وقتی دولت افغانستان با لهجه تهرانی مشکل دارد!

 مصوبه اخیر کابینه افغانستان در زمینه ممنوعیت استفاده و ترویج "زبان ها و لهجه های" بیگانه و استفاده از واژگان " نامانوس" در رادیو و تلویزیون و رسانه های این کشور؛ سبب بحث های گسترده ای در رسانه ها و افکار عمومی و ساحت سیاست این کشور شده است.

عموم تحلیلگران و ناظران هدف اصلی دولت افغانستان از صدور این دستور العمل را مبارزه و مقابله با "زبان فارسی" و به قول برخی رسانه های افغانستان " لهجه تهرانی" در برابر زبان "پشتون" دانسته و به دولت افغانستان در این باره انتقاد کرده اند.

"عبدالله عبدالله" یکی از اصلی ترین رهبران مخالف حکومت افغانستان روز شنبه با انتقاد شدید از صدور این بخشنامه ، آن را دخالت نابجا در گویش و زبان نژاد های مختلف افغانستان دانست و آن را محکوم کرد.

پیشتر نیز شائبه هایی مبنی بر مبارزه با زبان فارسی در دولت افغانستان در دوران وزارت " کریم خرم " وزیر سابق اطلاعات و فرهنگ افغانستان از سوی او و حلقه ای محدود از نزدیکان وزیر مطرح بود، اما این بار به نظر می رسد مساله ابعاد گسترده تری یافته است.

نکته جالب و تناقض آمیز در این است که صدور چنین دستورالعمل هایی از سوی کابینه افغانستان در حالی است که این کشور هم اکنون عرصه تاخت و تاز دهها هزار نظامی خارجی از ینگه دنیا و دیگر کشورهای اروپایی و کشورهایی است که هزاران مایل دورتر از افغانستان هستند و دولت افغانستان در تلاش است تا با توافق با آمریکا و ناتو همچنان پذیرای بخشی از نظامیان خارجی در قالب همکاری های مختلف نظامی – امنیتی باشد و حتی پایگاه هایی نظامی در اختیار آنها قرار دهد، و از این جهت دولت کرزای حضور نظامیان خارجی را نفی حاکمیت ملی نمی داند و آنها را با "بیگانه" نمی خواند؛

اما با صدور دستور العمل جدید عملا (هر چند به تلویح و نه به تصریح) زبان مادری میلیون ها افغان فارسی زبان با عنوان " زبان و گویش بیگانه " مورد خطاب قرار گرفته است و این مساله همان ضرب المثل قدیمی را به یادمی آورد که ظاهرا کابینه آقای کرزای :" ازسوراخ تنگ سوزن رد می شود اما از دروازه بزرگ رد نمی شود!"

مقامات دولت کابل به خوبی می دانند و بر این حقیقت تاریخی واقف هستند که ایران و افغانستان دو جسم جدا ولی با یک روح واحد هستند و دو ملت بزرگ و تاریخی ایران و افغانستان و البته تاجیکستان به معنای واقعی کلمه "برادر" هستند و جدا سازی این سه ملت به دلیل روح واحدی که در کالبد آنها است، کاری عبث و بیهوده است و اگر شوروی کمونیستی توانست با 74 سال سرکوب و خفقان و سیاست های جدا سازی ؛ تاجیکستان و بسیاری ازملت های آسیای مرکزی و قفقاز را از تاریخ و گذشته خود دور کند، حتما این بخشنامه دولت افغانستان نیز خواهد توانست جامه عمل بپوشد.

وانگهی صدور این بخشنامه در شرایطی که جامعه چند پارچه افغانستان نیازمند وحدت و همدلی و دوری از سیاست های تفرقه افکنانه است کمی مشکوک و به دور از عقل و تدبیر سیاسی است و به نظر می رسد فرجام این دستور العمل با عقب نشینی دولت و کابینه همراه شود، تا بیش از این تیشه بر ریشه وحدت و انسجام ملی در افغانستان زده نشود.

ایران هم اکنون و در طی 3 دهه گذشته و حتی پیش از آن با آغوش باز پذیرای برادران و خواهران افغانی بوده است و این برادران و خواهران نیز با جان و دل در راه توسعه و پیشرفت کشور ایران که سرزمین دوم خودشان می دانند؛ کوشیده اند.

هم اکنون ما شاهد بالندگی نسلی در داخل و خارج از افغانستان هستیم که در ایران به دنیا آمده و در تهران و یا دیگر شهرهای ایران به مدرسه رفته اند ، زندگی کرده اند  و حرفه و هنر آموخته اند و به طور طبیعی زبان و گویش آنها همانند زبان و گویش مردم همان مناطق ایران شده است.

هم اکنون بسیاری از این افراد به کشورشان بازگشته و در خدمت نهادهای مختلف دولت افغانستان من جمله رادیو و تلویزیون هستند ؛ بسیاری از این افراد هم اکنون به کسوت خبرنگار و روزنامه نگار در رسانه های افغانستان گویندگی یا نویسندگی می کنند، زبان مادری شان فارسی است و فارسی را بیشتر نه با لهجه دری بلکه با لهجه تهرانی یا مشهدی یا ... تکلم می کنند، وجود این تنوع نه تنها بیگانگی و تهدید نیست بلکه می تواند غنای  بیشتری به فرهنگ و زبان در افغانستان بدهد؛ 

تهدید اصلی و "بیگانگان" آنهایی هستند که از خارج از افغانستان به این کشور آمده و 12 سال است در آن بیتوته کرده اند و ظاهرا قصد خروج از آن کشور را نیز ندارند، تهدید و بیگانگی در وجود آنها است و حتی طالبان هم از این جهت بیگانه محسوب نمی شود و بیشتر به "دوستی نادان" می ماند.

دولت افغانستان اگر واقعا از زبان بیگانه می هراسد چرا همین امسال دولت آقای کرزای به ضعف شدید دانشجویان افغان در تکلم به زبان انگلیسی ایراد گرفت و وزیر آموزش عالی افغانستان با افتخار دانشکده طب دانشگاه کابل را افتتاح کرد که در آن به زبان انگلیسی تدریس می شود ؟!
پس به نظر می رسد مشکل زبان بیگانه نیست؛ آیا زبان فارسی یا دری بیگانه تر از انگلیسی است ؟!

و نکته پایانی اینکه ؛ یکی از موارد معدودی که در میان اقوام مختلف افغانستان تساهل و رواداری قابل مشاهده بوده و است ، همین حوزه "زبان و گویش" است و قرن هاست این مردم با زبان ها و گویش های مختلف در کنار هم زیسته اند و حالا کابینه افغانستان با صدور چنین دستورالعمل هایی می خواهد ظاهرا همین حد از تساهل و رواداری را نیز تعطیل کند!