صدای ناقوس تهدید امنیتی جدید بیخ گوش ایران

دیپلماسی ایرانی: روز جمعه خبری منتشر شد که اگرچه در رسانه ها توجه زیادی به آن نشد اما نه تنها مهم است بلکه می توان به صراحت گفت زنگ هشدار پرطنینی را به صدا در آورده است. حمله به زندانی در حسکه سوریه در نزدیکی مرز عراق و سوریه سبب شد تا 3500 زندانی داعشی از این زندان فرار کنند. برخی منابع خبری صحبت از فرار 5 هزار نفر هم زده اند. این زندان توسط نیروهای کرد سوریه و نیروهای امریکایی اداره می شد و وقوع آن تردیدها نسبت به سوء نیت امریکایی ها را موجب شده است. به ویژه که در فیلم هایی که منتشر شده اثری از مقاومت جدی در برابر هجوم برای آزادسازی داعشی ها از این زندان مشاهده نمی شود. 

این در حالی است که نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) که کنترل شمال سوریه را در دست دارد، با صدور بیانیه ای ضمن انتقاد شدید از ترکیه گفته است که این کشور پس از ناکامی در بر هم زدن ثبات در مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه، بار دیگر برای تحقق اهدافش «دست به دامان داعش شده است اما ایستادگی نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای امنیت داخلی مانع از دستیابی ترکیه به اهدافش شد». معلوم نیست کدام اهداف منظور قسد است در حالی که هزاران داعشی با فریاد و الله اکبر از زندان ها فرار کرده اند. 
 
یک منبع آگاه عراقی به دیپلماسی ایرانی گفت که سران داعش در این مقر نگهداری می شدند و اکنون با این حادثه که در نوع خود بی سابقه بوده، آنها فرار کرده اند. به گفته این منبع، الآن آنها در حال حرکت به سمت اردوگاه مخوف الهول هستند که خانواده های داعشی در آنجا به سر می برند. 

در حال حاضر نبرد سنگینی در مناطق اطراف حسکه در جریان است و گفته می شود تا لحظه تهیه این گزارش دست کم 112 نیروی فراری داعشی به هلاکت رسیده اند. 

گفته شده است که آنها قصد دارند خود را به سنجار برسانند و آشوبی را در آنجا آغاز کنند. 

طی هفته گذشته دست کم سه بار به استان دیالی عراق حملات سنگین شد که تا کنون حداقل 12 شهید از نیروهای عراقی را به دنبال داشته است. استان دیالی در مجاورت مرز ایران واقع شده است.

بیان جبر الزبیدی، وزیر کشور اسبق عراق در سخنانی در این رابطه گفت که  هدف از فرار زندانیان داعش از این زندان، رسیدن به مثلث مرزی میان سوریه، عراق و اردن و از آنجا رسیدن به محور نجف و کربلاست. الزبیدی در بیانیه‌ای گفت که با ادامه اهمال نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) نسبت به تلاش‌های زندانیان داعشی برای فرار از زندان‌های سوریه و ناتوانی نیروهای ائتلاف بین‌المللی در هدف قرار دادن عناصر داعش، ما در آینده شاهد فرارهای بیشتری خواهیم بود. وی خاطرنشان کرد که خطر واقعی، همذات پنداری مردم مناطق تحت کنترل “قسد” با داعشی‌هاست که به خاطر اقدامات نیروهای قسد علیه مردم، مناطق شرقی سوریه به پناهگاهی امن برای داعشی‌هایی تبدیل شده است که از زندان‌های قسد فرار کرده‌اند.

در سال 2014 که نیروهای تروریستی از زندان ابوغریب فرار کردند و در شرق سوریه به تشکیل داعش اقدام کردند، شمارشان 500 نفر بود، الآن این تعداد حداقل 3500 یا 5 هزار نفر است، باید ابعاد فاجعه را بسیار گسترده تر دید.

سناریوی خطرناک

سناریوی خطرناکی که بسیاری از وقوع این اتفاق پیش بینی می کنند، این است که معتقدند این دسیسه ای امریکایی در بحبوحه تنش های بین المللی از شرق اروپا تا خاورمیانه و غرب آسیاست تا اهداف دیگری را برای واشنگتن محقق کند. به اعتقاد این ناظران این اتفاق می تواند سبب شود تا چندین کشور و مجموعه وارد درگیری تازه ای شوند: 

اول از همه روسیه که در سوریه سنگ بنای محکمی را بنا کرده بود و احساس می کرد کار را در این کشور یکسره کرده، الآن باید خود را درگیر اتفاق تازه ای کند. در حالی که روسیه در اوکراین و قزاقستان درگیر یک پرونده امنیتی – نظامی – سیاسی سنگین با غرب است. 

همچنین دولت عراق که به تازگی نفسی کشیده بود، حالا باید خود را آماده نبردی تازه برای جلوگیری از هر گونه حادثه تلخی همانند سال 2014 کند. 

ایران نیز مجبور است برای حفظ منافع خود درگیر پرونده تروریستی تازه ای شود و برای این که خطر را از خود دور کند، چه بسا مجبور شود وارد بده بستان های تازه سیاسی شود. این در حالی است که ایران از یک سو با مشکلات عدیده اقتصادی و اجتماعی داخلی دست به گریبان است و از سوی دیگر در وین مذاکرات سخت و پیچیده احیای برجام را پیش می برد. شکل گیری یک تهدید امنیتی تازه می تواند ایران را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد.

کردها نیز وارد درگیری تازه ای می شوند که از یک سو ممکن است مشکلات امنیتی تازه ای را برایشان رقم بزند اما از سوی دیگر می تواند به پرونده ای برای جولان تازه آنها در عرصه سیاسی منطقه ای تبدیل شود.

نگرانی عراقی ها

بسیاری از عراقی ها که حادثه تلخ دوران دولت دموکرات ها را از سر گذرانده اند، معتقدند این توطئه ای امریکایی است که در بحبوحه تشکیل دولت تازه عراق از یک سو و خروج نیروهای امریکایی از عراق از سوی دیگر، شکل گرفته است. مساله ای که آنها را بیش از پیش نگران کرده است. برای درک ابعاد این نگرانی باید به آماده باش نیروهای عراقی در مرزهای این کشور به ویژه در مرز با سوریه، تشدید تدابیر امنیتی و نظامی در استان دیالی، بسته شدن ورودی ها به شهر بغداد، تشدید تدابیر امنیتی در زندان ابوغریب عراق، محل نگهداری داعشی ها، نگریست. 

در نشستی که حدود دو ماه پیش در دهوک کردستان برگزار شده بود، زلمای خلیلزاد، مسئول پرونده افغانستان در دولت امریکا به یک سیاستمدار عراقی نزدیک به ایران گفته بود که امریکایی ها از افغانستان رفتند و به زودی هم از عراق می روند، حالا ببینیم دوستان ایرانیتان چگونه می خواهند امنیت خود را تامین کنند و با مسائل امنیتی کنار بیایند! آن مقام عراقی از شنیدن این اظهار نظر تعجب کرد و می گفت احساس کردم توطئه ای جدید در حال وقوع است.

باید منتظر نشست و دید در روزهای آینده چه اتفاقاتی رقم خواهد خورد، آیا داعشی تازه تشکیل خواهد شد و تهدید امنیتی تازه ای در خاورمیانه به وجود خواهد آمد؟