امارات در رابطه با ایران به دنبال چیست؟

دیپلماسی ایرانی: امارات متحده غربی اخیرا صحنه فعالیت دیپلماتیکی بوده است که با سفر محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به ابوظبی به اوج خود رسیده است. ظریف در این سفر که دومین سفر او به امارات بود با عبدالله بن زاید، همتای اماراتی خود و محمد بن رشید آل مکتوم، نخست وزیر این کشور ملاقات کرد. در جریان این دیدار دعوتنامه رسمی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به آل مکتوم ارایه شد. پیش از این نیز روحانی از خلیفه بن زاید آل نهیان برای سفر به ایران دعوت کرده بود.

عبدلله بن زاید که در ماه نوامبر به ایران سفر کرده بود، تهران را شرکیت استراتژیک امارات می داند و روابط دو کشور را فراتر از توافقنامه های تجاری و اقتصادی ارزیابی می کند. روابط تجاری ایران و امارات پیش از روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد ارزشی بیش از 12 میلیارد دلار داشت اما به تدریج این روابط کاهش یافت و در سال های اخیر دو طرف تنها 6 میلیارد و 800 میلیون دلار در سال تجارت می کردند. یکی از دلایل عمده این روند نزولی اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران بود که قدرت مانور امارات در تجارت با ایران را محدود می کرد.

به گزارش المانیتور، در حال حاضر هر دو کشور در تلاش برای تقویت روابط اقتصادی خود هستند و در صورتی که تحریم ها لغو شوند، بنادر امارات به خصوص دوبی به یکی از کانال های اصلی نقل و انتقال کالا بین ایران و جهان تبدیل می شوند. به این ترتیب احیای اقتصادی ایران تسریع می شود و منافع مشترک دو کشور تقویت می شود. شیخ محمد بن رشید، حاکم دوبی اخیرا خاطرنشان کرده است که لغو تحریم های ایران به نفع همه خواهد بود.

گزارش ها حاکی از آن است که تحریم ها علیه ایران پیامدهای جدی برای اقتصاد امارات به همراه داشته است. به موجب تحریم ها، بانک های اماراتی نمی توانند رابطه عادی با بانک های ایرانی داشته باشند و هم اکنون ارتباط امارات با 17 بانک ایرانی قطع شده است. فعالیت های صادراتی و صادرات مجدید از بنادر دوبی نیز به واسطه تحریم ها محدود شده است. منافع تجاری امارات در همکاری با ایران موجب شده است که ابوظبی آروزی لغو تحریم های ایرن را داشته باشد. از سوی دیگر 400 هزار ایرانی در امارات زندگی می کنند که لغو تحریم ها باز هم منافعی را از این طریق نصیب ابوظبی می کند.

با روی کار آمدن دولت روحانی و سیاست آشتی جویانه او با همسایگان، فصل جدیدی از روابط دوجانبه بین ایران و امارات آغاز شده است. مقامات ابوظبی می گویند که رویکرد روحانی را مثبت ارزیابی کرده و امیدوارند این فرصتی برای تقویت روابط دوجانبه باشد. همچنین امارات می گوید امیدوار است روند بهبود روابط موجب حل اختلاف نظرهایی شود که دو کشور با یکدیگر دارند. یکی از این موارد اختلاف از نظر ابوظبی جزایر سه گانه تنب بزرگ ، تنب کوچک و ابوموسی است.

مطالعه اظهار نظرهای مقامات اماراتی در گذشته نشان می دهد که آنها به دنبال پل زدن بر اختلافات در منطقه و حل بحران ها هستند. این در حالی است که عمان که پیش تر بین تهران و واشینگتن میانجی گری کرده بود نیز چنین رویکردی را دارد. در این میان تنها کشورهایی مانند عربستان سعودی هستند که از تقویت روابط ایران و آمریکا و تلاش برای همکاری با ایران نگران به نظر می رسند.

موضع امارات متحده عربی در قبال تهران با برادر بزرگ ابوظبی یعنی عربستان همخوانی ندارد. روابط امارات و عربستان پس از بهار عربی رو به وخامت نهاده است. وزن سیاسی و اقتصادی ریاض در منطقه نرمش نشان دادن در مقابل ایران را برای آنها دشوار کرده است. اما کشورهای کوچکتر حوزه خلیج فارس مانند امارات علاقمند به بهبود روابط خود با ایران هستند.

البته نگاه عمان، قطر و عمارات در تقویت روابط با ایران متفاوت است. عمان همواره روابط خوبی با ایران داشته است. قطر منافع اقتصادی در میدان های گازی ایران دارد و امارات نیز به دنبال منافع اقتصادی است. در این بین فاکتور اقتصادی بیش از از فاکتور دیگری خودنمایی می کند. اما باید گفت که انگیزه های اقتصادی تنها عامل نزدیکی امارات به ایران به شمار نمی رود. امارات می خواهد منطقه خلیج فارس را از هر گونه درگیری بر سر برنامه های هسته ای ایران دور نگاهدارد. همچنین به دنبال حل مساله جزایر سه گانه است. ابوظبی عمیقا بر این باور است که برقراری روابط خود با تهران در نهایت به تعدیل تنش ها در منطقه منجر می شود.

ادامه درگیری ها در عراق و سوریه، شرایط مصر، لبنان و یمن موجب شده است که ابوظبی به دنبال راهکاری واقع گرایانه برای حل این مشکلات باشد. مبارزه با سازمان های تروریستی از نظر امارات اهمیت زیادی دارد و جمهوری اسلامی در این زمینه می تواند به ابوظبی کمک کند.

در رابطه با ایران، ابوظبی به دنبال سیاست نرم ، مشارکت استراتژیک، راهکارهای مصالحه ای و تواقفنامه های عملی است. این استراتژی موجب می شود که امارات از نقش آینده خود در منطقه اطمینان حاصل کند. در مقابل تهران نیز می تواند با حل برخی مشکلات دوجانبه اعتماد سازی کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10