روسیه و چین برنده تنش‌های خاورمیانه

نویسنده: وائل عواد

دیپلماسی ایرانی: نگرانی های ناشی از احتمال درگیری نظامی تمام عیار بین ایران و ایالات متحده آمریکا به علت ترور ژنرال قاسم سلیمانی و حمله تلافی جویانه ایران به دو پایگاه نظامی آمریکا در عراق با پیام ترامپ مبنی بر کاستن از تنش ها، فروکش کرده است. ترامپ به علت مخالفت های داخلی و خارجی با ترور قاسم سلیمانی، ناگزیر شد از نشان دادن واکنش به حمله موشکی ایران به پایگاه های آمریکا در عراق، خودداری کند.

توازن قوا در خاورمیانه در ساله 2003 با حمله آمریکا و انگلیس به عراق که اشتباه بزرگی بود به هم خورد. افزون بر عراق که با سرنگونی صدام با آشفتگی ها و درگیری های خونین روبه رو شد، آمریکا برای تغییر رژیم در سوریه، یمن، لبنان و لیبی نیز وارد عمل شد تا ضمن تامین نفت مورد نیاز خود سیطره اسرائیل بر این منطقه را حفظ کند.

اما این گونه اقدامات آمریکا زمینه را برای افزایش نفوذ ایران در منطقه فراهم کرد و با کمک ایران بود که حزب الله توانست در سال 2006 در برابر جنگ تجاوزکارانه اسرائیل از خود مقاومت نشان دهد. حمایت ایران از حماس نیز باعث شد تا حملات اسرائیل به غزه متوقف شود.

با وجود تلاش آمریکا و چندین کشور منطقه از جمله ترکیه و عربستان سعودی برای سرنگونی حکومت بشار اسد، کمک های ایران و روسیه توانست از سقوط حکومت سوریه جلوگیری کند و عراق را نیز به متلاشی کردن داعش قادر سازد.

موفقیت های ایران باعث وحشت تل آویو و برخی از کشورهای منطقه خلیج فارس شد و همین کشورها ترامپ را به خروج از توافق هسته ای ترغیب کردند. ترامپ نیز که در مبارزات انتخاباتی خود وعده خروج از توافق هسته ای را داده بود به توصیه متحدان منطقه ای خود عمل کرد. اما ترور سلیمانی اقدامی بسیار مخاطره آمیز بود.

هنوز مشخص نیست که آمریکا چرا با ترور سلیمانی به تشدید تنش با ایران مبادرت کرده است. برخی، ملاحظات مربوط به انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا را علت اصلی می دانند و عده ای نیز تلاش ترامپ برای منحرف کردن افکار عمومی از طرح استیضاح خود در مجلس نمایندگان را مطرح می کنند.

به هر حال ترور ژنرال سلیمانی افزایش قیمت نفت و سقوط بازارهای بورس را باعث شد و کشورهای وارد کننده نفت مانند هند، کره جنوبی، ژاپن و چین بیش از دیگران از این بابت آسیب دیدند. نگرانی هند از دیگر کشورهای جنوب و شرق آسیا بیشتر است چون حدود 8 میلیون شهروند هندی در منطقه خاورمیانه به کار اشتغال دارند و سالانه 40 میلیارد دلار پول به کشور خود حواله می کنند.

برنده اصلی رویدادهای خاورمیانه روسیه و چین هستند چون کشورهایی همچون ایران، عراق و سوریه بیش از پیش به روسیه و چین نزدیک خواهند شد.

درگیری ها در خاورمیانه پایان نیافته است و در ماه های پیش رو، درگیری های پراکنده در این منطقه ادامه خواهد یافت و آمریکا نیروهای بیشتری به پایگاه خود در کشورهای اطراف ایران اعزام خواهد کرد. این احتمال وجود دارد که دشمنان ایران منافع آمریکا را در منطقه مورد حمله قرار دهند و ایران را مسئول آن معرفی کنند با این امید که آمریکا به ایران حمله کند.

منافع هند ایجاب می کند که با همکاری دیگر کشورهای ذینفع در منطقه برای فرونشادن تنش و پیشگیری از بروز جنگ تمام عیار در منطقه خاورمیانه تلاش کند. منطقه پرتلاطم خاورمیانه این روزها از هر زمان دیگری متشنج تر است و باید برای برقراری صلح و ثبات در این منطقه تلاش کرد.

منبع: هندوستان تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی