ماجویانه اش را احیا کند،وترکیه را محکوم کنند که چرا ارمنیان را شکست دادی، (چقدر ابلهانه) مثل اینکه المان وژاپن از دول جهان بخواهند بیایید متفقین جنگ جهانی را محکوم کنید که چرا المان وژاپن را شکست دادند!! وچنین چیزی در تاریخ بشر اصلا روی نداده که مغلوب جنگ مدعی هم باشد!
مجید ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۱:۱۹
ممنون از تحلیل واقع گرایانه
احمد در پاسخ به علی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۱:۳۳
قبل از مهاجرت مهاجران دشت قبچاق و صحرای کپی و قبل از شکست ایران در برابر اعراب ،ارمنستان خراج گذار حکومت ایران بوده و بعدها با رسمیت دین مسیحیت ( زمان ساسانیان و قبل از آن) نه نادرشاهی بود نه صفوی و نه قوم آق قریلیوها ونه ترکی تاریخ مکتوب و سنگ نوشته های ایران موجود است ،باتومی مال گرجستان بوده قبل از دست اندازی ترکها ،ازبکستان قبل از مهاجرت ترکها ( زمان قبل تیموریان ) مال ایران بوده ،در ایران در سایه برادری زندگی میکنید در ترکیه در سایه قومیتی و نژادی و زبانی و مذهبی ( فقط باید ترک باشی و سنی ) زندگی میکنید غیر این باشد میشود اندر احوالات کردها ( ترک کوهی )گروههای تروریستی و نژادی ترک ( ترکستان شرقی ، اویغور ،حزب اسلامی ازبکستان ،چچن ،اینگوشیا ،ترکمن و....) کمتر از پ ک ک و ارامنه کشتار نکردند حوزه عملیات آنها سوریه عراق لیبی قفقاز و قره باغ و فرداها هم کشمیر و....و گروههای تجزیه طلب پان‌ترکیسم و گرگهای خاکستری با سابقه درخشان قتل و عام کردها علوی‌ها ارامنه و....حقوق اقلیتها با کشتار و ادعای نژادی و زبانی فرق دارد
علی ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۴:۰۰
به نظر می آید مادر برخورد با مسائل مختلف با تناقض حرف می زنیم . اگر سخنان روسای جمهور آمریکا یا اروپاییها را در مورد ایران با انواع اتهامها مانند اقدامات ضد حقوق بشری و غیره را قبول دارید وبه عنوان حجت بر شماست سخنان آنان در مورد تورکیه نیز قابل پذیرش خواهد بود. مسئله نسل کشی ارامنه به عنوان یک ابزار برعلیه تورکیه استفاده می شود همه می دانند که این مسئله براساس اسناد تاریخی برعکس بوده و این ارامنه بودند که حتی در شهرهای آذربایجان ایران در اورمیه و خوی وسلماس نیز دست به نسل کشی هزاران تورک آذربایجانی زدند. ولی ارامنه از باز شدن اسناد تاریخی جلو گیری کرده و فقط آن را با پشتوانه ی اروپا به خصوص فرانسه و استعمار غرب بر علیه تورکیه استفاده ابزاری کرده و خود را مظلوم نمایش می دهند. برخورد کشور ما با اینگونه مسائل باید بر مبنای واقعیات تاریخی باشد و حتی با باز کردن پرونده این نسل کشی در شهرهای تورک نشین ایران ، ادعای کذب ارامنه را نقش بر اب کنند.
خسرو ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۲۰:۴۳
ارامنه جمعیت لازم برای زیست در ارمنستان را ندارند چه برسد به شرق ترکیه ، قوم یاجوج ماجوج خودت هستی که خوب میشناسی ، ولی اگر عرق ایران و اسلام داری ؟ بدان همان ارامنه محبوب شما یکصد سال پیش سیصد هزارنفر از مردم مسلمان شیعه ایرانی را در اورمیه و سلماس و خوی و اهر نسل کشی کرده اند و در اسناد وزارت کشور ایران موجود است ، هنوز که هنوز است عذرخواهی از سوی ارامنه و دادخواهی از سوی دولت انجام نشده است
زیتون ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۰۱:۰۲
در جواب آتیلا ،میترا( (عجل الله تعالی فرجه الشریف).....اونوقت باید سوراخ موش پیدا کنی که .....
خلیفه اردوغان ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۰۸:۵۰
واقعا نسل کشی را خوب ماله کشی کردی چند میلیون نفرو اواره و کشتار کردن اونوقت میگی چیزی نشده نمی دونم این سایت چه جوری اجازه میده این مقالات چاپ بشه تو خود ترکیه هم این جور چیزا را به خورد ملت نمی دن
عباسی ۰۱ خرداد ۱۴۰۰ | ۱۱:۴۹
آمریکا یکی از حربه های خود برای تحت فشار گذاشتن ترکیه را ازدست داد الان حربه تحریم ، حمایت نظامی از کردهای سوریه و اف 35 مانده. ترکیه هم در عوض در موضوع شرق مدیترانه، مساله قره باغ و ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه و عراق جواب آمریکا را داده. در این زمینه ضربه اساسی آمریکا علیه ترکیه عمدتا" تحریم های اقتصادی است و ضربه اصلی ترکیه به امریکا هم موضوع قره باغ است که با کمک روسیه، آمریکا و فرانسه را از دور خارج کردند.
توران ترک به زیتون ۰۱ خرداد ۱۴۰۰ | ۱۵:۲۱
بهتر است سیک های رانده شده از هند فقط در مورد مسائل هند و افغانستان نظر بدهند