ناخوش احوالی  اسرائیل از نشست های برجامی وین

نویسنده: دکتر مریم خالقی نژاد، پژوهشگر مسائل بین امللی 

دیپلماسی ایرانی: طبق جلساتی که این روزها در خصوص برجام تشکیل شده و اخبارهایی که منتشر می شود بی تردید اولین کشوری که نگرانی های متعددی را داشته باشد اسرائیل است. اسرائیل که از همان ابتدای روی کار آمدن جو بایدن نگران بازگشت دولت بایدن و تعاملات نرمتنانه با مساله برجام بود این روزها از نگرانی خود پرده برداشته است و واکنش برخی مقامات اسراییلی به برخی سیاست های بایدن به خصوص مساله برجام جای تامل دارد. 

در روزهای آغازین سال 1400 برخی مقامات امریکای صحبت ها و سخنرانی هایی را مبنی بر آمادگی برای مذاکره در خصوص برجام داشته اند که به مزاج اسرائیل خوش نمی آید. چرا که اسرائیل به شدت مخالف دستیابی به یک توافق هسته ای جامع با ایران هست. بدین جهت که اولا باعث کاهش اهرم فشار بر ایران و افزایش قدرت منطقه ای ایران و متحدانش و سپس تغییر بیشتر معادلات منطقه ای می شود و ثانیا تهدیدی جدی برای اسرائیل محسوب می شود که در صورت قدرتمندتر شدن ایران در منطقه و عدم همراهی برخی کشورهایی مانند امریکا در وضع تحریم های جدید در مقابل ایران باعث هموارتر شدن مسیر افزایش قدرت منطقه ای ایران خواهد شد و منافع اسرائیل نیز در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت. 

اولین واکنش مقامات امریکایی توسط رابرت مالی، مسول امریکایی امور ایران را در اوایل سال 1400شاهد بودیم که مواردی را در خصوص برجام و مذاکره در این مورد بیان کرده است. علی رغم اینکه اکثر کشورهای عضو برجام از این سخنان استقبال کرده اند و خواهان به عمل کشیدن آن هستند تا مساله برجام میان گروه 5+1 حل و فصل شود اما اسرائیل که یکی از متحدان دولت قبلی امریکا و عاملان اصلی نقض برجام است به شدت نگران این سخنان است که نشان از راهی متفاوت با اسرائیل و خواست آن در مساله برجام را دارد. حتی برخی از کشورهای دیگر مانند عربستان که مخالف سیاست های ایران هستند با این اظهارات در واکنشی نرم و همگرایی با آن را سعی داشته اند و بیان داشته اند که در صورت برخی تغیر رویه ها حاضر به مذاکره با ایران هستند اما تنها کشوری که در همان روز آغازین مخالف این جلسات و اظهارات و از سر گیری برجام بوده اسراییل است. آنها اعلام کرده اند که اگر این اظهارات نمایندگان امریکا سیاست امریکا باشد برای اسرائیل نگران کننده است زیرا اسرائیل بر این امر اعتقاد دارد که امریکا باید برای یک توافق طولانی تر مذاکره کند و نه بازگشت امریکا به برجام را منجر شود. آنها اعتقاد دارند که نگرانی مقامات اسرائیل از بیانات نماینده امریکاست که اولا اسرائیل را نادیده گرفته و ثانیا راه را برای ایران باز کرده است این بیانات عبارتند از:

طولانی تر کردن محدودیت ها 

عدم سخن گفتن از عدم بیان جلوگیری از دستیابی ایران به دانش هسته ای 

عدم تاکید بر سیاست ها و مشورت با متحدان و همراهان امریکا 

آمادگی برای لغو تحریم های ناسازگار و ....

این قبیل بیانات هرچند به عرصه عمل نرسد خط جدایی از اسرائیل را دارد که عواقب آن برای سیاستمداران اسرائیلی خوش بینانه نیست. اما ناخوش احوالی اسرائیل از این بیانات به خاطر چند علت است که در صورت عملی شدن گریبانگیر اسرائیل خواهد شد که عبارتند از:

به خطر انداختن موقعیت سیاسی نتانیاهو: چرا که سردمدار مخالفت با ایران و حظ تحریم ها دولتمرد اسرائیلی است که بیش از هر مقام دیگری برای حفظ تحریم و بطلان برجام در تلاش است.

دوم آن که با رسیدن به یک توافق برای بازگشت به برجام قدرت منطقه ای ایران افزایش پیدا خواهد کرد و بیش از گذشته بر رژیم اسرائیل مخالفت می ورزد و وزنه قوی تری را خواهد داشت.

سوم آن که با قوت گرفتن بیشتر ایران در منطقه ممکن است برخی کشورها نیز به سمت ایران تمایل پیدا کنند و بسیاری از برنامه های اسرائیل مانند صلح اعراب و اسرائیل نیز کمرنگ تر شوند و یا رنگ ببازند. 

چهارم آن که باعث نزولی شدن تاثیر لابی های اسرائیل بر کشورهای امریکا و اروپا خواهد شد. البته نباید این مساله را کتمان کرد که امریکایان و اروپاییان در طول تاریخ هیچگاه متحد اسرائیلی خود را از دست نداده اند و نخواهند داد. 

در یک جمعبندی اسرائیل نگران حاصل شن توافق مذکور است که در صورت صحت آن بی تردید تبعات نام برده برای اسرائیل به واقعیت خواهد پیوست.