بحرانی عربی که به سود تهران و آنکارا تمام شده است

دیپلماسی ایرانی: جای تعجب نیست که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روی بحرانی که قطر در آن به سر می برد سرمایه گذاری کند تا به این ترتیب مستقیما منافع کشورش را تامین کند. برای همین به فکر ایجاد پلی است که قطر و ایران و ترکیه را به هم وصل کند. همان طور که قبلا هم با شعارهایش پرچم رهبری حمایت از غزه را با برقراری رابطه با اسرائیل برافراشت و به این ترتیب خون بهای شهروندان ترکیه ای را گرفت که به دست سربازان اسرائیلی در کشتی مرمره در مه 2010 که به سمت غزه حرکت می کرد، کشته شده بودند.

سرمایه گذاری اردوغان روی بحران قطر کاملا با اظهاراتی که رئیس جمهوری ترکیه در تمایلش برای یافتن راه حلی برای پایان دادن به بحران قطر بیان می کرد، تناقض دارد. بحرانی که در پی آن کشورهای عربستان سعودی و مصر و امارات متحده عربی و بحرین روابط خود را به طور کامل با قطر قطع کردند و تمامی راه های زمینی و دریایی و هوایی را به روی آن بستند. اردوغان فاش نمی کند چیزی که برای آن برنامه ریزی کرده با آن چه می گوید متفاوت است.

در همین رابطه فکرت اوزر، سفیر ترکیه در قطر گفت که در تدارک گشودن راهی دریایی از قطر به ایران و راهی زمینی متصل به این راه از ایران به ترکیه هستیم.

اوزر گفت: «هر سه طرف موضوع را در سطح وزرای امور اقتصاد بررسی کرده اند و تصمیم بر این است که توافقی بر سر این موضوع میان وزرای راه سه کشور بعد از نشستی در ترکیه در کوتاه ترین زمان ممکن امضا شود.»

وی تاکید کرد که «سه کشور به این توافق رسیده اند و فقط امضای آن باقی مانده است.»

راه زمینی، رسیدن کالا و تولیدات ترکیه به قطر را تسهیل می کند و این به معنای استفاده هر چه بیشتر ترک ها از فروش کالاهای مورد نیاز دوحه است. به این ترتیب فرصتی در برابر شرکت های ترکیه ای صرف نظر از بار اضافی ای که ممکن است بر اهالی قطر تحمیل شود و بر مشکلات شهروندان قطری بیفزاید، فراهم می شود.

بسیاری از ناظران امور قطر بر این اعتقادند که ترکیه و ایران به شکلی بی سابقه در حال استفاده از سیاست فرار رو به جلویی هستند که رهبران قطر به آن تکیه دارند. قطری ها این راه حل را به حل ریشه ای اختلافات از طریق گفت و گو با چهار کشوری که با آنها قطع رابطه کرده اند، ترجیح می دهند. این مساله سود بیشتری برای ایران و ترکیه به همراه دارد و باعث افزایش پرداخت های قطری ها می شود. به این ترتیب وابستگی سیاسی و اقتصادی و نظامی قطر به ترکیه و ایران بیش از پیش افزایش می یابد.

به گفته اتحادیه صادرکنندگان منطقه دریای اژه حجم صادرات ترکیه به قطر از ماه ژوئن تا سپتامبر 2016 از 114 میلیون دلار به 216 میلیون دلار در همین مدت در سال جاری میلادی یعنی از زمان آغاز بحران قطر افزایش یافته است. به این ترتیب شرکت های ترکیه ای بیشترین استفاده را از تنش های سیاسی و اختلافات آن با کشورهای همسایه اش برده اند و بازارهای قطری را غرق در تولیدات خود کرده اند.

اوزر همچنین گفت که صنایعی دفاعی و تکنولوژی از مهمترین زمینه هایی هستند که همکاری استراتژیک ترکیه با قطر را افزایش داده اند.

وی در این باره تاکید کرد «شرکت های ترکیه ای در زمینه های صنایع دفاعی فعالیت بالایی دارند، مثل هفالسان و السلسان و شرکت های کشتی سازی که تا کنون پروژه های مختلفی را انجام داده اند.»

وی همچنین گفت: «برای نخستین بار در تاریخ قطر قرار است یک کارخانه محلی با همکاری یک شرکت ترکیه ای افتتاح شود و انتظار می رود این کارخانه هم زمان با روز ملی قطر در 18 دسامبر آینده راه اندازی شود.»

سفیر ترکیه در دوحه همچنین گفت کشورش انتظار دارد توافقات جدیدی در خلال نشست کمیته استراتژی عالی که قرار است به ریاست رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر برگزار شود، به امضا برسد.

ناظران می گویند که ایجاد پل ارتباطی میان قطر و ایران و ترکیه نشان می دهد که حرف اردوغان مبنی بر نقش آفرینی برای پایان دادن به بحران قطر با چهار کشور تحریم کننده اش صرفا تعارف بوده و نشان می ددهد هدف واقعی ترکیه از ارائه این پیشنهاد کسب منافع بیشتر برای خود و ایران است. در حالی که رهبران قطر همچنان مواضع مبهم و دوگانه اتخاذ می کنند.

رئیس جمهوری ترکیه روز دوشنبه قبل از سفر به روسیه در جمع خبرنگاران گفت: «همه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برادران ما هستند، و متاسفیم که مدتی است شاهد سیاست متفاوت و شدیدالحنی میان این برادران هستیم و ما خیلی خوب می دانیم چه کسی پشت این سیاست است.»

ناظران می پرسند: آیا غیر از این است که ترکیه در فاصله افتادن میان قطر با محیط عربی اش استفاده عملی می بیند و این طور تصور می کند که با بحرانی که برای دوحه پیش آمده می تواند با سرمایه گذاری روی آن بازارهای قطر را با تولیدات خود غرق کند و قراردادهای رنگارنگ و متعدد امضا کند و در عین حال جای پای جدیدی برای خود در خلیج فارس ایجاد کند؟

اردوغان بعد از سفر به سوچی و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه عازم کویت و سپس قطر خواهد شد.

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11