احسان دستغیب و حسن فتاحی در یادداشت مشترکی به مناسبت درگذشت اکبر اعتماد می نویسند که در این نوشتار بازخوانی کوتاهی است از زندگی و نقش تاریخی مردی که شایسته است با عنوان «عالی‌جناب دکتر اکبر اعتماد» از او یاد کنیم؛ چهره‌ای اثرگذار در تاریخ علمی ایران که اکنون در آرامگاه همدان آرمیده است. منابع مورد استفاده در پانویس‌ها آمده‌اند.
ادامه مطلب
رسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این گزارش، تلاش خواهد شد تا باتکیه‌بر نظریه رئالیسم تدافعی (Defensive Realism) از شاخه‌های واقع‌گرایی ساختاری، به بررسی رویکرد مطلوب ایران در مذاکرات هسته‌ای با آمریکا پرداخته شود. رئالیسم تدافعی بر این باور است که هدف اصلی دولت‌ها در نظام بین‌الملل نه کسب سلطه بلکه حفظ بقا و امنیت در مواجهه با تهدیدات خارجی است. این چارچوب، امکان تحلیل واقع‌گرایانه از راهبرد ایران را که گاه میان «اعتمادسازی محدود» و «بازدارندگی مؤثر» در نوسان بوده‌اند، فراهم می‌آورد.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: می‌توان گفت، فعلا فضایی بیابینی حکم‌فرماست که نه می‌توان کاملا ناامید شد و نه می‌توان با خوش‌بینی امیدوار ماند. به گفته وزیر امور خارجه کشورمان پیشنهادهای طرف عمانی جای امیدواری را باقی نگه داشته است.
ادامه مطلب
تهران و واشینگتن ممکن است همکاری‌های راهبردی ایران با روسیه (مانند توافق ژانویه ۲۰۲۵ در زمینه‌های نظامی و اقتصادی) را تضعیف کند. با این حال، کرملین ترجیح می‌دهد از خطر جنگ اجتناب کند، چرا که درگیری مستقیم ایران و غرب، حضور نظامی آمریکا را به مرزهای جنوبی روسیه نزدیکتر می‌کند.
ادامه مطلب
آنتون خلوپکوف در ادامه این نشست گفت: می‌خواهم در مورد تحولات مثبتی که میان ایران و آمریکا آغاز شده و چهار دور مذاکرات برگزار شده صحبت کنم که این یکی از تحولات مهم است. گفت‌وگو لازمه توافق است. کلید حل پرونده هسته‌ای ایران در تهران و واشنگتن است، بنابراین هر دو کشور باید به مشارکت فعال در مذاکرات توجه داشته باشند.
ادامه مطلب
موفقیت یا شکست این مذاکرات تأثیرات گسترده‌ای بر امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت و نیازمند رویکردی دقیق و راهبردی از سوی ایالات متحده است.
ادامه مطلب
در چنین وضعیتی به دولت امریکا و شخص دونالد پیشنهاد می‌شود که به‌جای تکرار برجام که ترامپ از آن ابراز انزجار می‌کند، یک توافق «بیشتر در برابر بیشتر» را پیشنهاد دهد: رفع تحریم‌های بیشتر، در برابر محدودیت‌های شدیدتر، نظارت گسترده‌تر و شاید حتی مهار برنامه موشکی و حمایت‌های نظامی ایران از دشمنان آمریکا.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ز منظر منطقه‌ای و امنیتی، ایران همواره برنامه هسته‌ای خود را به‌عنوان ابزاری برای بازدارندگی و تقویت موقعیت ژئوپلیتیکی خود پیش برده است. پذیرش تعهدات بلندمدت که محدودیت‌های جدی برای توسعه توانمندی‌های هسته‌ای اعمال کند، با سیاست کلان دفاعی و امنیتی ایران همخوانی ندارد. در نتیجه، توافق‌های موقت یا گام‌به‌گام ممکن است بیشتر با اهداف استراتژیک ایران تطابق داشته باشند.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اروپا در مواجهه با ایران، بیش از هر زمان دیگری گرفتار دوگانگی‌های درونی است. از یک سو، تمایل به حفظ ساختار دیپلماسی چندجانبه و تثبیت نقش خود به‌عنوان بازیگری مستقل در معادلات جهانی، و از سوی دیگر، فشارهای فزاینده از سوی ایالات متحده، ناتو و جریان‌های فراملی. این تضاد، دیپلماسی اروپایی را به رفتاری تبدیل کرده که در ظاهر متعادل است اما در باطن، دچار احتیاطی فلج‌کننده شده است.
ادامه مطلب
وی در پاسخ به پرسش دیپلماسی مبنی بر اینکه آیا جمهوری اسلامی ایران با حاکمان سوریه در ارتباط است و آیا برنامه فعالانه‌ای برای برقراری ارتباط با آنها و بازگشایی سفارت ایران در دمشق در جریان است؟ پاسخ داد: «خیر.»
ادامه مطلب
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، تقویت شرکتهای دانش بنیان، افزایش بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، مشارکت با بخش خصوصی و همکاری با شرکتهای معتبر بین‌المللی می تواند مقدمات این امر را فراهم کند. هر چند همه این موارد مستلزم بازگشت آرامش به فضای سیاست خارجی کشور، رفع تحریم‌ها و عادی شدن روابط سیاسی – اقتصادی ایران با جهان است؛ امری که مجدداً اهمیت به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای جاری و روایت سازی های دیپلماتیک مؤثر کشورمان در این اثنا را نشان می دهد.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عمان، با سابقه‌ای درخشان در میانجی‌گری، بار دیگر بستری برای گفت‌وگو فراهم کرده است. اما آیا این مذاکرات به گشایشی تاریخی منجر خواهد شد یا در سایه بی‌اعتمادی و فشار حداکثری به بن‌بست می‌رسد؟
ادامه مطلب
تشدید فشارها و تهدیدهای امریکا و اسرائیل علیه ایران موجب مطرح شدن این دو پرسش شده است که آیا مداخله نظامی علیه ایران صورت خواهد گرفت و آیا ایران دکترین نظامی خود را تغییر خواهد داد؟
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند در یادداشتی می نویسد: نخستین جلسه مذاکرات ایران و آمریکا راجع به موضوع هسته‌ای و احیانا دیگر موضوعات در مسقط برگزار شد. این جلسه در حالی پایان یافت که دست‌کم تا آنجا که پیوست رسانه‌ای دلالت می‌کند، متضمن رضایت‌مندی طرفین بوده است. اهمیت این امر در آن است که پیش‌تر، فضایی آکنده از بی‌اعتمادی، نااطمینانی و ابهام و ایهام بر کلیت امر سایه افکنده بود.
ادامه مطلب
افزایش وابستگی اقتصادی و نظامی بین ایران و روسیه نشان می‌دهد که مسکو تا حدی بر تهران نفوذ دارد و می‌توانست – اگر می‌خواست – در رسیدن به یک توافق هسته‌ای معنادار با ایران کمک کند. اما روسیه نشان داده که منافعش به تهران نزدیکتر از واشینگتن است و احتمالاً از هرگونه نقش در مذاکرات برای فشار بر منافع آمریکا استفاده خواهد کرد.
ادامه مطلب
ایران که از نظر راهبردی تضعیف شده، سیگنال‌هایی ارسال کرده که مایل است درباره نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای خود با ایالات متحده گفتگو کند، اما هرگونه پیشرفت دیپلماتیک بسیار بعید به نظر می‌رسد.
ادامه مطلب
حافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر یک از سه کشور انگلیس، فرانسه و آمریکا (در صورت بازگشت آمریکا به برجام) می تواند به تنهایی، شش قطعنامه ی تحریمی شورای امنیت سازمان ملل متحد را که طی سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ میلادی، مطابق با سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ (به اضافه ی قطعنامه ۲۲۲۴ سال ۲۰۱۵ میلادی-۱۳۹۴) علیه جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده بازگرداند. بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این امکان در حال حاضر کاملا برای انگلیس و فرانسه فراهم است. بر اساس اطلاعیه های دو کشور مذکور، خصوصا انگلیس قصد دارد تا پیش از مهلت تعیین شده در برجام، یعنی ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (برابر با ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) این سازوکار را فعال کند.
ادامه مطلب
محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دستگاه سیاست خارجی کشور باید این نکته را مد نظر داشته باشد که در سیاست خارجی به جز اصل اساسی «عزت»، اصول «حکمت و مصلحت» نیز باید مد نظر قرار بگیرند؛ طبق اصل حکمت، رفتار و گفتار خردمندانه، اندیشیده‌شده و محاسبه‌شده باید مورد استفاده قرار بگیرد و از تصمیمات و اقدامات دفعی و بدون حساب پرهیز شود؛ بر این اساس لازم است در مقطع حساس کنونی موضع گیری در رابطه با مذاکره و پرونده هسته ای کشور تنها به افراد متخصص و نخبه در وزارت خارجه سپرده شود و گروه ها و افراد مختلفی که در عرصه داخلی به نحوی دارای تریبون هستند، از طرح نظرات غیر اصولی با مصرف داخلی، که می تواند تبعات جدی بین المللی برای کشور داشته باشد، پرهیز کنند.
ادامه مطلب
در حالی که تهران انتخاب ادامه بن‌بست در برابر ایالات متحده را در مقابل مزایای احتمالی تنش زدایی می سنجد، مسئله آمریکا احتمالاً حساس ترین و پیامدترین موضوعی است که آینده جمهوری اسلامی را شکل می دهد.
ادامه مطلب
نیویورک تایمز می نویسد، اطلاعات تازه می گوید که ایران در حال توسعه طرح‌هایی برای ساخت سریع و ساده سلاح هسته‌ای است. این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که در واشینگتن با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا دیدار کرده است به نظر می‌رسد درباره مسئله حمله به تأسیسات ایران یا مذاکره با تهران بحث کرده است.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: وضع ژلاتینی و معلق کنونی تا کی و کجا ادامه خواهد یافت؛ درحالی که زمان هر روز تنگ‌تر از گذشته می‌شود. نزد تهران این باور برجسته است که واشنگتن ایجاد "موازنه نابرابر" در دو طرف میز گفت‌وگو را خواستار است.
ادامه مطلب
نتانیاهو در حرکت به سمت آتش‌بس دائمی مردد است، بخشی از آن به دلیل نگرانی از فروپاشی دولتش و برگزاری انتخابات زودهنگام. اما برای نخست‌وزیر، هیچ موضوعی مهم‌تر از جلوگیری از هسته‌ای شدن ایران نیست. این هدف اصلی دوران طولانی فعالیت سیاسی او بوده است.
ادامه مطلب
الدار ممدوف می نویسد: حتی یک توافق محدود، که ایده‌آل‌ترین حالت آن با اقدامی نمادین مانند دست دادن ترامپ و پزشکیان همراه باشد، می‌تواند به‌شدت از تنش‌ها بکاهد، مانع اقدامات تخریبی لابی‌های حامی نتانیاهو شود و زمان و فضای سیاسی برای مذاکره بر سر یک توافق پایدار و اساسی درباره برنامه هسته‌ای ایران، رفع تحریم‌ها و حتی شرایط گسترده‌تر منطقه‌ای فراهم کند.
ادامه مطلب
رسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باوجود پایبندی ایران به تعهدات بین‌المللی و دستورالعمل‌های سازمان انرژی اتمی و حتی پذیرفتن تعهداتی فراتر از بازرسی و نظارت‌های معمول آژانس از طرف ایران، غرب همواره با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله جنگ سایبری، به دنبال تخریب و توقف برنامه هسته‌ای ایران بوده است. یکی از نمونه‌های بارز این اقدامات خصمانه، حمله سایبری با استفاده از بدافزار استاکس‌نت است که مفهوم جنگ سایبری را وارد مرحله جدیدی کرد. در این متن، این حمله و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی برای مقابله با تهدیدات آتی مشابه ارائه شده است.
ادامه مطلب
رسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تجربه نشان داده که ایران بدون تسلیم‌شدن در برابر تحریم‌های اقتصادی آمریکا و بازگشت به میز مذاکره، با ایجاد ائتلاف بین المللی متشکل از شرکای تجاری آسیایی خود و اتخاذ سیاست اقتصاد مقاومتی به راه‌اندازی و بهره‌برداری از سانتریفیوژهای نسل جدید و پیشرفته‌تر و تولید اورانیوم با عیار خلوص بالاتر و همچنین افزایش ذخایر کلی خود، ادامه داده است.
ادامه مطلب
با نزدیک شدن به زمان پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ در ماه اکتبر آینده، پیش‌بینی می‌شود فشارهای غرب بر تهران به ویژه زیر سقف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزایش یابد. از سوی دیگر، ایران دونالد ترامپ را در برابر خود خواهد داشت که ماه آینده کار خود را به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده امریکا آغاز خواهد کرد. در عین حال نگاه‌ها به تنش بین اسرائیل و ایران جلب خواهد شد که چند فصل پرنوسان را پشت سر گذاشته است.
ادامه مطلب
ترامپ می‌تواند استراتژی ترکیبی فشار و مذاکره را دنبال کند. این رویکرد با غرایز معامله‌گری ترامپ سازگار است. این شامل حفظ تحریم‌های ایالات متحده بر اقتصاد ایران، اما گشودن یک مسیر دیپلماتیک است که ایرانی‌ها بتوانند از آن به عنوان راه خروج استفاده کنند. با این حال، این استراتژی فقط در صورتی موفق خواهد بود که ترامپ در مورد آنچه می‌تواند به دست آورد واقع‌بین باشد. برای مثال، درخواست از ایران برای توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم یا تعطیلی کامل زیرساخت‌های هسته‌ای‌اش از دیدگاه تهران کاملاً غیرمنطقی است و مذاکره را قبل از شروع نابود می‌کند.
ادامه مطلب
در میانه تحولات خاورمیانه و در حالی که توجهات به سوریه معطوف است، نماینده‌های انگلیس، آلمان و فرانسه در سازمان ملل طی نامه‌ای به شورای امنیت که روز ششم دسامبر (۱۶ آذر) تنظیم شده است، از آمادگی خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه به منظور بازگشت قطع نامه های شورای مانتی خبر دادن و مدعی شدند که، «تهران باید برنامه هسته‌ای خود را کاهش دهد تا فضای سیاسی مساعد برای پیشرفت معنادار و یافتن راه‌حل از طریق مذاکره ایجاد کند.»
ادامه مطلب
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید پرونده ایران دیگر جزء اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا نباشد، اما این پرونده همچنان روی میز ترامپ خواهد بود.
ادامه مطلب
مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اساسا باید پذیرفت رسیدن به توافقات جدید برای حل و فصل مسائل هسته ای بدون تنش زدایی منطقه ای و بین المللی امکان پذیر نیست و باید پیش شرط لازم از سوی ایران برای شروع مذاکرات توقف تجاوزات صهیونیست ها به غزه و لبنان باشد تا بتوان برای حل اختلافات دیگر مذاکرات را آغاز کرد.
ادامه مطلب