با سفر رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور ترکیه و روسیه به ایران با هدف شرکت در هفتمین نشست سران محور آستانه که اولین دور از این دست نشست ها در دولت سیزدهم است به نظر می رسد تحولات سوریه دوباره به دستور کار مشترک تهران، مسکو و آنکارا بازگشته است.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست «موازنه مثبت» همانی است که اردوغان در ماه‌های اخیر در روابط خارجی خود دنبال کرده است. او ضمن تعارض‌های رفتاری در جنگ اوکراین، مخالفت با سیاست‌های راهبردی ایران و روسیه در سوریه، قفقاز، اختلاف‌هایش با امریکا، اسرائیل و دولت مرکزی عراق در باره حلب و موصل، رجزخوانی‌هایش در برابر ناتو، بلند پروازی‌هایش در شمال آفریقا و... اما در بزنگاه‌های لازم از خود انعطاف‌هایی را نشان می‌دهد که چشم ناظران را خیره می‌کند.
ادامه مطلب
نعمت الله ایزدی در گفت وگویی معتقد است که پوتین محاسبات خاص خود را برای حضور در تهران دارد و بر اساس منافع ملی روسیه عمل می کند؛ اینکه ما بر اساس یک محاسبه غلط و نگاه ایدئولوژیک، تقارن حضور بایدن و پوتین در خاورمیانه را به هم ارتباط دهیم و آنها در مقابل هم بگذاریم فقط باعث آن می شود که روسیه بهره برداری و سوء استفاده خود را از این تحلیل و پروپاگاندای داخلی ما داشته باشد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باید کارگروهایی تشکیل داد تا سنت اسلام شناسی و ایرانشناسی را در جهان بررسی و مطالعه کرد. مثلا آثار و تحقیقات پروفسور «ژوزفان اس» از بزرگان اسلام شناسی الآن در بازار نیست؛ چه کسی باید از او حمایت کند؟ یا دیگر بزرگان همانند او در انگلیس یا ایتالیا. اینجاست که کار رایزنان فرهنگی اهمیت پیدا می کند و آنها وظیفه دارند که اسلام شناسان و ایرانشناسان حوزه ماموریت خود را شناسایی و معرفی کنند و با آنها نشست داشته باشند و مقدمات سفرشان را به ایران فراهم کنند.
ادامه مطلب
احمد نقیب زاده در گفت وگویی تاکید دارد: این یک اشتباه راهبردی است که تصور کنیم اگر اردوغان با میزان رای کمتر در انتخابات مجددا پیروز شود، چون در موضع ضعیف‌تر قرار دارد می‌تواند به نفع ایران باشد. ببینید مسئله پیروزی اردوغان با رای ضعیف یا قوی برای سیاست داخلی ترکیه اهمیت، معنا و کاربرد دارد، کما اینکه نحوه پیروزی و میزان رای رئیسی در انتخابات ریاست جهموری سال قبل برای سیاست داخلی ایران معنا دارد. اما اگر اردوغان با هر میزان رایی که مجدداً به رئیسی ریاست جمهوری ترکیه برگزیده شود در سیاست خاجی به معنای آن است که اردوغان، رئیس جمهور ترکیه است و می تواند همان سیاست های قبلی را در قبال ایران، منطقه و جهان پی می گیرد و قطعا همین کار را هم خواهد کرد.
ادامه مطلب
نویسنده: محمود سریع القلم محل انتشار: فصلنامه روابط خارجی
ادامه مطلب
محسن فایضی در گفت وگویی معتقد است که از یک طرف تقریبا می توان گفت که مخالفت ها در خصوص پیوستن به این ناتوی عربی - اسرائیلی کنار رفته است، اما در عین حال کشورهایی مانند مصر و اردن که روابط جدی با اسرائیل دارند و از پیشگامان عادی سازی و آشکار سازی روابط با تل آویو به شمار می‌روند اخیراً به دنبال ازسرگیری روابط مثبت و سازنده با جمهوری اسلامی ایران هستند. بنابراین فضا در یک فضای مبهم به سر می برد. یعنی به همان اندازه که امکان پیوستن این کشورها به ناتو عربی - اسرائیل وجود دارد از آن طرف می‌توان گفت که فضا برای عدم شکل گیری آن هم وجود دارد.
ادامه مطلب
از امروز چهارشنبه جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا سفر منطقه ای خود را با حضور در اسرائیل آغاز می‌کند و بعد از آن راهی عربستان سعودی می شود.این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز سه شنبه هفته پیش رو (۲۸ تیر/ ۱۹ جولای) به ایران سفر خواهد کرد. به موازات آن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همزمان با همتای روس خود وارد تهران خواهد شد تا نشستی سه جانبه را با سیدابراهیم رئیسی پیرامون مسائل مشترک برگزار کنند.با توجه به اهداف هر کدام از این کشورها، به خصوص دو ابرقدرت آمریکا و روسیه برای حضور در منطقه غرب آسیا به نظر می رسد که روزهای پیش رو می تواند روزهایی ملتهب و پر از حوادث باشد که هر کدام از آنها در تعیین سمت و سوی تحولات خاورمیانه به شدت موثر واقع خواهد بود.
ادامه مطلب
جلال میرزایی عقیده دارد که همزمانی سفر ولادیمیر پوتین در هفته آتی برای حضور در ایران با سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان حکایت از آن دارد که وضعیت منطقه وارد مرحله حساس و پیچیده ای شده است که می تواند آبستن وقوع هر سناریویی باشد. عبدالرضا فرجی راد هم این اعتقاد را دارد که سفر جو بایدن با توجه به اقدام روسیه برای قطع صادرات انرژی به اروپا در وهله اول با هدف اقناع کشورهای خاورمیانه در جهت افزایش میزان صادرات و تولید انرژی به بازار جهانی است تا بتواند شرایط را برای کاهش بهای سوخت در پاییز و زمستان پیش رو کند.
ادامه مطلب
دکتر هادی ملکوتی فر در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی درباره لغو روادید میان ایران و قزاقستان گفت: با اجرای فرمان لغو روادید بین ایران و قزاقستان به زودی شاهد افزایش سفر گردشگرهای قزاق به استان های شمالی و دیگر استان های کشورمان خواهیم بود.
ادامه مطلب
سیدعبدالامیر نبوی در گفت وگویی معتقد است که جمهوری اسلامی ایران اگر می¬خواهد روابط پایداری را با عربستان، مصر و دیگر کشورهای عربی کلید بزند باید به همان اندازه که نسبت به منافع و امنیت خود در خلیج فارس حساس است بداند که قاهره، ریاض و هر بازیگر عربی در منطقه هم به روابط سیاسی، نظامی و امنیتی خود در قالب روابط راهبردی با آمریکا اهمیت می¬دهد. اگر جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی و مصر بتوانند حساسیت¬های یکدیگر را درک کنند می¬توان این امید را داشت که روابط تهران با ریاض، قاهره و دیگر کشورهای عربی خاورمیانه روابطی جدی و اثربخش باشد.
ادامه مطلب
همچنان که ناتو بزرگ می شود، چین و روسیه به دنبال آن هستند تا ایران و عربستان سعودی را در کنار خود قرار دهند.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: بین المللی شدن اقتصاد یک کشور، پی آمد بسیار تعیین کننده‌ای نه تنها در تولید و معاش، بلکه در شخصیت و رفتار آحاد یک جامعه دارد: شفافیت قوانین، مقررات، سیاست گذاری ها و آیین نامه ها. به محض اینکه شرکتی بین المللی شد، باید عملیات و گردش کار خود را شفاف سازی کند چون به محض کوچک ترین تقلب، حیله گری، حساب سازی و تزویر، اعتماد، جایگاه و ارزش سهام خود را در بازار از دست می دهد. رقابت و بازار، درستکاری را هم به دنبال می آورد نه ضرورتاً به واسطه مبانی اخلاقی بلکه به موجب اعتماد سازی، جلب مشتری و با هدف افزایش فروش وسهم بازار. شفاف سازی سازمانی، شفافیت رفتاری افراد را به دنبال می آورد. اقتصادِ یک کشور نمی تواند بین المللی شود ولی در هاله ای از ابهام، مدیریت سازمان های موازی، گیر و دار بوروکراسی، بازی با آمار و تغییر خلق الساعه سیاست گذاری ها بماند. همین که اقتصاد بین المللی شد، «مجبور» است شفاف باشد.
ادامه مطلب
تنها یک کشور مسلمان وجود دارد که اسرائیل واقعاً از آن می هراسد و آن ایران است که اگرچه منابع نفتی آن متوسط، ولی منابع انسانی آن قابل توجه است.
ادامه مطلب
محمدجواد غلامرضاکاشی در یادداشتی می نویسد: نمی‌دانستیم که زمین حرمت دارد، اگر رعایت حریمش را نکنی، غبار می‌شود و چشم و حلقت را پر می‌کند. بدن حرمت دارد، اگر رعایت‌اش نکنی از هر روحی روی می‌گرداند. به یک تن ساده تبدیل می‌شود رو به روی همه جهان معنوی تو می‌ایستد و همه دار و ندارت را ویران می‌کند. ما حرمت زمین را فراموش کردیم و اقتضائات زندگی تنانه مردم را پاس نداشتیم. امروز روزگارمان را تماشا کنید و ناسازه شگفت آن را ببینید.
ادامه مطلب
محمدعلی سبحانی در گفت وگویی معتقد است که اینکه قطر به پرونده تنش ایران و آمریکا و احیای برجام ورود کرده است چندان غیرعقلانی نیست؛ چون دوحه از یک طرف به عنوان متحد استراتژیک واشنگتن در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس عمل می‌کند و از طرف دیگر روابط گرم و حسنه‌ای هم با تهران دارد. بنابراین لازمه یک دیپلماسی میانجیگرایانه موفق برخورداری از رابطه درست و مناسب با هر دو طرف مناقشه است که قطر از این امتیاز برخوردار است.
ادامه مطلب
در اواخر ماه مه، الکساندر نوواک با محمد مخبر و نمایندگان محافل تجاری ایران دیدار کرد. در خصوص ادغان سیستم های پرداخت شتاب و میر توافق حاصل شد. نوواک همچنین، از نیت روسیه برای استفاده حداکثری از ارزهای ملی و مبادله در تجارت متقابل خبر داد. حجم مبادلات تجاری روسیه و ایران به ۴ میلیارد دلار می رسد. به گزارش رسانه های گروهی ایران، در سال جاری تهران قصد دارد این شاخص را ده برابر کند.
ادامه مطلب
واقعیت های کنونی در صحنه تحولات سیاسی عراق حکایت از آن دارد که بر خلاف در نظر داشتن ضرورت گفت وگوی جدی در راستای برون رفت از بحران فعلی و بن بست جاری، آن چە در واقعیت امر مشاهده می شود صرفا تداوم نوعی لجاجت دو جریان چارچوب هماهنگی با محوریت نوری مالکی و جریان با مرکزیت مقتدی صدر برای بە کرسی نشاندن حرف خود است که در سایه نکات فوق می تواند از هم گسیختگی و حتی فروپاشی ساختار سیاسی عراق را به دنبال داشته باشد.
ادامه مطلب
محمد جواد علامرضاکاشی در یادداشتی می نویسد: خیمه داران قدیم اگر می‌خواهند دوباره میدانشان رونقی پیدا کند، باید به اصل زندگی قطع نظر از جهت و غایتش تسلیم شوند. همه چیز را از بنیاد اقتضائات زندگی جمعی بیاغازند. تن زندگی هیچ لباسی به تن نمی‌کند. باید همین طور که هست تسلیم آن شوی تا معلوم شود اساسا چه می‌گویی. رفاه، شادی، امنیت و آشتی جوهرهای زندگی جمعی است و سیاست در وهله نخست وظیفه‌ای جز تامین آنها را ندارد. هر تمنای دگری اگر در صحنه سیاسی هست، پس از انجام این وظیفه آغازین شنیدنی است.
ادامه مطلب
این روزها مصطفی الکاظمی تحرکات دیپلماتیک جدی را برای احیای روابط تهران – ریاض در دستور کار دارد. سفر همزمان نخست وزیر عراق به ایران و عربستان سعودی و انتشار اخباری دال بر برگزاری دور جدید گفت وگوها در سطح دیپلماتیک بین دو طرف (ایران و عربستان) در بغداد نشان از این دارد که الکاظمی تا به اینجای کار توانسته است امید کم رمقی را برای رفع تنش و تخاصم ایران و عربستان ایجاد کند. اکنون پرسش این است که آیا نخست وزی فعلی عراق می‌تواند گشایشی در روابط تهران و ریاض ایجاد کند یا وساطت وی نیز چون عادل عبدالمهدی، سلف خود فرجامی نخواهد داشت؟
ادامه مطلب
دیروز دوشنبه در حالی تهران میزبان جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان بود که این کشور خود را برای رزمایش مشترک سه جانبه با ترکیه و گرجستان تحت عنوان «جاودانگی ۲۰۲۲» در اکتبر سال جاری (۱۷ تا ۲۸ اکتبر) آماده می کند. به موازات آن در اوایل هفته جاری نیز اخباری دال بر برگزاری رزمایش مشترک باکو- آنکارا منتشر شد که نشان می دهد الهام علی اف برای رفع نگرانی احتمالی تهران در خصوص برگزاری پی در پی این رزمایش ها با هدف امنیتی کردن منطقه قره باغ و قفقاز جنوبی پس از جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ و پیگیری دیپلماسی متوازن سعی در اعزام وزیر امور خارجه اش به تهران را داشته است.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: مصری ها دائما تاکید کرده اند که از زمان به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر قاهره تا کنون هیچ گاه علیه ایران و منافع آن یا حزب الله لبنان یا گروه های مقاومت مورد حمایت ایران موضع گیری نکرده و حتی در مواردی به سود آنها عمل کرده است، از جمله در فلسطین و نقش موثرش در کاهش تنش میان اسرائیل با جنبش حماس و گروه جهاد اسلامی؛ برای همین معتقدند که مذاکره برای ارتقای روابطشان با ایران از آنجا که حسن نیت دارند و از اشتیاق ایران به توسعه روابط نیز آگاهند، آسانتر از مذاکرات مشابه کشورهای دیگر با ایران است. علاوه بر انگیزه سیاسی، مصری ها انگیزه اقتصادی نیز برای توسعه روابط با ایران دارند. استفاده از ظرفیت های اقتصادی بومی شده ایران در زمینه های مختلف از جمله انرژی، صنعت و از همه مهمتر گردشگری از جمله مهمترین مسائلی است که به مصری ها انگیزه داده است که به فکر گسترش روابط با ایران بیفتند. در همین رابطه اخیرا عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر از بارگاه بازسازی شده راس الحسین (ع) در قاهره دیدن کرد که بسیاری اظهار نظر کردند که هدف از این کار ترغیب ایران به گسترش روابط مذهبی – گردشگری با مصر است.
ادامه مطلب
محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: سیاست خارجی اصولا امری است که در اکثر موارد مربوط به قوه مجریه است. دخالت همه ارکان یک کشور و بخصوص برخورد با توافقات کشور از زوایه دید قانون گزاری داخلی، چالاکی را از سیاست خارجی گرفته و اقدامات آن را کُند می کُند. بر اساس آنچه نوشته شد، نگارنده بر این نظر است که کشور ما در حوزه سیاست خارجی، نیازمند قانونگزاری دقیق تری است. از این رو، بنظر می رسد در هر زمانی که آمادگی لازم در نهادهای مختلف کشور ایجاد شده باشد، نیاز است قانون جامع روابط خارجی ایران با کمک متخصصان، پیش نویس شده، ابهامات تصدی در حوزه سیاست خارجی بر طرف و جایگاه حقوق بین الملل در نظام حقوقی ایران شفاف شود.
ادامه مطلب
با توجه به اقتضائات جاری چنین به نظر می رسد که عملا دیپلماسی برجامی با محوریت باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد در حال پیگیری است و سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان عملا دیپلماسی منطقه ای را در سایه شعار ارتقای مناسبات با همسایگان در دولت سیزدهم پیش می برند.
ادامه مطلب
در حالی ارتش ترکیه خود را برای حمله جدید و گسترده به خاک سوریه با هدف اشغال حلب آماده می کند، حسین امیرعبداللهیان از انتقال نگرانی های امنیتی رجب طیب اردوغان به بشار اسد در جریان سفرش به سوریه خبر داد؛ این تلاش های دیپلماتیک تهران حاکی از آن است که ایران سعی دارد از انجام این حمله ترکیه با گرفتن بهانه از آنکارا و رئیس جمهوری ترکیه جلوگیری کند.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی در گفت وگویی معتقد است که یکی از الزامات شکل‌دهی دیپلماسی موفق، این است که جمهوری اسلامی ایران جایگاه تثبیت‌شده‌ای را در زنجیره ارزش جهانی برای خود تعریف کند که در شرایط کنونی بعد از جنگ اوکراین، این شرایط مهیا‌‌ست. البته این نگاه میان‌مدت و بلندمدت است نه کوتاه‌مدت.
ادامه مطلب
خبر سفر مستقیم باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد ایرانی از دوحه به مسکو و دیارش با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه پس از شکست نشست دو روزه قطر به خوبی نشان از اوج استصیال و سرسپردگی دیپلماتیک تهران به کرملین داشته و دارد.
ادامه مطلب
آنگونه که از ظواهر امر پیداست به نظر نمی رسد که برگزاری نشست‌های بعدی هم بتواند گره کار را باز کند. پس با وجود اخباری از جانب بلومبرگ مبنی بر احتمال از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم برجامی میان ایران و آمریکا با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا پس از سفر جو بایدن به به خاورمیانه هم نمی توان به رفع اختلافات فی مابین امید چندانی داشت.
ادامه مطلب
امیرعلی ابوالفتح در گفت وگویی تصریح کرد که شاید این مذاکرات در وین و دوحه خروجی لازم را نداشت، ولی امکان دارد طی چند هفته یا چند ماه دیگر با ترکیب جدیدی و با دستور کار جدیدی در یک کشور جدید مذاکرات از سر گرفته شود. بنابراین ایران، آمریکا و هیچ طرف دیگری رسما از کلمه شکست و توقف کامل مذاکرات سخن نگفتند. حتی شاید مذاکره تا ۶ ماه آینده نشستی صورت نگیرد، اما باز هم شکست اعلام نمی‌شود چون اعلام شکست به معنای آغاز پلن B برای آمریکا خواهد بود؛ اما واقعیت این است که نه جمهوری اسلامی ایران به دنبال پلن B است و نه آمریکایی ها.
ادامه مطلب
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی معتقد است که شکست مذاکرات دوحه را فراتر از اختلاف نظر دو پایتخت تهران و واشنگتن بود. چون ایران کماکان در یک عالم توهم خود را در کنار چین روسیه در یک قطب بندی و بلوک بندی می بیند و در این راستا رسانه های جریان رادیکال در داخل ایران نشست دوحه را که بدون حضور چین و روسیه پی گرفته شد را نوعی دور زدن پکن و مسکو می دانستند و به همین دلیل پیش از انجام مذاکرات در دوحه، شکست آن را قطعی می دانستند. پس اگر چه در قطر میز از نظر فیزیکی و ظاهری خلوت بود، ولی سایه و روح منافع روسیه و چین باعث شکست مذاکرات شد.
ادامه مطلب