بی توجهی ترامپ به نقش مثبت ایران در سوریه

نویسنده: تام اُکانر

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اعلام توافق جدید بین دولت سوریه و اپوزیسیون، از همه اعضای جامعه بین مللی که در این زمینه همکاری کرده بودند به استثنای ایران، تشکر کرد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز دوشنبه از تشکیل کمیته قانون اساسی متوازن و جامع خبر داد. این نتیجه یک هفته پس از تلاش های روسای جمهوری روسیه، ترکیه و ایران در نهایی سازی فهرست شرکت کنندگان کمیته در نشستی سه جانبه در آنکارا و در حالی حاصل شد که گیر پدرسون، نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه، آخرین دور گفت و گوها با دمشق را به پایان رسانده بود.

گوترس به نقش فرستاده خود در تسهیل توافق اشاره کرد و گفت: «از تعامل دیپلماتیک دولت های روسیه، ترکیه و ایران در حمایت از حصول این توافق و همچنین حمایت اعضای شورای امنیت و اعضای گروه کوچک (متشکل از فرانسه، آلمان، اردن، عربستان سعودی، بریتانیا و ایالات متحده) قدردانی می کنم.»

وزارت امور خارجه در بیانیه ای که به نیوزویک ارسال شد، این خبر یک قدم مثبت به جلو در دستیابی به راه حلی سیاسی برای درگیری سوریه بود. مقامات آمریکایی همچنین از اقدامات دبیرکل سازمان ملل متحد، پدرسون به عنوان نماینده ویژه سازمان ملل، ترکیه، روسیه و اعضای گروه کوچک در دستیابی به این نتیجه قدردانی، اما از هر گونه اشاره ای به نقش ایران خودداری کردند. دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بارها نقش ایران را در ثبات در سوریه جنگ زده منفی خوانده است.

جنگ 8 ساله سوریه با درگیری های فرقه ای و ژئوپلیتیک همراه بوده است. در سال 2011 که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با شورش های عمدتا مسلمانان سنی و ظهور جهادگرایان تحت حمایت ایالات متحده و متحدان منطقه ای آن از جمله اسرائیل، قطر، عربستان سعودی و ترکیه مواجه شد، ایران به او در مقابله با شورش ها و بسیج نیروهای شبه نظامی عمدتا شیعه از سراسر منطقه کمک زیادی کرد. ایالات متحده با همراهی ائتلافی بین المللی در سال 2014 به منظور جنگ علیه داعش که از کشور همسایه یعنی عراق به سوریه راه یافته بودند، به طور مستقیم وارد صحنه درگیری ها در سوریه شد. عراق یک دهه پس از حمله نیروهای آمریکایی با ناآرامی های مرتبط با جهادگرایان مواجه شده بود. سال بعد ایالات متحده رسما اتحاد خود را در سوریه از اپوزیسیون اسلام گرا به نیروهای دموکراتیک سوری که گروه عمدتا کرد متمرکز بر شکست دادن داعش بودند، تغییر داد. این گروه های شبه نظامی کرد هم علیه نیروهای دولت سوریه و متحدان آن جنگیده بودند و هم در کنار آنها. با ظهور دشمن مشترک که همان داعش و گروه های شورشی تحت حمایت ترکیه بودند و کردها را تروریست می انگاشتند، هر دو گروه با یکدیگر همراه شده بودند، اما پس از شکست داعش، هدف مقابله با نفوذ فزاینده ایران بود که به حضور نظامی بیشتر ایالات متحده در سوریه منجر شد.

کمپین ایران علیه داعش در عراق و سوریه این امکان را برایش فراهم آورده بود که جای پای خود را در هر دو کشور از طریق شرکای منطقه ای و محلی از جمله جنبش حزب الله لبنان، محکم کند. همین مساله سبب شده بود که اسرائیل کمپین مختص به خود برای حملات به گروه های تحت حمایت ایران در سوریه را آغاز کند. طبق گزارش های منتشر شده، اسرائیل اخیرا این کمپین را به خاک عراق نیز کشانده است.

با این حال، دولت سوریه به  گفت و گوها با اپوزیسیون هم به عنوان بخشی از روند سه جانبه تحت نظارت روسیه، ترکیه و ایران و هم با نیروهای دموکراتیک سوریه در دمشق ادامه داد. اما واشنگتن که مکررا دولت دمشق را به جنایات جنگی متهم کرده، از گفت و گو با نمایندگان اسد خودداری کرده است. دولت اسد اخیرا خروج فوری نیروهای آمریکایی از سوریه را خواستار شده است. وزارت امور خارجه ایالات متحده در بیانیه خود در روز دوشنبه ادعا کرد: «دولت اسد باید خواست مردم سوریه را برای زندگی در صلح بپذیرد و اجازه ندهد که آنها با خشونت هدفمند، بازداشت های خودسرانه، گرسنگی و وحشیگری تهدید شوند. حملات شرورانه اسد و متحدانش علیه سوری های بی گناه در ادلب باید فورا متوقف شود تا بحران بشردوستانه پایان یابد و روند سیاسی پیش برود.» با این حال، توجه و تمرکز سیاست خارجی واشنگتن در ماه های اخیر به خلیج فارس معطوف شده است. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، ایران را به دست داشتن در حملات به تانکرهای نفتی در خلیج فارس و دریای عمان و همچنین حمله موشکی و هواپیماهای بدون سرنشین اخیر به تاسیسات نفتی سعودی متهم کرده است. ترامپ، پنتاگون و عربستان سعودی درباره حوثی ها که مسئولیت حملات را بر عهده گرفته اند، ابراز تردید کرده اند. ایران هرگونه ایفای نقشی در این مناقشه را رد کرده و در مقابله با کمپین ایالات متحده برای منزوی کردن جمهوری اسلامی، حمایت بیشتر منطقه ای و بین المللی را خواستار شده است.

منبع: نیوزویک / مترجم: طلا تسلیمی