این چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیت‌های برنامه هسته‌ای، نظارت و راستی‌آزمایی، پیامدها و ضمانت‌های اجرایی، و تأثیرات منطقه‌ای.
ادامه مطلب
سید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: بر اساس اسناد بین‌المللی چون کنوانسیون حقوق کودک، دولت‌ها موظف‌اند که مصالح عالیه‌ی کودک را در صدر تصمیم‌گیری‌های خود قرار دهند. آیا می‌توان از مصالح عالیه سخن گفت، بی‌آنکه دسترسی کودک به غذای کافی، داروی مناسب، آموزش باکیفیت و زیست در امنیت روانی و اقتصادی را تضمین کرد؟
ادامه مطلب
با این حال تهدید واقعی هسته‌ای در کنار پیامدهای فاجعه‌بار استفاده از سلاح‌های اتمی، انگیزه‌ای جدی برای رسیدن به توافق فراهم کرده است. تا کنون سه دور گفت‌وگو پیش رفته و چالش‌های سیاسی داخلی هر دو کشور بزرگ‌ترین مانع در برابر رسیدن به راه‌حل هستند اما هم دونالد ترامپ و هم جمهوری اسلامی ایران عزم خود را برای جلوگیری از جنگ نشان داده‌اند.
ادامه مطلب
همه چیز را نمی توان به گردن دونالد ترامپ انداخت. به نظر می‌رسد او واقعا به دنبال حل سریع پرونده‌های تنش‌آمیز به جا مانده از دوره دولت بایدن است؛ اما مساله این است که تیم مشاوران ترامپ، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی، فاقد تجربه و درک لازم برای پیشبرد مذاکرات پیچیده هستند.
ادامه مطلب
معصومه علیانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تحلیل کنش‌های ایران و آمریکا در این مرحله، مستلزم فهم دقیق از سازوکارهای تصمیم‌سازی در هر دو کشور و ادراکات امنیتی آنها از یکدیگر است. واشینگتن، به‌رغم اولویت دادن به بحران اوکراین و تقابل با چین، همچنان برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی خزنده علیه نظم هژمونیک خویش در غرب آسیا تلقی می‌کند. در مقابل، تهران نیز تجربه خروج یکجانبه آمریکا از برجام را نه‌تنها شکست یک توافق بلکه زوال اعتبار تعهدات حقوق بین‌الملل می‌داند و از همین‌رو، رویکرد بازگشت به توافق سابق را فاقد ضمانت اجرایی ارزیابی می‌کند.
ادامه مطلب
هیچ منبع معتبری، از جمله گزارش‌های وب یا پست‌های شبکه‌های اجتماعی، به‌طور صریح تأیید نمی‌کند که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، گفته باشد هدف واشینگتن نهایی شدن توافق ظرف ۶۰ روز آینده است.
ادامه مطلب
سیعد هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر چه، مناطق مختلف شرق و غرب اروپا نیز از روند مناسبات خاص و تعاملات کشورهای قدرتمند مرکزی و پیرامونی در روابط بین‌الملل متاثر است و چه در وضعیت موجود و یا در صورت بروز هرگونه اتفاق جدید و یا رخداد غیر مترقبه، می توان انتظار برخوردهای متفاوت از سوی کشورهای این منطقه با مواضع جمهوری اسلامی ایران را متصور بود، ولیکن کلیت ماجرا از چهار حالت: توافق جامع، توافق موقت، عدم توافق و یا توافق بینابینی (مرحله ای) خارج نیست که هر یک از موارد مذکور، معطوف به نتایج و اقدامات خاص خود خواهد بود.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده پرونده هسته‌ای بیش از آنکه به مذاکرات فنی وابسته باشد، به تحولات داخلی و تغییر موازنه قوا میان جناح‌های حکومتی بستگی دارد. برجام نشان داد که دیپلماسی ایران در عین انعطاف‌پذیری محدود، ظرفیت‌هایی برای تعامل سازنده دارد، اما این ظرفیت‌ها همواره تحت تأثیر ملاحظات امنیتی و رقابت‌های جناحی قرار می‌گیرند.
ادامه مطلب
عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت به نوعی توافق موقت با مختصات مشابه توافق ژنو، بار دیگر برجسته شده است. توافقی که به‌جای حل‌وفصل بنیادین اختلافات، نقشی آرام‌بخش در مدیریت بحران ایفا می‌کرد.
ادامه مطلب
محسن عسگریان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در فرآیندهای دیپلماتیک پیچیده، به‌ویژه در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، مدیریت انتظارات افکار عمومی و پرهیز از برساخت فضای غیرواقعی از نتایج احتمالی مذاکرات، اهمیتی بنیادین دارد. این یادداشت تحلیلی به‌صورت اجمالی با بهره‌گیری از مفاهیم نظریه‌های نوواقع‌گرایی، سازه‌انگاری و بازی دوسطحی پاتنام، به بررسی ضرورت بازنگری در راهبرد دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی در مواجهه با تاکتیک‌های غافلگیرکننده طرف آمریکایی، به‌ویژه در تجربه تعامل با دولت ترامپ، می‌پردازد. همچنین پیامدهای اجتماعی و اقتصادی «رویاپردازی دیپلماتیک» در نمونه‌ی برجام مورد تحلیل قرار گرفته است. در پایان، بر ضرورت اتخاذ رویکردی واقع‌گرایانه و تقویت گفتمان کارشناسی در سطح افکار عمومی تأکید می‌شود.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نتایج این مذاکرات می‌تواند تأثیرات عمیقی بر معادلات امنیتی، اقتصادی و سیاسی منطقه خلیج فارس داشته باشد.
ادامه مطلب
آمریکا و اوکراین به توافقی نزدیک شدند که به موجب آن منابع معدنی اوکراین در ازای تداوم کمک‌های امنیتی، به ایالات متحده واگذار شود. این توافق می‌تواند به کاهش فشارهای اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بر این کشور بحران‌زده و رهبرانش منجر شود. دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، اعلام کردند مذاکرات پیشرفت داشته است. با این حال، هفته گذشته زلنسکی پیشنهاد اولیه دولت ترامپ مبنی‌بر واگذاری نیمی از منابع معدنی اوکراین به آمریکا را رد کرده بود. مقام‌های اوکراینی ابراز شگفتی کرده‌اند؛ چرا‌که ارزش این منابع بسیار بیشتر از میزان کمک‌های ارائه‌شده توسط آمریکا‌ست.
ادامه مطلب
ایران به دلیل پیام‌های متناقض دولت ترامپ، بی‌اعتمادی عمیق تاریخی به ایالات متحده به‌ویژه پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ و نبود نماینده جدیدی برای روابط ایران و آمریکا، در روزهای اخیر از مواضع محتاطانه خود درباره مذاکرات مستقیم با ایالات متحده عقب‌نشینی کرده است.
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از عمده‌ترین عواملی که به تسلیم ژاپن منجر شد، عدم درک عمیق و صحیح این کشور از وضعیت جنگ و شکست‌های متوالی همپیمانانش، یعنی آلمان نازی و ایتالیا بود. هنگامی که نیروهای متفقین در جبهه‌های مختلف اروپا موفق به شکست نیروهای محور شدند، ژاپن به عنوان یکی از همپیمانان اصلی محور، باید درک می‌کرد که شرایط جنگ به طور گسترده‌ای تغییر کرده است. با این حال، عدم شناخت و ارزیابی درست از وضعیت جهانی و تحولات میدانی باعث شد که ژاپن به جنگ ادامه دهد و فرصت را برای مذاکره و صلح از دست بدهد.
ادامه مطلب
هر-زوی توصیه کرد که اسرائیل باید برای مذاکرات سریع بین ایالات متحده و ایران آماده باشد. او گفت که نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو باید بر تقویت هماهنگی راهبردی و نظامی با دولت آمریکا تمرکز کند.
ادامه مطلب
زمان‌بندی این اقدام به اندازه‌ی خود توافق‌نامه‌ی "همکاری جامع" بین روسیه و ایران حائز اهمیت بود. سه روز پیش از مراسم ادای سوگند ریاست جمهوری در آمریکا، پزشکیان و پوتین در مسکو دیدار کردند تا این توافق‌نامه را امضا کنند.
ادامه مطلب
در یک هفته اخیر، دور جدید و بی‌سابقه‌ای از تحرکات سیاسی و دیپلماتیک در سطح منطقه و جهان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تبادل اسرا و آتش‌بس در غزه بین مقامات اسرائیلی و حماس در جریان است. آن‌گونه که اخبار واصله دیروز شنبه حکایت دارد، احتمال آن می‌رود که طی ساعت یا روزهای آینده این توافق حاصل شود. هرچند تا لحظه تنظیم این گزارش، خبری در این زمینه منتشر نشد، با‌این‌حال هیئت مذاکره‌کننده حماس دیروز شنبه و در بدو ورود به مصر از نیت مثبت برای پاسخ به پیشنهادهای اسرائیل خبر داده بود.
ادامه مطلب
تنها به فاصله یک روز پیش از اغاز سفر منطقه ای آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، ارتش رژیم صهیونیستی از پنج شنبه هفته گذشته آغاز مرحله سوم جنگ در غزه را اعلام کرد تا به نوعی رئیس دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده را در عمل انجام شده قرار دهد. در این باره رسانه رژیم صهیونیستی روز پنجشنبه گزارش کرد ارتش این رژیم در برخی مناطق نوار غزه وارد مرحله سوم جنگ شده است. به گزارش ایسنا، در حالی که رژیم صهیونیستی آغاز مرحله سوم جنگ را به شکل رسمی اعلام نکرده اما نحوه عملکرد ارتش این رژیم در نوار غزه از جمله کاهش تعداد نیروهایش نشان‌دهنده این است که این مرحله آغاز شده است.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: لازم است تهران دستور کار خود را بر بستری از واقعیت‌ها تعریف کرده و بهره‌مند از فرصت‌ها برای بازگشت به جامعه جهانی شود. این امر ممکن نیست، مگر ایده‌های قدرتمند جایگزین رویکردهایی شود که تا پیش از این ناکارآمدی خود را به اشکال مختلف نشان داده است. مهم‌ترین اقدام، به دست گرفتن ابتکار عمل به عنوان یک متغیر تأثیرگذار به جای تابع شدن در قبال حوادثی است که به آن تحمیل می‌شود.
ادامه مطلب
در حالی سیدابراهیم رئیسی بامداد امروز (دوشنبه)، تهران را به مقصد نیویورک برای حضور و سخنرانی در هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل ترک کرد که بلومبرگ مدعی شده امروز توافق تهران – واشنگتن بر سر تبادل زندانیان انجام خواهد شد. اگر ادعای بلومبرگ درست باشد، قرار است امروز دوشنبه ۲۷ شهریور/ ۱۸ سپتامبر، تبادل زندانیان دوتابعیتی و دسترسی ایران به شش میلیارد دلار پول بلوکه‌شده‌اش انجام شود. همزمان به موضوع آزادی پنج زندانی ایرانی در آمریکا هم اشاره شده است.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در نوشتاری تاکید دارد که بیانیه پایانی نشست فصلی شورای حکام، نمودی خواهد بود از توافق یا تفاهمی که اجرای آن با آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران و نیز آزادی زندانیان دو تابعیتی در فاصله اندک با پایان نشست، در دستور کار طرف‌ها قرار دارد. این توافق یا تفاهم، نه مفهوم عادی‌سازی روابط را با خود دارد و نه هنوز به مفهوم تنش زدایی نزدیک است. آتش بس موقت شاید نزدیک ترین تعبیر برای وضع موجود باشد؛ وضعی که همچنان شکلی ژلاتینی و لغزنده خواهد داشت.
ادامه مطلب
در گزارش‌هایی مداوم، مواضع اخیر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی، مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز برخی اخبار منتشرشده درباره محتوای گزارش آتی آژانس در آستانه نشست فصلی شورای حکام در سپتامبر بررسی شد. حال پیرو همان تحلیل‌ها اکنون برخی رسانه‌ها مدعی هستند با رؤیت گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران دست به کاهش یا آهسته‌کردن روند غنی‌سازی خود در تأسیسات هسته‌ای زده است که در صورت صحت در مغایرت جدی با گفته‌های یکشنبه هفته گذشته محمد اسلامی مبنی بر ادامه روند غنی‌سازی مبتنی بر قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها قرار دارد. در همین زمینه رئیس سازمان انرژی اتمی روز پنجم شهریور پس از رونمایی از «رادیونوکلئیدسزیم-۱۳۷» در جمع خبرنگاران در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران به‌صراحت تأکید کرده بود که «غنی‌سازی طبق برنامه اقدام راهبردی در چارچوب تدابیر کلی نظام انجام می‌شود».
ادامه مطلب
جواد ملکیان در گفت وگویی تهدید اعضای کنگره آمریکا با محوریت جمهوری خواهان در خصوص فشار به دولت بایدن برای تخلیه محموله نفتی ایران را بیش از آنکه یک تهدید واقعی بداند یک بلوف انتخاباتی تلقی می‌کند که در سایه آن سعی بر آن است که جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ ایالات متحده آمریکا از هرگونه توافق و مذاکره و رسیدن به یک برگ برنده انتخاباتی در قبال ایران باز بماند.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: هنوز هیچ شاهدی بر اختلاف یا دوری واشنگتن از نگاه اروپاییان به موضوع برجام و اختلاف‌های دامنه دار آنها با تهران در دست نیست. در واقع همسویی امریکا – اروپا در این باره به قوت خود باقی است. بنابراین ممکن است در موعد غروب برجام، شاهد اعمال مقررات صادراتی جدید و تحمیل فشارهای بیشتر علیه ایران باشیم اگر توافق تهران – واشنگتن محدود باشد در همان دو موردی که در بالا اشاره شد.
ادامه مطلب
پس از هفته‌ها کش‌وقوس خبری درباره مذاکرات تهران–واشنگتن بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی با میانجیگری کشورهایی مانند عمان و قطر، سرانجام بعد‌از‌ظهر پنجشنبه اخباری درباره حصول توافق بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا منتشر شد؛ خبری که هر دو طرف (تهران و واشنگتن) آن را تأیید کردند. با توجه به گسیل نیروهای نظامی ارتش آمریکا به منطقه و همچنین حضور پررنگ ناوها، جنگنده‌ها و زیردریایی‌های ایالات متحده از دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس تا سوریه، برخی درباره این تحرکات نظامی به دیده شک می‌نگریستند؛ از‌این‌رو به نظر می‌رسد توافق پنجشنبه می‌تواند یک سناریو برای عبور از تنش احتمالی تلقی شود. با این حال باید در نظر گرفت که این توافق می‌تواند سایه یک درگیری را از منطقه دور کند.
ادامه مطلب
نکته قابل توجه این است که ایران از زمان خروج یکجانبه واشنگتن از توافق هسته ای، موقعیت ژئوپلتیک خود را به ویژه بعد از دستیابی به توافق با عربستان سعودی تقویت کرده و روابط اقتصادی و نظامی خود را با چین و روسیه گسترش داده است.
ادامه مطلب
چند روزی بود که رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، به‌ویژه رسانه‌های اسرائیلی در قبال مذاکرات پشت پرده ایران و آمریکا و چگونگی حصول تفاهم و توافق کوچک میان تهران و واشنگتن سکوت کرده بودند اما در این میان مجدد هاآرتص نه‌تنها از حصول توافق بلکه از آغاز فاز اجرایی و عملیاتی بخش قابل‌توجهی از توافق غیرمکتوب گزارش داده است. این در حالی است که هم طرف ایرانی و هم طرف آمریکایی بارها هرگونه گفت‌وگویی درباره پرونده هسته‌ای ایران را تکذیب کرده بودند اما در عین حال به انجام تبادل زندانیان دوتابعیتی اذعان داشته‌اند.
ادامه مطلب
امریکایی ها با ایرانی ها صحبت می کنند، آنها با سعودی ها صحبت می کنند، سعودی ها با اسرائیلی ها صحبت می کنند در حالی که چینی ها خدمات خوب خود را به فلسطینی ها ارائه می دهند. پس از چهل سال خشونت بی وقفه، خاورمیانه در جنون گفت وگوهای سیاسی است. ژنرال اورن ستتر، یکی از استراتژیست های ستاد کل اسرائیل می گوید: «همه با همه صحبت می کنند و این خوب است.» به اعتقاد او صحبت کردن بهتر از جنگ است. بله واقعا بهتر از جنگ است. نفس گفت وگو امیدبخش است و از دل گفت وگو می تواند کورسوی امیدی به وجود آید اما جنگ ذاتا ضد امید است.
ادامه مطلب
این روزها فضای رسانه‌ای مملو از اخباری است که مستقیم یا غیرمستقیم به مذاکرات پشت‌پرده و چراغ‌خاموش ایران و آمریکا ارتباط پیدا می‌کند. در کل مانند گذشته همه‌چیز در عدم قطعیت به سر می‌برد. چشم‌انداز روشنی در دست نیست و نمی‌توان به‌طور کامل با استناد به یک خبر، آن را ملاک تحلیل قرار داد. اما اگر مجموعه اخبار و گزارش‌ها را کنار هم بگذاریم، چراغ‌قوه‌ای خواهد بود روی آنچه گذشته است تا حداقل از تاریکی محض پشت‌پرده‌ها خارج شویم. در این راستا خبرهای منتشرشده بیشتر حول دو محور مهم می‌چرخند؛ یکی ناظر به «موفقیت» یا «شکست» در مذاکرات تهران – واشنگتن است و دیگری هم به کنار گذاشته‌شدن راب مالی از سمتش به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بازمی‌گردد.
ادامه مطلب
آن‌طور که مواضع مقامات اسرائیلی و برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد، تل‌آویو و دولت نتانیاهو اکنون در برزخ دیپلماتیک و سیاسی برای پذیرش یا عدم پذیرش توافق احتمالی ایران و ایالات متحده گیر کرده‌اند.
ادامه مطلب